SADAQ

ХХ ғасыр басында қазақ қыздары әйел теңдігіне жету үшін қалыңмалдан бастартуға тырысып, ағаларына арыз жазған-ды.

Бүгінгі қыздар қалыңмал мен мәһірді екі бөлек алғысы келеді.

Ғасыр пародоксы деген – осы

https://t.me/sadaq_zh

Ғылыммен еркін айналысайын десең, тұрмыс тірлігі жар бермейді.

Сәбиттің Мұқтарға “ сен Еуропа мәдениетін, әдебиетін еркін меңгергенсің, мен бала күнімнен тап күресіне түсіп, рабфакті де оқи алмадым” -деп ренжитін нобайы осы еді.

Тарих басқаша түрленіп, Сәбит Бекеннің малайы, Мағжанның атқосшысы емес, бай болып туғанда совет үкіметін еш уақытта мойындамас еді.

https://t.me/sadaq_zh

Алашорда жазушыларының білімі бізден жоғары еді

Сәбит Мұқанов

https://t.me/sadaq_zh

Осы жерден ылғи кірген, шыққан, белсенді адамдарды қарап отырамын.
Таныс біреу шығып кетсе, әй не болды екен деп уайымдап қаламын.
Адам өзі сондай бір қызық жаратылыс қой.

Кейде ақпарат беретін сайттар сияқты болып қалмайын деп, оқырманға сәл жақындауға тырысамын.

«Сен мен ұрысқанда неге үндемейсің?…» деп те тиісетін едім.. сол күндер енді қарап тұрсам ең бақытты шақтарым екен!

Күлжамал Майлина (Бейімбеттің әйелі)

P.S: Бейімбет кедей, жетім өскен жігіт. Мінезі жібектей жұмсақ, тірі жанға зияны тимеген. Тума талант. Қазақтың бағаланбаған заңғар жазушысы. Классикалық әдебиетті Жүсіпбек, Бейімбет, Мұхтар жасап еді. Бірақ Бейімбетті халық көп атамайды. Жетім туған жұлдыздың есімін де жетім қалдырмайық

https://t.me/sadaq_zh

Кітап жазып жатқан соң, зерттеу жүргізіп жүрген соң мына жерге көп дүние жазуға уақыт болмай жатқаны.
Сонда да осы топты ашылғалы бері оқитын адамдар бар ма екен?
Каналдың 1 жылдығын өткізіп жіберейік

Уға толды жас жүрегім, жабықтым,
Таныс дауыс ести алмай зарықтым.
Не дегенін, не істегенін біле алмай,
Қоры болдым ғой азат жүрген халықтың!

Мағжан

https://t.me/sadaq_zh

Франсия деген патшалық бар. Сонда Шампан деген жер бар. Ылғи ізуесті, һешбір шөп шықпайтын жер. Сол жерге франсуз халқы мұхит теңізінің ар жағында Америка деген жерден құстың қиын алдырып һәм жеріне қарай ғылымның айтуынша, керекті топырақтар, балшықтар һәм неше түрлі дәрілер араластырып, сол жердің десиатинасына расход аямай, мысалы бірер мың сом шығарып, соған уиноград-жүзім жеміс егіп, сол жемістен белгілі «Шампански» есімді арақ істеп, шынысын жеті-он, он бес сомға шейін сатады. Солайша бір десиатинадан жиырма бес, отыз мың ақша шығарып алады.

Алаш дәрігері – Әбубәкір Алдияр

P.S: 1913 жылы газетте жарық көрген мақала.
Автор Францияның солтүстік-шығысында орналасқан Шампань қаласы жайлы айтып отыр. Бұл аймақ 2016 жылдың 1 қаңтарынан бастап Гранд-Эст құрамына кіреді. Солтүстігінде Бельгиямен, батысында Пикардия және Иль-де-Франспен, оңтүстігінде Бургундиямен, шығысында Франше-Конте және Лотарингиямен шектеседі екен. Шампань қаласы әлемге жүзім шарабын(вино) шығарумен танымал көрінеді.
Әбубәкір мақалада әлем елдерінің өнеркәсіп даму жолдарынан мысал келтіріп, қазаққа “француз екі басты, төрт аяқты емес”–дейді.

