Конституциялық Сот 🇰🇿

🌐 Новости мира конституционного правосудия

Конституционный Суд Австрии проверит конституционность проведения досмотра пассажиров в аэропортах частными компаниями

Конституционный Суд Австрии начал проверку соответствия Конституции ряда положений Закона о безопасности воздушного транспорта.

Поводом для проверки стала жалоба пассажира о том, что в 2023 году в аэропорту Вена-Швехат он был подвергнут личному досмотру сотрудником компании Vienna International Airport Security GmbH.

Проведение таких досмотров, как правило, относится к компетенции полиции. Тогда как в данной ситуации ее полномочия были переданы негосударственным организациям на основании оспариваемого Закона, разрешающего передачу досмотра оператору аэропорта при годовом пассажиропотоке от 100 000 человек.

По мнению заявителя обращения в Конституционный Суд, это вызывает сомнения в конституционности, поскольку подобная передача может противоречить основным принципам государственного управления.

Ранее в других своих решениях Конституционный Суд указывал, что ключевые функции государственного управления, включая обеспечение внутренней безопасности, не подлежат передаче частным лицам или организациям.

https://www.vfgh.gv.at/medien/Pruefung-Luftfahrtsicherheitsgesetz-2011.de.php

#КонституционныйСуд #Конституция #ПраваЧеловека #ВерховенствоПрава

Присоединение Казахстана к Марракешскому договору об облегчении доступа слепых к печатной информации стимулирует к расширению мер по доступу граждан с нарушениями зрения к действующему законодательству

Главой государства 28 января подписан Закон «О ратификации Марракешского договора об облегчении доступа слепых и лиц с нарушениями зрения или иными ограниченными способностями воспринимать печатную информацию к опубликованным произведениям».

Как отмечено депутатами присоединение Казахстана к Марракешскому договору позволит расширить доступ к книгам, журналам, учебным материалам для лиц с нарушениями зрения, а также обеспечить доступ к культурной и социальной жизни общества и предоставит возможность осуществлять международный обмен экземплярами произведений, созданными в доступных для таких лиц форматах.

В этой связи напомним, в 2024 году Конституционный Суд совместно с Офисом ОБСЕ и Детским фондом ООН Юнисеф реализовал социальный проект по обеспечению доступности к тексту Основного закона страны с дополнениями по итогам республиканского референдума 2021 года путем издания ее на языке Брайля на казахском и русском языках для людей с серьезными нарушениями зрения и слепотой. Официальные издания Конституции на языке Брайля были подготовлены впервые и были переданы в 17 учреждений специального образования и 41 отделение библиотечной системы Республики Казахстан в количестве 280 экземпляров.

В настоящее время благодаря поддержке Детского фонда ООН Юнисеф издан дополнительный тираж Основного закона страны в количестве 166 книг. Планируется передать их в учреждения и организации, поддерживающие людей с нарушениями зрения. Во время брифинга с участием СМИ отмечалось о важности продолжения данной инициативы другими государственными органами, особенно в отношении законов и других нормативных правовых актов, касающихся вопросов защиты прав и свобод человека.

Марракешский договор принят 27 июня 2013 г. в Марракеше (Марокко), является частью системы международных договоров по авторскому праву, административные функции которых выполняет Всемирная организация интеллектуальной собственности. Главная его цель состоит в том, чтобы установить ряд имеющих обязательную силу ограничений и исключений в интересах слепых и лиц с нарушениями зрения или иными ограниченными способностями воспринимать печатную информацию.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Қазақстанның Зағиптардың баспа ақпаратына қол жеткізуін жеңілдету туралы Марракеш шартына қосылуы көру қабілеті бұзылған азаматтардың қолданыстағы заңнамаға қол жеткізуі жөніндегі шараларды кеңейтуге ынталандырады

Мемлекет басшысы 28 қаңтарда «Зағиптардың және көру қабілеті бұзылған немесе баспа ақпаратын қабылдау қабілеті өзгедей шектелген адамдардың жария етілген туындыларға қол жеткізуін жеңілдету туралы Марракеш шартын ратификациялау туралы» Заңға қол қойды.

