Қатал редактор


Гео и язык канала: Казахстан, Казахский
Категория: Блоги


Медиа сыны: сөз, тіркес, сөйлем, мәтін. Арна журналистерге арналған

Связанные каналы

Гео и язык канала
Казахстан, Казахский
Категория
Блоги
Статистика
Фильтр публикаций


Журналистиканың халықаралық стандарттарына сай жұмыс істейтін Азаттық радиосы Қазақстанның "қауіпсіздігіне нұқсан келтіруі" мүмкін емес. Керісінше, қауіпсіздігін нығайта түспесе. Бұл — сылтау. Елді бұзса, 70 жыл бойы бұзбай, не қарап жүр. Қазақстанда Азаттық журналистері аккредиттелсін!


Пікіріңіз керек. Редакцияңыздың мәтін жазу стандартын қалай жасап жүрсіз?
Опрос
  •   Емле — заң, одан мүлде ауытқымаймыз
  •   Емлені негіз қыла отырып, редакцияның саясатына бейімдеп, сәл өзгертіп аламыз ("митинг" — "митиң")
  •   Емленің өзіміз қисынсыз деп тапқан тұстарынан бас тарта береміз
  •   Емлеге мүлде сүйенбей, өзіміз дұрыс көретін ереже жасап аламыз
  •   Қандай да бір стандартымыз жоқ, білгенімізше жазып жүрміз
161 голосов


"Қазақстандық қаза тапты", "қазақстандық бүйтті", "қазақстандық сүйтті" деген кезде "қазақстандық" деген сөз сын есім екенін білесіз бе? Неге қазақ сөйлемінің бастауышы сын есімнен бола беруі керек?

Орысша ақпаратта "казахстанка", "казахстанец" болғаны себепті қазақшасы да солай болуы керек пе?

Қазақша ақпаратты орыс тілінің ықпалынсыз жазуға болмай ма?


10 жылдан бері айтып келе жатыр ғой, тыңдасаңдарш)




ҚазТАГ лентасынан "Специалисты о фонтане из теплосетей в Экибастузе: Будет еще хуже" деген тақырыпты көрдім. Ішінде жағдайға түсінік берген маман жоқ, Матаев бар. ҚазТАГ бұрын жаңалықты бұлай жасамайтын. Тапсырма берілген соң, журналистер жоқтан бар жасап, солай жазуға мәжбүр болғаны көрініп тұрады. Жақында Матаевтың бір экологпен сұхбаты жарияланған күні лента соның үзінділерінен жасалған "жаңалыққа" толып кетті. Президенттің жолдауынан жасалатын "жаңалықтар" сияқты. Жалпы, Матаевтың аты-жөні лентадан жиі көрінеді:

Бизнесмен Кайрат Боранбаев может выйти на свободу уже сейчас, считает журналист Асет Матаев;

Председатель правления АО "Казахтелеком" Куанышбек Есекеев и министр цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Багдат Мусин должны подать в отставку, считает журналист Асет Матаев;

Возросшее влияние "старого Казахстана" является угрозой для государственности, считает журналист Асет Матаев;

Срок продленных полномочий Даниала Ахметова на посту акима Восточно-Казахстанской области истекает лишь через три дня – об этом сообщает журналист Асет Матаев.

ҚазТАГ өкілі (басшысы) ретінде өз пікірі араласса, оның қай жері объектив ақпарат? Біртүрлі, біртүрлі. Қалай ойлайсыз?


"Жылы және дымқыл жертөле";
"Құрғақ және лас ауа";
"Суы таза және тұщы".

Мынаның бәріне "жәнеден" гөрі "әрі" (немесе "да, де/та, те") деген келеді.


"Бұл мектепте қазір 1800 оқушы білім алады".

"Қазір" болса – "білім алып жатыр".

"Бұл ел қазір дүниежүзіне бәлен өнім жеткізеді""жеткізіп беріп отыр"/"жеткізіп отыр".

"Бүгінде өнеркәсіп елдегі қоршаған орта жағдайын одан әрі ушықтырады""ушықтырып отыр".


