Татар ядкарьләре

Сынчы Владимир Демченко кайсы татар шагыйрен гәүдәләндергән?

Фотодагы үләннең исеме шлан. 🎋Аны нәкъ менә шушы вакытта Биектау, Яшел Үзән районының Иделнең сул як ярына урнашкан татар авылларында күпләп җыеп алып кайтып, өй юганда мунчала урынына кулланганнар. Авылларның өлкән буыны әйтүенә караганда, шлан үләне дизенфекцияләү сыйфатына ия, моннан тыш, агач идән, стеналарны бик тиз арада күгәректән арындыра, агарта, юылган өйгә үзгә хуш ис бирә.💦

🔤Кайсыларыгыз бу үләнне таный һәм кулланганы бар?

Хәрәкәттә – бәрәкәт

Әбекәем намаз укый
Мин читтән карап торам;
Аның һәр ым – хәрәкәтен
Искәреп, барлап торам.

Өч тә түгел, дүрт тә түгел
Нәкъ биш мәртәбә көнгә
Әбекәем намаз укый
Мин аңламаган телдә.

Иелә дә турая ул,
Турая да иелә -
Шуңа, ахры, әбекәйнең
Сызламыйдыр биле дә

“Хәрәкәттә - бәрәкәт”, - ди,
Минем әби тапкыр ул,
Көн дә физзарядка ясый –
Шуңа көләч, матур ул.

Назилә Шагаева

Фото чыгыныгы

🔻🔤🔤🔤🔤🔤 🔤🔤🔤🔤эпохасының символы буларак телебезгә дә, гомумтуклану өлкәсенә дә килеп кергән бер күренеш – БУФЕТлар турында сөйлибез.

🔻Буфетларны ул чорларда уку йортларында, сәнәгать, спорт, мәдәният объектларында, сәламәтлек саклау оешмаларында, метроларда, урамнарда очратырга була иде.

🔻Буфетның кайда урнашуына, халык агымына карап төрле категорияләргә бүлеп йөрткәннәр:
• I категория буфетлар - ресторан, театр, тимер юл станцияләрендә
• II категория –болардан кала башка урыннардагы буфетлар

🔻Ваклап сатучылардан аермалы буларак, буфетларга таләпләр күбрәк: анда меню, бүлеп алынган аерым сату урыны, басып яки утырып ашау урыны, бәдрәф бүлмәсе булырга тиеш.

🔻🔤🔤🔤🔤 заманында буфетлар кайсы да булса ашханә яки ресторанның филиалы исәпләнгән. Анда күбрәк кабымлыклар, әзер кайнар ашлар, тәм-том, эчемлек, пешкән йомырка сатылган.

🔻Буфетның өстенлеге - юл уңаеннан тиз генә тамак ялгап алып булса, яңа гына пешеп чыккан камыр ризыкларын, пирожныйларны үз бәясенә диярлек сатып алу мөмкинлеге булу да.

🔻Хәтерегезгә төштеме, Казан шәһәренең кайсы җирләрендә, кайсы урамнарында бар иде мондый басып кына тамак ялгап ала торган буфетлар, өстәлләр?

#советчорыризыклары

🔤🔤🔤🔤🔤 🔤🔤🔤🔤🔤бәйле сүзебезне дәвам итеп, бүген бәйрәмнең бирнә/ бүләк җыю этабында җырланган җырларны барларбыз.

📍Хуҗалардан бүләк сорау җырлары:
Идел суы тирәндер,
Иң сай җире тездәндер.
Җырлап тору бездәндер,
Бүләк бирү сездәндер.

Ач капкаңны киләбез,
Сабантуй дип беләбез.
Сабантуйга бүләк биргән
Сәлим агай диярбез.

📍Түбәндәге җырны бирнә җыючылар егет булган йортка атап җырлаганнар:
Егет булса егет булсын,
Ике күзе ут булсын.
Бүләген чыгармаса
Бер булганчы юк булсын.

📍Ә менә бу җырны яшь килен йортына җиткәч башкарганнар:
Атлар иярләдеңме?
Тайлар җөгәрләдеңме?
Сабан туе җитә диеп,
Бүләк әзерләдеңме?

📍Бу төр җырны хуҗалар бирнә/ бүләк җыючыларга җавап буларак атап башкарганнар:
Биек тауга менгән чакта тая микән галушың?
Тагын берне җырла инде,
Матур икән тавышың.