Депутаттар атап өткендей, Қазақстанның Марракеш шартына қосылуы көру қабілеті бұзылған адамдарға арналған кітаптарға, журналдарға, оқу материалдарына қолжетімділікті кеңейтуге, сондай-ақ қоғамның мәдени және әлеуметтік өміріне қолжетімділікті қамтамасыз етуге мүмкіндік береді және осындай адамдар үшін қолжетімді форматтарда жасалған туындылардың даналарымен халықаралық алмасуды жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Осы орайда, 2024 жылы Конституциялық Сот Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымының Кеңсесімен және БҰҰ Юнисеф Балалар қорымен бірлесіп, 2021 жылғы республикалық референдумның нәтижесінде қабылданған еліміздің Ата заңының мәтініне қолжетімділікті қамтамасыз ету үшін оны көру қабілеті нашар және соқырлығы бар адамдар үшін қазақ және орыс тілдерінде Брайль әліпбиінде басылып шығару жөніндегі әлеуметтік жобаны іске асырғанын еске саламыз. Конституцияның Брайль әліпбиіндегі ресми басылымдары алғаш рет дайындалып, Қазақстан Республикасының 17 арнайы білім беру мекемесіне және 41 кітапхана жүйесінің бөлімшесіне 280 дана көлемінде берілді.

Қазіргі уақытта БҰҰ Юнисеф Балалар қорының қолдауының арқасында 166 кітаптан тұратын еліміздің Ата заңының қосымша тиражы шығарылды. Оларды көру қабілеті бұзылған адамдарды қолдайтын мекемелер мен ұйымдарға беру жоспарлануда. Бұқаралық ақпарат құралдарының қатысуымен өткен брифинг барысында бұл бастаманы әсіресе адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау мәселелеріне қатысты заңдар мен басқа да нормативтік құқықтық актілерге қатысты басқа мемлекеттік органдардың, жалғастыруының маңыздылығы атап өтілді.

Марракеш шарты 2013 жылы 27 маусымда Марракеште (Марокко) қабылданды, авторлық құқық жөніндегі халықаралық шарттар жүйесінің бөлігі болып табылады, оның әкімшілік функцияларын жүзеге асыру Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымына жүктелген. Оның басты мақсаты – зағиптар мен көру қабілеті бұзылған немесе баспа ақпаратын қабылдау қабілеті шектеулі адамдардың мүдделері үшін бірқатар міндетті шектеулер мен ерекшеліктерді айқындау.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

🌐 Новости мира конституционного правосудия

Конституционный Суд Армении признал неконституционной норму Семейного кодекса относительно максимальной разницы в возрасте между усыновителем и усыновляемым

Конституционный Суд Республики Армения рассмотрел обращение суда первой инстанции общей юрисдикции о проверке конституционности части 1 статьи 117 Семейного кодекса.

Вопрос касался запрета на усыновление, обусловленного максимальной разницей в возрасте между усыновителем и усыновляемым.

По итогам рассмотрения Конституционный Суд признал положение неконституционным, поскольку оно не предусматривало исключений, позволяющих учитывать индивидуальные обстоятельства дела, включая наилучшие интересы ребенка.

Таким образом, часть 1 статьи 117 Семейного кодекса признана противоречащей части 2 статьи 37 Конституции и недействительной. Отмечено, что принятое решение направлено на защиту прав ребенка и обеспечение более гибкого подхода к вопросам усыновления.

https://www.concourt.am/ru/decisions/cc-decision/

#КонституционныйСуд #Конституция #ПраваЧеловека #ВерховенствоПрава

Конституционный Суд не выявил допустимых условий для проверки порядка пользования земельным участком в общей собственности

📁 В Конституционный Суд обратились два гражданина о проверке конституционности пункта 1 статьи 54 Земельного кодекса, частей первой, второй и третьей пункта 10-4 нормативного постановления Верховного Суда от 10 июля 2008 года № 2 «О некоторых вопросах применения законодательства о товариществах с ограниченной и дополнительной ответственностью», частей первой, второй, третьей и четвертой пункта 12 нормативного постановления Верховного Суда от 16 июля 2007 года № 6 «О некоторых вопросах применения судами земельного законодательства».

✅Авторы обращений считают, что оспариваемые нормы ограничивают их право собственности и распоряжения долей земельного участка. По их мнению, право распоряжения собственностью осуществляется не в силу права собственности, а по решению общего собрания участников долевой собственности. В подтверждение своих доводов они привели фактические обстоятельства реализации своих прав и вступившие в силу судебные решения, с которыми не согласились.