Президент Францияда жүр деген соң, еске түсіп кеткені)

https://t.me/sadaq_zh

1931 жылы 20 қыркүйекте М.Әуезовтың Әуезовтың алашордашылар жайлы тергеу сұрағына берген жауабы:

«Бұрынғы алашордашылар туралы көпшілігі, оның ішінде Жұмабав та теріс пікірде болған. Бұрынғы алашордашылар Жұмабаев екеумізді жақтырмайтын, „жазғыштар” деп кекететін»

Бұл да Мағжанды арашалап қалуға тырысқан бір әрекет болса керек

https://t.me/sadaq_zh

1930 жыл. Тергеудегі Алаш қайраткерлерінің жауабы:
Сұрақ ОГПУ-дан М.Жұмабайға “Алқа” әдеби “жасырын” ұйымына М.Әузеовтың байланысты жайынан қойылған.

Жауап:
М. Жұмабай: «Мұхтар бұл бағдарламаны қостамады және шикі деп есептеді»

М.Әуезов: « Мен ол бағдарламаны бар ниеттіммен қолдадым. Жұмабаевтың мені неге ол бағдарламаны қостамады деп айтқанын түсінбедім»

P.S: Совет үкіметінің пиғылын өте жақсы түсінетін ұлт көсемдері (А.Байтұсынұлы, М.Дулатұлы, М.Жұмабай т.с.с) алаштың кейінгі буынын аман сақтап қалу үшін құйтырқы жауап беріп, оларды саяси элементтерден арашалап отырған.

https://t.me/sadaq_zh

ТОРҒАЙДАҒЫ “ТОҚТАБАЙ” КӨШЕСІ

Кезінде облыс болып дүркіреген, бүгінгі Ә.Жангелдин ауданы, Торғай ауылындағы К.Тоқтабай көшесінің бейнесі – осы (төменде суреті берілген)

Торғайдан Тоқтабай әулетіне көше берілгеніне бек қуаныштымыз. Ғадол-Кәрім Тоқтабай ұлт үшін адал қызмет қылған қайраткер еді. Әкесі Досжан болыс болған, Ы.Алтынсаринмен мүдделес, Торғайда мектеп салған азамат, інісі Мұқан – Міржақып Дулатұлының ұстазы, орыс тілі мұғалімі болған-ды. Ағайынды Тоқтабайлардан Нұрғали Құлжанов, Спандияр Көбеев сынды қайраткерлер білім алған.

Тоқтабай әулеті жайлы айтар, жазар дүние көп. Өткен апта «Қазақ» газетіне «Кәрім Тоқтабай тұғыры» атты көлемді мақаламыз басылды. Кәрімнің інісі Батырқайыр да 1921 жылы орын алған Торғайдағы үлкен аштыққа қарсы күресуге бар күшін салып, «Ақжол» редакциясына талай шырылдап хат жазған-ды.

Торғай маңында «Тоқтабай қарасуы (қыстауы)» бар. Бұл күні ол қараусыз, тарихи мәні ескерусіз жатыр. Qabylakhat Seidakhmetov аға қыстау жайлы кеңірек мәлімет беремін деген-ді. Бұл қыстау аштық уағында аш-арықтарды құтқаруға, жәрдем жасауға көп септігін тигізген. Сондықтан тарихи мәні бар орынға бір белгі қойған жөн болар еді.

Торғайдағы “Тоқтабай” көшесін түсіріп жіберген, елдегі жалғыз туысым Рамазан Ерболатұлы Құлет ке айрықша алғыс айтамын. К.Тоқтабайдың шығармалар жинағын, зерттеу жұмысын дайындап отырмыз. Оны да елмен қауыштыратын күн келсін!

https://t.me/sadaq_zh