Мен/бен/пен, және, әрі

Ол шкафтан шүберек пен/және/әрі қышқылды алды;

Ол шкафтан шүберекті және қышқылды алды;

Бөлменің іші қараңғы және/әрі салқын
;

Астана мен Алматыда, Астанада және Алматыда.


"Традиционный", "нетрадиционный".

Медиадағы контексте ол көбіне "әдепкі", "әдеттегі", "қалыптасып кеткен", "көпшілік ұстанатын", "қоғам қолай көретін", "көп жылдан бері келе жатқан", "бұрыннан келе жатқан үлгідегі", "жұрт дәстүр деп есептейтін", "дәстүр болып кеткен", "дәстүрге сай" немесе, керісінше, "дәстүрден тыс" және тағы сол сияқты мағыналарда тұрған тіркес болуы мүмкін.

Яғни "дәстүрі бар" нәрсе дегеннен гөрі сол нәрсенің "өзі дәстүр болып кеткен" деген мағынада.

Бірақ бізде анау-мынауы талданбай, штамп болып жүре береді: "дәстүрлі ориентация", "дәстүрлі ағым", "дәстүрлі медиа".

"Өмірлінің" қасында "дәстүрлі" айналайын дейсіз ғо.


Қазақ тілінде амал пысықтауыш үшін көсемше керек, көсемше!
От жағып жылындым. От жағу арқылы емес.
Керек болса, көмекші етістігін қосыңыз: от жағып жіберіп.
АРҚЫЛЫсыз ештеңе істемейтін болыпты бұ күннің адамдары.

Сәлем, қалайсыздар деппа.


Мынау – өте-мөте маңызды ереже. Айта-айта Алтайды, Назгүл екеуіміз қартайдық) Дұрысы: "АймауытовТЫҢ сөзі ме?" Ілік қосымшасы изафетте ғана түсіп қалады.


"Нәтижеде" деген не? "В результате" ма? (кәдімгідей бесит, алтыит, жетіит)




Қай нұсқада, керісінше, ілік артық?
Опрос
  •   Балам үйге екі адамның келгенін айтты
  •   Машинасының әлі сатылмағанын білдім
  •   Бұл сөзді өзгелердің де айтқанын қалаймын
  •   Үш мысалда да артық
  •   Үш мысалда да артық емес
315 голосов


Қай нұсқаға ілік қосымшасы жетпей тұр?
Опрос
  •   Облыс шығысында
  •   Басылым жазуынша
  •   Екеуіне де керек
  •   Екеуіне де керек емес
314 голосов


Осы жұрттың деймін-дағы, жіктей алмаса, ескерткенді жаттай алмаса, "тиісте" несі бар екен? Несі бар екен, құдай-ау, "айтуы тиісті" "айтуы керек" дей салса, болмай ма?!)


"Қазалыдағы оқиға "оқушылар төбелесі" деп тараса, Өскемендегі оқушылар қыздар екенін баса айту "сорақылық" деңгейін күшейтетін болса керек. Дағдылы сексизмге, әлде сексизмнің дағдысына таза визуал түрде де көз жеткізе аласыз. Ер балалар төбелессе – оқушылар, ал қыздар төбелессе – қыздар. Видеоларға келсек, олар қаз-қалпында, оқушылардың айқын кейпімен жарияланды".

Керемет шолу, күшті жұмыс: жаңалық нарығының проблемасы, этика, цинизм туралы айтылады. Наразылық кезінде осыларды көбірек таратуға мүдделілер болған шығар деген конспирологияға да кетіп қалдым.


Қаптаған "байланыстырудан" жүрегім айниды. Тамағым ауырса, салқыннан көрем. "Салқынмен" байланыстыра алмаймын, "байланыстырғым" келсе де.


"Әнұран ойнағанда орнынан тұрмай, жұмыс істеуін жалғастырған журналист" (с) Власть. "Жұмыс істеуін жалғастырғанның" қазақшасы – "жұмыс істей берген".

Показано 20 последних публикаций.