✅Конституционный Суд, изучив представленные материалы, указал, что субъекты обращения реализовали гарантированные Конституцией права на распоряжение имуществом и на судебную защиту, а указанные заявителями фактические обстоятельства не могут быть основанием для проверки конституционности заявленных ими правовых норм.

❗В этой связи Конституционный Суд напомнил, что он решает исключительно вопросы права и не дает оценку фактическим обстоятельствам, послужившим поводом для обращения, поскольку это входит в компетенцию судов и других государственных органов.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Конституциялық Сот жер учаскесін ортақ меншікте пайдалану тәртібін тексеру үшін жол берілген шарттарды анықтаған жоқ

📁 Конституциялық Сотқа Жер кодексінің 54-бабы 1-тармағының, Жоғарғы Соттың «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер жөніндегі заңнаманы қолданудың кейбір мәселелері туралы» 2008 жылғы 10 шілдедегі № 2 нормативтік қаулысының 10-4-тармағының, Жоғарғы Соттың «Соттардың жер заңнамасын қолдануының кейбір мәселелері туралы» 2007 жылғы 16 шілдедегі № 6 нормативтік қаулысының 12-тармағының Конституцияға сәйкестігін тексеру туралы өтінішпен екі азамат жүгінді.

✅Өтініш авторлары дауланып отырған нормалар жер учаскесінің меншік құқығы мен үлесіне билік ету құқығын шектейді деп есептейді. Олардың пікірінше, меншікке билік ету құқығы меншік құқығына байланысты емес, үлестік меншікке қатысушылардың жалпы жиналысының шешімі бойынша жүзеге асырылады. Олар уәждерін растау үшін өздері келіспеген құқықтарын жүзеге асырудың нақты мән-жағдайларын және заңды күшіне енген сот шешімдерін көрсетті.

✅Конституциялық Сот ұсынылған материалдарды зерделей отырып, өтініш субъектілері меншікке билік ету және сот арқылы қорғалу Конституцияда бекітілген құқықтарын іске асырғанын, ал көрсетілген нақты мән-жайлар дауланып отырған құқықтық нормалардың Конституцияға сәйкестігін тексеру үшін негіз бола алмайтынын атап өтті.

❗Осыған байланысты Конституциялық Сот тек құқық мәселелерін шешетінін және жүгінуге себеп болған нақты мән-жайларды анықтау соттар мен басқа да мемлекеттік органдардың құзыретіне кіретіндіктен, оларға баға бермейтінін еске салды.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

🌐 Новости мира конституционного правосудия

Конституционный суд Колумбии определил рамки этического использования ИИ в судебной системе

Конституционный суд Колумбии вынес историческое постановление, определяющее рамки использования искусственного интеллекта (ИИ) в судебной системе страны. Это решение было принято в ответ на растущие дебаты о роли ИИ в судебных процессах после использования ChatGPT судьей в одном из дел, что вызвало озабоченность по поводу точности и надежности таких технологий.

Конституционный Суд подчеркнул, что, несмотря на потенциал ИИ в повышении эффективности, полное доверие к алгоритмам без критической проверки может угрожать праву на надлежащую правовую процедуру, а также независимости и целостности судебной системы.

Ссылаясь на «Рекомендацию ЮНЕСКО по этике ИИ», Конституционный суд определил ключевые принципы, которые должны направлять использование ИИ в судах: прозрачность, защита конфиденциальности, неподмена человеческого разума, строгая проверка данных и соответствие международным стандартам.

Конституционный суд также отметил ценность Глобального инструментария ЮНЕСКО по ИИ и верховенству права, который предоставляет рекомендации по этическому использованию ИИ, минимизируя риски для прав человека.

https://www.corteconstitucional.gov.co/relatoria/2024/T-323-24.htm

#КонституционныйСуд #Конституция #ПраваЧеловека #ВерховенствоПрава

🔸 Новостная повестка Конституционного Суда

🗓 28 января

* Состоялось заседание Конституционного Суда по предварительному рассмотрению обращений граждан.

🗓 29 января

* Конституционный Суд посетили докторанты Академии государственного управления при Президенте РК.

* Конституционный Суд принял итоговое решение по итогам проверки на соответствие Конституции частей четвертой, пятой и шестой статьи 645 Уголовно-процессуального кодекса (УПК).