Йөгереп мендем тау башына
Утырып тордым ташына.
Чын күңелдән сокланамын
Синең матур тавышыңа.

Фото чыганагы

Бүген язучы, тәнкыйтьче һәм әдәбият галиме, филология фәннәре докторы, профессор Ибраһим Зиннәтулла улы Нуруллин туган көн!
(18.04.1923.-01.07.1995)

#бу_көн_туган_көн

И. Нуруллин турында кызыклы фактлар:
◾️И. Нуруллин әдәбият мәйданына иң әүвәл хикәяче-прозаик буларак килә. Аның беренче иҗат җимешләре: "Ана тойгылары", "Рәхмәтулла абзый", "Кунакта" һ. б.

◾️Соңрак аны Г.Тукай иҗаты кызыксындыра башлый. ("Тукайның әдәби пародияләре" (1948) Тукай тәнкыйтендә типиклык мәсьәләләре" (1953)) һәм Тукай иҗаты аны тәнкыйтьче итә;

◾️И. Нуруллин Г. Тукайның тормыш һәм иҗат юлына багышланган документаль роман яза;

◾️Алтмышынчы-җитмешенче елларда галим татар әдәбиятында иҗат методлары һәм әдәби юнәлешләр, критик реализмның туу һәм үсү мәсьәләләре турында теоретик гомумиләштерүләргә бай булган монографияләрен яза һәм татар әдәбияты тарихы, әдәбият теориясе, әдәбият белеме буенча берничә дәреслек һәм методик кулланма китабын бастырып чыгара ("XX йөз башы татар әдәбияты", "Әдәбият теориясе" һ.б.)

◾️50нче еллардан башлап ул балалар өчен бер төркем хикәяләр иҗат итә, юмор-сатира һәм драматургия жанрында көчен сынап карый.

Аның турында Фоат Галимуллин:

«Ул шулкадәр зур мирас калдырды. Өйрәнү объектлары күп, төрле иде. XX йөз башы татар әдәбиятын өйрәнүгә күп көч салды. Бу чор фәнебездә күпмедер дәрәҗәдә өйрәнелгән булса да, әле анда төпле сүз әйтелмәгән иде. Урта гасырлар әдәбияты традицияләреннән яңача образлы фикерләүгә күчү чоры иде ул. Бөтен катлаулылыгы белән әлеге чорны Ибраһим Нуруллин иңләп, бәяләп чыга алды»

Апрель_Тукайае

Г. Тукайның әлеге гыйбәрәсе кайсы әсәреннән дип уйлыйсыз?

Шагыйрьгә ияреп, 🔤🔤 галәмәтләренә бергәләп куаныйк әле! Көннәр дә матурлана!

Бу шигырьнең авторы кем дип сорамасак та беләсездер бит инде😉

Язлар җитте, карлар эри башладылар,
Толыплылар толыпларын ташладылар;
Киемсезләр иркен йөри башладылар,
Тунсызларга нурлы көннәр килде имди.

Ката, чана табаннары ял итәләр,
Шылтыр-шылтыр юлдин арбалар китәләр.
Трантаслар, велосипед, кареталар
Урамнарны чуарлыйлар бер-бер имди.

Каткан, туңган агачларны хәзер кара:
Һәрбересе яшәрешеп яфрак яра;
Бу урманнар бакча булыр бара-бара,
Һәр агачта сандугачлар сайрар имди.

Җиде кат боз астындин чыгар бака,
Баткакларга, балчыкларга бата-бата;
Куе камыш арасындин бака-бака:
«Бака-кака, бака-кака»,— диер имди.

Шул бакалар ярга чыгып бакылдаша,
Берсен берсе аңлашмыйча такылдаша;
Әллә нәрсә киңәшәләр, акыллаша:
Ахры, мантыйк укыганнар бунлар имди.

Кышлар үтеп, яз көннәре килер исә,
Сәхраларда йомшак сәба җиле исә;
Аһ, бу көннәр гамькин күңелләрне кисә,
Үткән гомер бер-бер искә төшә имди.

Дәрьяларда бозлар ага тау-тау булып,
Һаваларда кошлар оча болыт-болыт;
И ходаем, фазлың берлә көнне җылыт,
Үлгән дөнья яңа җаннар алсын имди!

#тел_чарлагычлар