🗓 30 января

* Конституционный Суд принял итоговое решение по итогам проверки на соответствие Конституции пункта 1 статьи 40 Земельного кодекса.

🗓 31 января

* Прошло заседание Конституционного Суда по проверке конституционности нормы о предоставлении преимущества местным жителям при участии в конкурсе на аренду земельного участка.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

🔹 Конституциялық Соттың жаңалықтар күн тәртібі

🗓 28 қаңтар

* Конституциялық Сотта азаматтардың өтініштерін алдын ала қарау қорытындысы бойынша отырыс өтті.

🗓 29 қаңтар

* Конституциялық Сотқа ҚР Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының докторанттары келді.

* Конституциялық Сот Қылмыстық-процестік кодекстің (ҚПК) 645-бабы төртінші, бесінші және алтыншы бөліктерінің Конституцияға сәйкестігін тексеру қорытындылары бойынша қорытынды шешім шығарды.

🗓 30 қаңтар

* Конституциялық Сот Жер кодексінің 40-бабы 1-тармағының Конституцияға сәйкестігін тексеру қорытындылары бойынша қорытынды шешім шығарды.

🗓 31 қаңтар

* Конституциялық Сотта жер учаскесін жалға алу конкурсына қатысу кезінде жергілікті тұрғындарға артықшылық беру туралы норманың Конституцияға сәйкестігін тексеру туралы отырыс өтті.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Конституционный Суд проверит на соответствие Конституции нормы о предоставлении преимущества местным жителям при участии в конкурсе на аренду земельного участка

Состоялось заседание Конституционного Суда по обращению гражданина о рассмотрении на соответствие Конституции части второй пункта 14 статьи 43-1 Земельного кодекса.

➤ Правовое основание проверки:
В соответствии с оспариваемой нормой лицам, проживающим в данном районе, городе, селе, поселке не менее 5 лет, сельскохозяйственным кооперативам предоставляется преимущество в виде присвоения дополнительных баллов к их конкурсным предложениям при получении земельного участка в соответствии с порядком, определенным центральным уполномоченным органом.

Мнение заявителя:
Оспариваемая норма ограничивает конституционное право свободного передвижения по территории Республики Казахстан и свободного выбора местожительства, право на свободу предпринимательской деятельности, а также нарушает запрет на дискриминацию по мотиву места жительства.

История обращения:
Заявитель участвовал в конкурсе на аренду земельного участка для ведения крестьянского или фермерского хозяйства, сельскохозяйственного производства. Победа в конкурсе была присуждена местному жителю, которому начислили дополнительные баллы в связи с его проживанием в данной местности. Заявитель ранее владел этим участком и управлял им, потом переехал в другую местность в связи с необходимостью регулярного получения медицинских услуг, но продолжал управлять хозяйством. Считая решение земельной комиссии неправомерным, заявитель обратился в суд. Суды всех трех инстанций отказали в удовлетворении его исковых требований на основании указанной нормы Кодекса.

Участники заседания:
Субъект обращения, представители Сената и Мажилиса Парламента, Генеральной прокуратуры, министерств юстиции, сельского хозяйства, Национального центра по правам человека, Национальной палаты предпринимателей «Атамекен», Академии правоохранительных органов при Генеральной прокуратуре, институтов парламентаризма, законодательства и правовой информации.

Судья-докладчик: Ескендиров А.К.

❗️Итоговое решение Конституционного Суда будет опубликовано в соответствии со статьей 65 Конституционного закона на официальном сайте КС по ссылке, в газетах «Егемен Қазақстан» и «Казахстанская правда».

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Конституциялық Сот жер учаскесін жалға алу конкурсына қатысу кезінде жергілікті тұрғындарға артықшылық беру туралы норманың Конституцияға сәйкестігін тексереді

Конституциялық Соттың азаматтың өтініші бойынша Жер кодексінің 43-1-бабы 14-тармағы екінші бөлігінің Конституцияға сәйкестігін тексеру туралы отырысы өтті.

➤ Тексеруге негіз болған құқықтық негіздемелер:
Дауланып отырған нормаға сәйкес осы ауданда, қалада, ауылда, кентте кемінде 5 жыл тұратын адамдарға, ауыл шаруашылығы кооперативтеріне орталық уәкілетті орган айқындаған тәртіпке сәйкес жер учаскесін алу кезінде олардың конкурстық ұсыныстарына қосымша балл беру түрінде артықшылық беріледі.

Өтініш иесінің пікірі:
Дауланып отырған норма Қазақстан Республикасының аумағы бойынша еркін жүріп-тұрудың және тұрғылықты жерді еркін таңдаудың конституциялық құқығын, кәсіпкерлік қызмет бостандығына құқықты шектейді, сондай-ақ тұрғылықты жері бойынша кемсітушілікке тыйым салуды бұзады.

Өтініштің мән-жайы:
Өтініш беруші шаруа немесе фермер қожалығын, ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізу үшін жер учаскесін жалға алу конкурсына қатысқан. Конкурста жеңіске жергілікті тұрғын жеткен, оған осы жерде тұруына байланысты қосымша ұпайлар қосылған. Өтініш беруші бұрын осы учаскеге иелік етіп, басқарған, бірақ кейіннен медициналық көмекті үнемі алу қажеттілігіне байланысты басқа жерге көшіп кеткен, бірақ үй шаруашылығын басқаруды жалғастырған. Жер комиссиясының шешімін заңсыз деп санап, өтініш беруші сотқа жүгінген. Барлық үш сатыдағы соттар Кодекстің көрсетілген нормасы негізінде оның талаптарын қанағаттандырудан бас тартқан.

Отырысқа қатысқандар:
Өтініш иесі, Парламент Сенаты мен Мәжілісінің, Бас прокуратураның, әділет, ауыл шаруашылығы министрліктерінің, Адам құқықтары жөніндегі ұлттық орталықтың, «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасының, Бас прокуратура жанындағы Құқық қорғау органдары академиясының, парламентаризм, заңнама және құқықтық ақпарат институттарының өкілдері.

Баяндамашы-судья: Ескендіров А.Қ.

❗Конституциялық Соттың қорытынды шешімі Конституциялық заңның 65-бабына сәйкес КС ресми сайтында сілтеме бойынша, «Егемен Қазақстан» және «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланатын болады.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Конституционный Суд отказал четырем гражданам в повторной проверке нормы ГПК, устанавливающей ограничения на пересмотр в кассационном порядке

📁 В Конституционный Суд обратились четверо граждан о проверке конституционности подпункта 3) части второй статьи 434 Гражданского процессуального кодекса.

✅Указанная норма Кодекса устанавливает ограничения на пересмотр в кассационном порядке судебных актов по делам, связанным с имущественными интересами физических лиц при сумме иска менее двух тысяч месячных расчетных показателей.

✅Конституционный Суд указал, что ранее уже проверил данную норму на соответствие Конституции и принял нормативное постановление от 24 декабря 2024 года № 56-НП, в котором изложены подробно правовые позиции и решение по итогам проверки.

❗️Конституционный Суд отметил, что данное нормативное постановление сохраняет свою юридическую силу.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Конституциялық Сот төрт азаматқа кассациялық тәртіппен қайта қарауға шектеулер белгілейтін Азаматтық процестік кодекстің нормасын қайта тексеруден бас тартты

📁 Конституциялық Cотқа Азаматтық процестік кодекстің 434-бабы екінші бөлігі 3) тармақшасының Конституцияға сәйкестігін тексеру туралы өтінішпен төрт азамат жүгінді.

✅Кодекстің аталған нормасы талап қою сомасы екі мың айлық есептік көрсеткіштен кем болған кезде жеке тұлғалардың мүліктік мүдделеріне байланысты істер бойынша сот актілерін кассациялық тәртіппен қайта қарауға шектеу белгілейді.

✅Конституциялық Сот бұған дейін осы норманың Конституцияға сәйкестігін тексергенін және құқықтық ұстанымдары мен тексеру қорытындысы бойынша шешімі жария етілген 2024 жылғы 24 желтоқсандағы № 56-НҚ нормативтік қаулысын қабылдағанын атап өтті.

❗Конституциялық Сот бұл нормативтік қаулы өзінің заңды күшін сақтайтынын атап өтті.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

⚖️ Конституционный Суд: ограничение перехода права землепользования наследнику по завещанию не соответствует Конституции

Конституционный Суд рассмотрел обращение гражданки о проверке на соответствие Конституции пункта 1 статьи 40 Земельного кодекса, согласно которому право землепользования в порядке универсального правопреемства может переходить только при наследовании по закону или при реорганизации юридического лица. Правопреемство права землепользования при наследовании по завещанию данной нормой не предусмотрено.

Основание для проверки:
Заявительница, обратившаяся в Конституционный Суд, является наследницей по завещанию на наследственное имущество в виде четырех земельных участков с целевым назначением для ведения крестьянского хозяйства, оставшееся после смерти своего супруга, который входил в состав членов крестьянского хозяйства. Сама наследница членом крестьянского хозяйства не являлась. По результатам рассмотрения решений нижестоящих судов в отношении спора между нею и другими наследниками по вопросу правопреемства права землепользования Верховный Суд на основании указанной нормы Земельного кодекса пришел к выводу о невозможности перехода к заявителю права землепользования в порядке универсального правопреемства при наследовании по завещанию. Гражданка считает, что оспариваемая ею норма Земельного кодекса создает необоснованное различие между наследниками по закону и по завещанию, нарушая ее конституционные права и гарантии, закрепленные статьей 14, пунктом 2 статьи 26 и пунктом 3 статьи 39 Конституции (все равны перед законом и судом; не допускается дискриминация; собственность, в том числе право наследования, гарантируется законом; ни в каких случаях не подлежат ограничению указанные права и свободы).

Выводы Конституционного Суда:
По результатам проверки и анализа действующего права Республики Казахстан Конституционный Суд пришел к выводу о несоответствии нормы Земельного кодекса Конституции в части исключения перехода права землепользования при наследовании по завещанию.
В частности, Конституционный Суд указал, что переход права землепользования при наследовании по завещанию, исходя из правового смысла пункта 3 статьи 39 Конституции, не может быть ограничено ни при каких обстоятельствах. Ограничение наследования по завещанию нарушает волю наследодателя и дискриминирует наследников, нарушает конституционные принципы равенства и правовой определенности, а также противоречит закрепленным в законодательстве положениям о наследовании имущества.
На основании изложенного Конституционный Суд признал не соответствующим Конституции положение пункта 1 статьи 40 Земельного кодекса в части слов «по закону» и постановил, что решения судов и иных правоприменительных органов, основанные на данном положении Земельного кодекса исполнению не подлежат и должны быть пересмотрены в установленном порядке.

🔗Более подробно о позициях и принятом решении Конституционного Суда на официальном сайте https://www.gov.kz/memleket/entities/ksrk/documents/details/789530?lang=ru

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

⚖️ Конституциялық Сот: мұрагерге жер пайдалану құқығының өсиет бойынша ауысуын шектеу Конституцияға сәйкес келмейді

Конституциялық Сот азаматтың Жер кодексінің 40-бабы 1-тармағының Конституцияға сәйкестігін тексеру туралы өтінішін қарады, осы тармаққа сәйкес жер пайдалану құқығы әмбебап құқықтық мирасқорлық тәртiбiмен заң бойынша мұраға ие болу кезiнде немесе заңды тұлға қайта ұйымдастырылған жағдайда ғана ауысуы мүмкін. Өсиет бойынша мұраға ие болу кезінде жер пайдалану құқығының құқықтық мирасқорлығы аталған нормада көзделмеген.

Тексеруге мыналар негіз болған:
Конституциялық Сотқа жүгінген өтініш беруші шаруа қожалығы мүшесі құрамына кірген жұбайы қайтыс болғаннан кейін қалған, шаруа қожалығын жүргізуге нысаналы мақсаты бар төрт жер учаскесі түріндегі мұрагерлік мүлікке өсиет бойынша мұрагер болып табылады. Мұра алушының өзі шаруа қожалығының мүшесі болмаған.
Жер пайдалану құқығының құқықтық мирасқорлығы мәселесі бойынша өтініш беруші мен басқа мұрагерлердің арасындағы дауға қатысты төмен тұрған соттардың шешімдерін қарау нәтижелері бойынша Жоғарғы Сот Жер кодексінің аталған нормасы негізінде өтініш берушіге жер пайдалану құқығының өсиет бойынша мұраға ие болу кезінде әмбебап құқықтық мирасқорлық тәртібімен өтуі мүмкін емес деген тұжырымға келді.
Азамат өзі дау айтып отырған Жер кодексінің нормасы Конституцияның 14-бабында, 26-бабының 2-тармағында және 39-бабының 3-тармағында бекітілген конституциялық құқықтары мен кепілдіктерін (заң мен сот алдында жұрттың бәрі тең; кемсітушілікке жол берілмейді; меншік, оның ішінде мұрагерлік құқығына заңмен кепілдік беріледі; аталған құқықтар мен бостандықтар ешбір жағдайда да шектелуге жатпайды) бұза отырып, заң бойынша және өсиет бойынша мұрагерлер арасында негізсіз айырмашылық туғызады деп есептейді.

Конституциялық Соттың қорытында шешімі:
Жер кодексінің аталған нормасының Конституцияға сәйкестігін тексеру және Қазақстан Республикасының қолданыстағы құқығын талдау нәтижелері бойынша Конституциялық Сот Жер кодексінің нормалары жер пайдалану құқығының өсиет бойынша мұраға ие болу кезінде ауысуына жол бермеу бөлігінде Конституцияға сәйкес келмейді деген тұжырымға келді.
Атап айтқанда, Конституциялық Сот Конституцияның 39-бабы 3-тармағының құқықтық мағынасын негізге ала отырып, жер пайдалану құқығының өсиет бойынша мұраға ие болу кезінде ауысуы ешбір жағдайда шектелмеуге тиіс деп көрсетті. Өсиет бойынша мұраға ие болуды шектеу мұра қалдырушының ерік-қалауын бұзады және мұрагерлер арасында кемсітушілік туғызады, теңдік пен құқықтық айқындылықтың конституциялық қағидаттарын бұзады, сондай-ақ заңнамада бекітілген мүлікке мұрагерлік туралы ережелерге қайшы келеді.
Осы жазылғандардың негізінде, Конституциялық Сот Жер кодексінің 40-бабы 1-тармағының ережесі «заң бойынша» деген сөздер бөлігінде Конституцияға сәйкес келмейді деп таныды және соттар мен өзге де құқық қолдану органдарының Жер кодексінің осы ережесіне негізделген шешімдері орындалуға жатпайды және белгіленген тәртіппен қайта қаралуға тиіс деп қаулы шығарды.

🔗Конституциялық Соттың ұстанымдары мен қабылданған шешімі туралы толық ақпарат ресми сайтта https://www.gov.kz/memleket/entities/ksrk/documents/details/789530?lang=kk

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

⚖️ Конституционный Суд: порядок замены присяжных заседателей уточнить в целях эффективного обеспечения права на судебную защиту

Конституционный Суд рассмотрел обращение гражданина о проверке на соответствие Конституции частей четвертой, пятой и шестой статьи 645 Уголовно-процессуального кодекса (УПК).

Основание для проверки:
По мнению гражданина, данные нормы противоречат Конституции, поскольку позволяют председательствующему судье произвести замену присяжных заседателей уже после удаления в совещательную комнату и голосования по вердикту. Указанные им нормы УПК не устанавливают четких пределов для окончательной замены присяжных в совещательной комнате, а решение об отстранении присяжного заседателя отражается только в протоколе судебного заседания, которое не подлежит обжалованию в вышестоящей судебной инстанции в отличие от постановления суда. По мнению заявителя, судье предоставлены широкие дискреционные полномочия, нарушающие равенство между присяжными и судьей, а также ограничено право заявителя на судебную защиту.

Выводы Конституционного Суда:
Изучив все материалы и законодательство, пришел к выводу о соответствии Конституции указанных гражданином положений УПК.

Вместе с тем Конституционный Суд отметил, что замена присяжного заседателя и связанный с этим роспуск коллегии присяжных после вынесения вердикта посягают на право подсудимого на справедливое судебное разбирательство. Это особенно важно, если вердикт оправдательный. Если коллегия присяжных вынесла вердикт, то любое вмешательство, включая замену присяжных заседателей и связанный с этим роспуск коллегии, нивелирует правовой смысл ключевых гарантий справедливого судебного разбирательства, принцип окончательности и правовой определенности решения и нарушает пункт 2 статьи 77 Конституции.

В соответствии со статьей 645 УПК роспуск коллегии присяжных обязателен, если количество запасных присяжных заседателей оказывается недостаточным для формирования коллегии.

Конституционный Суд рекомендовал при дальнейшем совершенствовании уголовно-процессуального законодательства предусмотреть в нем условия, при которых необходимость замены присяжных заседателей основного состава запасными не приводила бы к вынужденному роспуску коллегии присяжных либо существенно минимизировала бы наступление таких рисков.

Конституционный Суд также указал на отдельные правовые пробелы на уровне закона и рекомендовал Правительству урегулировать их в рамках работы по совершенствованию уголовно-процессуального законодательства в целях усиления механизма реализации конституционного права на судебную защиту с участием присяжных заседателей.

🔗Более подробно о позициях и принятом решении Конституционного Суда на официальном сайте https://www.gov.kz/memleket/entities/ksrk/documents/details/789068?lang=ru

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

⚖️ Конституциялық Сот: алқабилерді ауыстыру тәртібі сот арқылы қорғалу құқығын тиімді қамтамасыз ету мақсатында нақтылануы керек

Конституциялық Сот азаматтың өтініші бойынша Қылмыстық-процестік кодекстің (ҚПК) 645-бабы төртінші, бесінші және алтыншы бөліктерінің Конституцияға сәйкестігін тексерді.

Тексеруге мыналар негіз болған:
Азаматтың пікірінше, бұл нормалар төрағалық етуші судьяға кеңесу бөлмесіне кеткеннен кейін және кесім бойынша дауыс берілгеннен кейін алқабилерді ауыстыруға мүмкіндік беретіндіктен Конституцияға қайшы келеді. Ол көрсеткен ҚПК нормаларында кеңесу бөлмесінде алқабилерді түпкілікті ауыстырудың нақты шегі белгіленбейді, ал алқабиді шеттету туралы шешім сот отырысының хаттамасында ғана көрсетіледі, бұл, сот қаулысынан айырмашылығы, жоғары тұрған сот сатысына шағым жасауға жатпайды. Өтініш берушінің пікірінше, судьяға алқабилер мен судья арасындағы теңдікті бұзатын ауқымды дискрециялық өкілеттік берілген, сондай-ақ өтініш берушінің сот арқылы қорғалу құқығы шектелген.

Конституциялық Соттың қорытында шешімі:
Конституциялық Сот барлық материалдарды және заңнаманы жан-жақты зерделеп, Қылмыстық-процестік кодекс ережелері Конституцияға сәйкес келеді деген тұжырымға келді.

Сонымен бірге, Конституциялық Сот өз шешімінде кесім шығарылғаннан кейін алқабиді ауыстыру және осыған байланысты алқабилер алқасының таратылуы сотталушының әділ сот талқылау құқығына нұқсан келтіреді деп атап өтті. Бұл, егер кесім ақтау кесімі болса, ерекше маңызды. Егер алқабилер алқасы кесім шығарған болса, алқабилерді ауыстыруды және осыған байланысты алқаның таратылуын қоса алғанда, кез келген араласу әділ сот талқылауының негізгі кепілдіктерінің құқықтық мәнін, шешім түпкіліктілігі мен құқықтық айқындылығы қағидатын жоққа шығарады және Конституцияның 77-бабының 2-тармағын бұзады.

ҚПК-нің 645-бабына сәйкес, егер қосалқы алқабилер саны алқаны қалыптастыру үшін жеткіліксіз болса, алқабилер алқасы міндетті түрде таратылады.

Конституциялық Сот қылмыстық-процестік заңнаманы одан әрі жетілдіру кезінде негізгі құрамдағы алқабилерді қосалқы алқабилермен ауыстыру қажеттігі алқабилер алқасының мәжбүрлі таратылуына алып келмейтін не мұндай тәуекелдердің орын алуын едәуір азайтатын жағдайларды көздеуді ұсынды.

Конституциялық Сот заң деңгейіндегі жекелеген құқықтық олқылықтарды да көрсетіп, Үкіметке алқабилердің қатысуымен сот арқылы қорғалу конституциялық құқығын іске асыру тетігін күшейту мақсатында қылмыстық-процестік заңнаманы жетілдіру жөніндегі жұмыс шеңберінде оларды реттеуді ұсынды.

🔗Конституциялық Соттың ұстанымдары мен қабылданған шешімі туралы толық ақпарат ресми сайтта https://www.gov.kz/memleket/entities/ksrk/documents/details/789068?lang=kk

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter