AIMAGAMBETOV

Для меня, как и для любого историка, археология — это не просто наука. Это ощущение времени, которое можно держать в руках. Помню, как в студенчестве сильно переживал, пропустив свою первую археологическую практику. Но потом были раскопки, экспедиции. Это одно из самых ярких воспоминаний тех лет.

Когда Президент на заседании Национального Курултая затронул тему развития отечественной археологии и сохранения историко-культурного наследия, мы с коллегой, сенатором и историком Дарханом Кыдырали, сразу включились в работу.

Мы встретились с теми, кто знает археологию изнутри. На базе Института археологии им. А.Х. Маргулана собрались ученые, музейные специалисты, инспекторы, археологи из вузов и представители министерств.

Ключевые вопросы обсуждения:
• Лицензирование археологических работ для повышения качества и профессионализма.
• Борьба с “чёрными копателями” и усиление ответственности за незаконные раскопки.
• Создание реестров памятников и их цифровизация.
• Роль территориальных инспекций в координации и защите объектов.

Эти и многие другие инициативы помогут защитить археологическое наследие и сделать его изучение более системным.

История хрупка. Памятники можно потерять навсегда, если вовремя не предпринять меры. Каждая утраченная находка — это потерянная часть нашей общей истории.

Законопроект готов.

Штрафы стали одной из самых горячих тем для обсуждения. Даже появился эмоционально окрашенный и вызывающий неологизм «Штрафстан», саркастически отражающий ситуацию со штрафами и выражающий недовольство тех, кто считает, что они применяются несправедливо или исключительно для пополнения бюджета. В то же время другие считают штрафы необходимым инструментом дисциплины и порядка, подчеркивая их роль в улучшении безопасности и соблюдении законов, категорически отвергая данный термин.

К сожалению, у многих складывается впечатление, что система административных наказаний утрачивает свою основную цель — профилактику и исправление нарушений — и воспринимается как банальный способ увеличения доходов бюджета.

Госорганам необходимо понимать, что новый «нарратив штрафоцентричности» опасен, так как он подрывает доверие к самому институту административной ответственности. Поэтому требуется принятие мер.

1. Цель штрафов: профилактика, а не наказание ради наказания

Штрафы — это нормальный инструмент, который используется во всём мире для предотвращения нарушений и восстановления справедливости. Все понимают их важность для порядка, законности и профилактики, однако их применение должно быть разумным, соразмерным и направленным на решение проблемы, а не на пополнение бюджета.

Примеры из практики, вызывающие серьёзные вопросы:
• Штрафы для школ:
Школы, работающие в три смены, или учреждения, имеющие недостаток оборудования или отсутствие ремонта, подвергаются штрафам. Однако директор школы не может быть ответственным за системные проблемы, такие как нехватка финансирования или то, что акимат разрешил строительство человейников без обеспечения школами. При этом штрафы составляют 600–900 тыс. тенге на директора.
• Платные парковки:
Стоимость парковки составляет 100 тенге, а штраф за её неоплату — в 200 раз больше.
• Штраф за прогрев автомобиля:
Около 20 лет назад было введено административное наказание за прогрев автомобиля в жилых зонах более 5 минут. Можно сколько угодно говорить про пример Германии и экологический аспект, что этот штраф долгое время оставался «мертвой нормой», но нужно учесть климатические и иные аспекты и дифференцировать подходы.

2. Проблемы несоразмерности и «штрафоцентричности»

Когда штрафы становятся главным источником доходов бюджета, их цель смещается с обеспечения порядка и законности на извлечение финансовой выгоды.

Основные проблемы:
• Разнарядки по штрафам:
В регионах люди всё чаще жалуются на «кампании» по массовым штрафам, что создаёт ощущение, будто наказания стали финансовым инструментом для пополнения бюджета, а не мерой профилактики.

3. Для того чтобы система штрафов была справедливой и эффективной, требуется её ревизия.

Предложения:

1. Соразмерность и справедливость:
Штрафы должны быть разумными и учитывать тяжесть нарушения:
• Проблемы школ и других субъектов должны решаться на уровне ответственных за финансирование органов, а не через штрафы для директоров и иных лиц, которые фактически не могут повлиять на ситуацию.
• Мелкие правонарушения, как в случае с парковками, требуют умеренных штрафов и дифференцированного подхода.
2.В ряде случаев штрафы стоит сочетать с обучающими мерами:
• Нарушители могут проходить курсы.
• Нарушители могут участвовать в восстановительных проектах и общественных работах.
3. Целевое направление штрафов:
Часть штрафов должна направляться целевым образом на решение конкретных социальных проблем. Эти деньги должны быть окрашены, чтобы использоваться только на действительно важные цели, такие как лечение рака или строительство школ. Люди должны видеть, что штрафы идут на благо общества, а не растворяются в бюджете.
4. Отказ от разнарядок и кампаний:
Административные штрафы не должны становиться средством пополнения бюджета.

Штрафы — это неприятно, но неизбежная мера, поскольку важно предотвращать правонарушения и привлекать виновных к ответственности. Неологизм «штрафстан» и заданный нарратив создают угрозу для института административных наказаний. Ключевое — сохранить баланс, чтобы меры всегда оставались соразмерными и справедливыми.

Ұлттық Банк кейбір министрліктер сияқты әдемі слайдтар жасап, нақты нәтижесіз пиармен айналыспайды. Тіпті өз жетістіктерін көрсетуге де аса мән бермейді. Дегенмен, халықтың мүддесіне тікелей әсер ететін үш негізгі бастамасын атап өткім келеді:

1. Зейнетақы қорындағы қаражаттымызды басқару

Жақсы жаңалық: Ұлттық Банк белсенді инвестициялық саясатқа көшті. Соның арқасында Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы (БЖЗҚ) зейнетақы активтерін басқарудан түскен инвестициялық табыс 3,4 трлн теңгені құрап, инфляция деңгейінен екі есе асып, 17,8%-ға жетті. Еске сала кетейін, бұл – біздің ақшамыз және бізге түсетін табыс.

Алайда, бұл жеткіліксіз. Зейнетақы жинақтарының табыстылығы бойынша минималды міндеттемелерді заңнамалық деңгейде бекітуді маңызды деп санаймын. Бұл меже тек Ұлттық Банктің шешімі емес, заң нормасы болуы тиіс. Мұндай қадам біздің қордағы қаражатымыздың бюджет тапшылығын жабуға, мемлекеттік бағалы қағаздар мен инфрақұрылымдық жобаларды қаржыландыруға жұмсалмай, шын мәнінде табыс әкеліп, жоғары табысты құралдарға инвестициялануын қамтамасыз етеді. Қазір осы мәселе бойынша жұмыс істеп жатырмыз.

2. Ұлттық қор табыстары

Тағы бір жақсы жаңалық: 2024 жылы Ұлттық қор активтерін басқарудан түскен табыс 4,5 млрд долларды құрап, табыстылық деңгейі 7,5%-дан асты. Бұл, әрине, инвестициялық көзқарастардың өзгеруі және тым консервативті стратегиялардан бас тарту арқылы мүмкін болды.

3. Алтын резервтері

Бұл бағытта да Ұлттық Банк жақсы нәтижелерге қол жеткізуде. Дамыған елдердің орталық банктері алтын-валюта резервтерін белсенді түрде арттырып жатқанда, Қазақстан да осы үрдісті ұстануда. Ұлттық Банктің валюта және алтын резервтері 45,8 млрд долларға жетіп, 27,4%-ға ұлғайды. Бұл біздің елдің қаржылық тұрақтылығын нығайтып, экономика үшін қосымша қауіпсіздік жастығын қамтамасыз етеді.

Нацбанк, в отличие от некоторых министерств, которые поднаторели в создании красивых слайдов и мастерски занимаются пиаром без конкретных результатов, не умеет показывать свои достижения. Справедливости ради, стоит отметить некоторые успехи и полезные инициативы.

Выделю три ключевых аспекта, которые напрямую затрагивают интересы граждан:

1. Управление нашими пенсионными накоплениями.

Есть хорошая новость: Национальный банк перешел на более активную инвестиционную политику. Благодаря этому инвестиционный доход от управления пенсионными активами ЕНПФ составил 3,4 трлн тенге, а доходность превысила инфляцию более чем в два раза, достигнув 17,8%. Напомню, это наши с вами деньги.

Тем не менее, нам необходимо идти дальше. Я считаю важным закрепить на законодательном уровне минимальные обязательства по доходности пенсионных накоплений. Это должно быть не просто решением Нацбанка, а нормой закона. Такой шаг обеспечит, чтобы наши средства не уходили на финансирование бюджетного дефицита через покупку государственных ценных бумаг или инфраструктурных проектов, а приносили реальную прибыль и инвестировались в высокодоходные инструменты. Мы как раз занимаемся этим вопросом.

2. Доходы Нацфонда.

Еще одна позитивная новость: в 2024 году доходы от управления активами Национального фонда составили 4,5 млрд долларов, что соответствует доходности более 7,5%. Очевидно, это стало возможным благодаря изменению подходов к инвестированию и отказу от чрезмерно консервативных инвест. стратегий.

3. Золотовалютные резервы
Нацбанк также радует результатами в этой области. Помимо того, что центробанки развитых стран активно наращивают свои золотовалютные резервы, Казахстан также следует этому тренду. Так, валовые золотовалютные резервы Нацбанка достигли 45,8 млрд долларов, увеличившись на 27,4%. Это укрепляет финансовую стабильность нашей страны и создает дополнительную подушку безопасности для экономики.

Жақында біз Кардиохирургия, Онкология, Травматология, Нейрохирургия және басқа да ұлттық медициналық ғылыми институттардың басшыларымен ерекше маңызды кездесу өткіздік. Бұл орындар күн сайын мүмкін емес нәрселерді жүзеге асырып, адамдардың өмірін сақтап, күрделі оталар жасап жатқан орталықтар десек, артық айтқандық емес.

Кездесудің басты тақырыбы – бейінді PhD-докторларды Ұлттық медициналық ғылыми институттарда дайындау мүмкіндігін талқылау.

Қазіргі уақытта докторантура тек университеттерде қолжетімді. Бұрын, мен министр болған кезде, осы жүйені өзгертуді қолға алған едік. Консорциум моделін енгізу арқылы теорияны университетте оқытып, ал практиканы докторанттарға ғылыми институттарда алуға мүмкіндік жасадық.
Теория: Университеттер докторанттарды ғылыми зерттеу әдістері мен теорияға үйретеді.
Практика: Докторанттар тәжірибелі хирургтардың қасында жүріп, нақты операцияларға қатысады және тәжірибе жинайды.

Алғашында бұл идея теория мен практиканың тамаша үйлесімі сияқты көрінді. Бірақ ол толық жүзеге аспады. Неге?

• Қаржыландыру мен мемлекеттік тапсырысты дұрыс ұйымдастыру қиындық тудырды.
• Университеттер ғылыми институттардан тәлімгер тартуға құлықсыз болды және көбінесе өз оқытушыларына басымдық берді.
• Ұйымдастырушылық мәселелер шешімін таппай, процесс баяулады.

Медицина – бұл тек кітаптан үйренетін ғылым емес, тәжірибені қажет ететін сала. Жас ғалымдар білікті хирургтардың жанында тұрып, скальпель ұстап, өмірлік маңызды шешімдер қабылдауды меңгеруі тиіс. Бұл – құтқарылған өмірлердің кепілі.

Бастама

Біз заңға өзгеріс енгізуді қолға алдық. Бұл бастама:
• Мемлекеттік тапсырысты тікелей Ұлттық медициналық ғылыми институттарға бөлуге мүмкіндік береді.
• Медициналық институттар жанынан диссертациялық кеңестер құруды көздейді.
• Практикасыз жүзеге асырылмайтын бейінді бағдарламаларға ғана таралады.

Ал ғылыми-педагогикалық докторантура бұрынғыдай университеттерде қалмақ.

Бұл идея медициналық жоғары оқу орындары мен институттар арасында үлкен қолдауға ие болды. Енді тек теориямен шектелмей, болашақ PhD-докторлар тәжірибеден өтіп, адам өмірін сақтауды үйренетін уақыт келді!

Медицина – тек ғылым емес, бұл өмір құтқарудың өнері. Біздің басты мақсатымыз – осы өнерді шынайы өмірде қолдана алатын мамандарды дайындау.

Где учат спасать жизни: инициатива для подготовки PhD-докторов по профилю

Недавно у нас состоялась важная встреча с руководителями национальных медицинских научных институтов: Института кардиохирургии, Института онкологии, Института травматологии, Института нейрохирургии и других. Это те самые места, где делают невозможное, а лучшие умы работают над тем, чтобы это невозможное стало обыденным.

О чем говорили?

Мы обсуждали инициативу, которая позволит готовить PhD-докторов по профилю прямо в этих научных институтах.

На сегодняшний день докторантура доступна только в вузах. Несколько лет назад, когда я работал министром, мы пытались это изменить, создав модель консорциума: теорию преподавали в университетах, а практику докторанты получали в научных институтах.

Как это должно было работать?
• Теория: университеты обучают докторантов базовым методам, исследованиям и теоретическим аспектам.
• Практика: докторанты работают в операционных, наблюдая и обучаясь у ведущих хирургов и учёных.

На первый взгляд, это был идеальный баланс теории и практики.

К сожалению, не всё получилось так, как планировалось:
Финансирование и выделение госзаказа оказалось сложной задачей.
Университеты неохотно привлекали научных руководителей из институтов, предпочитая своих сотрудников.
Возникали организационные споры, что тормозило процесс.

Почему это важно?

Медицина — это не только наука, это ремесло, где важнейшую роль играет практика. Молодой учёный должен стоять рядом с опытным хирургом, держать скальпель, учиться принимать решения и превращать знания в спасённые жизни.

Наша инициатива.

Мы инициировали поправку в закон, которая:
Позволяет выделять госзаказ на подготовку PhD-докторов непосредственно в научных институтах.
Создаёт диссертационные советы при этих институтах.
Распространяется исключительно на профильные программы, где практика незаменима.

Что касается научно-педагогической докторантуры, она по-прежнему будет оставаться в ведении вузов.

Эта наша инициатива нашла поддержку у всех участников встречи, включая медицинские вузы.

На каждой встрече с гражданами мы слышим о проблемах медстрахования (ОСМС).

В конце января пройдёт правительственный час, на котором мы заслушаем отчёт Минздрава. Узнаем, как исполняются поручения Президента и решения правчаса прошлого года.

Но уже сейчас ясно: ситуация с финансированием здравоохранения не только остаётся сложной, но и усугубляется.

Хочу остановиться на двух аспектах:

1.Нарушение в расчётах взносов за льготные категории.
Бюджет оплачивает взносы за 15 категорий граждан, которые не могут платить за себя (беременные, пенсионеры, дети, студенты и др.).
Однако:
• По закону (ст. 26), расчёт должен производиться на основе средней зарплаты.
• На деле расчёт ведётся на основе медианной зарплаты, из-за чего больницы недополучили только в 2024 году 300 млрд тенге. Именно отсюда очереди и дефицит денег на лечение граждан.

2.Неисполнение закона о республиканском бюджете.
Это вообще уму непостижимо:
• Даже урезанные суммы, рассчитанные по медианной зарплате, не были полностью перечислены. В итоге, в 2024 году больницы недополучили ещё 252 млрд тенге, что нарушает законы о республиканском бюджете и ОСМС.
• Получается, что общая сумма недофинансирования составила более 550 млрд тенге. Бюджет не выполнил свои обязательства, установленные законом. Это не просто «виртуальные деньги» больниц. Это операции, реабилитация, лекарства, очереди, МРТ, КТ и другое лечение для сотен тысяч наших граждан.

Правила должны быть одинаковыми для всех. Если от граждан требуют ежемесячных взносов из своей зарплаты, то и бюджет в первую очередь обязан выполнять свои обязательства.

P.S. Несмотря на очевидные проблемы с финансированием за счет невыполнения обязательств бюджета, Минздравом предлагается дополнительно увеличить взносы в Фонд за счет граждан. А нужно было просто обеспечить исполнение закона и обязательств бюджета.

Әр кездесуде медициналық сақтандыру туралы сұрақтар көтеріледі.

Қаңтардың соңында үкіметтік сағат өтеді,
онда Денсаулық сақтау министрлігінің есебі тыңдалады. Сол кезде Президент тапсырмалары мен өткен жылғы шешімдердің қалай орындалғаны анықталмақ.

Бірақ қазірдің өзінде бір нәрсе анық:
денсаулық сақтау саласындағы қаржыландыру мәселесі шешілудің орнына одан әрі күрделене түскен.

Екі негізгі мәселеге тоқталғым келеді:

1.Мемлекет өздері үшін төлеуге мүмкіндігі жоқ 15 санаттағы азаматтар үшін Қорға жарналарды төлейді (жүкті әйелдер, зейнеткерлер, балалар, студенттер және т.б.).

Алайда:
• Заң бойынша (26-бап), жарналар орташа жалақы негізінде есептелуі тиіс.
• Іс жүзінде есептеулер медианалық жалақы негізінде жүргізілуде.

Нәтижесінде, тек 2024 жылы ауруханалар 300 млрд теңгеден қағылды. Бұл қаражаттың жетіспеуі неге әкеледі?

Ұзын-сонар кезектер, кешіктірілген операциялар, сапасыз қызмет. Бюджеттен қаражаттың жетпеуі медициналық ұйымдардың жұмысын қиындатып, азаматтардың уақытылы ем алуына кедергі келтіріп отыр.

2. Республикалық бюджет туралы заңның бұзылуы.

Бұл енді мүлдем ақылға сыймайтын жағдай:
• Тіпті заңсыз медианалық жалақы бойынша есептелген азайтылған сомалар да толық төленбеді.
• 2024 жылы ауруханалар тағы 252 млрд теңге ала алмады.
• Жиынтық қаржыландыру тапшылығы 2024 жылы 550 млрд теңгеден асты.

Бұл виртуалды ақша емес. Бюджеттен бөлінбеген қаражат — бұл мыңдаған операциялар, реабилитация, дәрі-дәрмектер, ауруханалардағы кезектер, МРТ, КТ және біздің азаматтарымыз үшін өмірлік маңызды басқа да емдеу шаралары.

Егер мемлекет азаматтардан өз жалақысынан ай сайын жарна төлеуді талап етсе, ол өз міндеттерін де бірінші орындауы тиіс. Екіжүзді ереже халықтың сенімін төмендетіп қана қоймай, денсаулық сақтау жүйесінің тұрақтылығына кері әсер етеді және медициналық қызметтерді қолжетімсіз етеді.

P.S.
Бюджеттен бөлінуі тиіс қаражатты бөле алмай отырғанына қарамастан, медициналық сақтандыру қорына азаматтардан қосымша жарна алу енді жоспарланып отыр.
Алайда, мәселені шешу үшін жарнаны көтеру емес, тек заңға сәйкес бюджеттік міндеттемелерді толық орындау жеткілікті болар еді.

Біз жаңа Салық кодексінің жобасына қандай түзетулер енгіздік?

Жаңа Салық кодексіне енгізген кейбір ұсыныстарымыз туралы қысқаша айта кетейін. Меніңше, бұл түзетулер азаматтар мен экономика үшін маңызды рөл атқарады (қазіргі таңда олар жұмыс тобы деңгейінде талқылануда).

1. Құмар ойындарға салынатын салықты көбейту.
Құмар ойын бизнесі, әсіресе букмекерлік кеңселер, айтарлықтай қаржылық әлеуетке ие. Қазіргі Салық кодексі жобасында салық мөлшері 10% деңгейінде қарастырылған. Иә, бұл қазіргі деңгейден бірнеше есе жоғары, бірақ біз оны екі есеге арттырып, 20%-ға дейін көтеруді ұсындық. Бұл бюджетке қосымша жүздеген миллиард теңге түсім әкелуі мүмкін.

2. Банктер үшін КТС мөлшерлемесін арттыру.
Үкімет жобасында банктер үшін корпоративті табыс салығы (КТС) 25% деңгейінде белгіленген. Бірақ біз бұл мөлшерлемені 30%-ға дейін көтеруді ұсындық. Бұл әділ шара, себебі банк секторының пайдасы өте жоғары. Әсіресе, қаржылық қызметтердің қымбаттауы мен дивидендтердің бірнеше есе өсуін ескерсек. Бұл бюджетке қосымша табыс әкеледі.

3. Алкоголь және трансмайларға акциз енгізу.

Алкоголь. Алкогольдік өнімдер бірінші қажеттілікке жатпайтын тауар болғандықтан, оған акциздерді арттыру қисынды деп санаймыз.
Трансмайлар. Трансмайлар — арзан, бірақ өте зиянды, канцерогендік заттар. Оларды тамақ өнеркәсібінде кеңінен қолданады. Көптеген Еуропа елдерінің тәжірибесін ескере отырып, біз трансмайларға акциз енгізуді ұсындық. Бұл олардың қолданылуын азайтуға және өндірушілерді табиғи майларға көшуге ынталандыруға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, бұл бюджетке қосымша табыс әкеледі.

4. Дәрі-дәрмектер мен медициналық қызметтерге ҚҚС (НДС) енгізуге қарсы түзету.

Дәрі-дәрмектер. Дәрі-дәрмектерге ҚҚС (НДС) енгізу дұрыс емес, себебі бұл ең осал топтарға — зейнеткерлерге, балаларға және мүмкіндігі шектеулі жандарға тікелей әсер етеді. Олай болса, дәрі-дәрмектер бағасы айтарлықтай қымбаттайды. Біз дәрі-дәрмектерді ҚҚС-тан босатуды көздейтін қолданыстағы норманы сақтап қалуды ұсындық.

Медициналық қызметтер. ҚҚС енгізу азаматтар үшін, әсіресе зейнеткерлер мен мүгедектер үшін емдеу құнын арттырады. Бұл жағдай қолжетімділігі шектеулі медициналық қызметтерді одан әрі қиындатады. Сонымен қатар, біз медициналық қызметтер үшін КТС мөлшерлемесін төмендетуді ұсындық (қолданыстағы кодексте олар КТС төлемейді).

5. Банк операцияларына ҚҚС (НДС) енгізуді болдырмау.
Үкіметтің банктік аударымдар мен басқа да банк операцияларына ҚҚС енгізу ұсынысы ақылға қонымсыз. Қазірдің өзінде банктер арасындағы аударымдар құны, ҚҚС енгізіледі деген болжаммен, өсіп жатыр (мысалы, Халық банктің картасынан басқа банктерге аударым 150 теңгеден 200 теңгеге дейін қымбаттады). ҚҚС қосылса, бұл банктердің емес, қарапайым азаматтардың шығындарын одан әрі арттырады. Біз бұл норманы қабылдамауды және негізгі қаржылық қызметтердің бағасының өсуіне жол бермеуді ұсындық.

6. Эндаумент қорларына қатысты түзетулер.
Эндаумент қорлары әлеуметтік және білім беру саласындағы ұзақ мерзімді жобаларды қаржыландыруда маңызды рөл атқарады. Біз қайырымдылыққа жұмсалған сомаларды салықтан босатуды ұсындық. Бұл азаматтар мен компанияларды қайырымдылыққа қатысуға ынталандырады.

7. B2B мәмілелеріне арнайы салық режимі бойынша мөлшерлемені өзгертпеу.
Біз мөлшерлемені 12%-дан 8%-ға дейін төмендетуді ұсындық. Бұл мәселе бизнестің пікірталастарында, соның ішінде Мәжіліс жанындағы Қоғамдық палатаның мүшелерімен кездесулерде жиі көтерілді.

Шығындарды оңтайландыру.

Салықты көбейту шығындар құрылымын қайта қараусыз мүмкін емес. Егер бюджет кірісімен байланысты проблемалар айқын болса, басымдыққа ие емес шығындарды оңтайландыру логикалық қадам болады. Мемлекет басшысы бұл туралы бұған дейін де тапсырма берген.

Мемлекеттік органдарға әкімшілік ғимараттар салу, үлкен стадиондар мен концерт залдарын тұрғызу, имидждік шаралар мен форумдар өткізу шығындарын қысқарту қажет.

Бұл біздің ұсыныстарымыздың тек бір бөлігі ғана. Салықтық жеңілдіктерді қысқарту туралы және басқа да ұсыныстарымыз бар. Жалғасы бар.

Какие мы внесли поправки в проект нового Налогового кодекса?

Коротко о некоторых наших предложениях в Налоговый кодекс, которые, на мой взгляд, имеют принципиальное значение для граждан и экономики (эти поправки еще обсуждаются на рабочей группе).

1. Увеличение налогов на игорный бизнес.
Игорный бизнес, особенно букмекерские конторы, обладает значительным финансовым потенциалом. Сейчас в проекте Налогового кодекса предусмотрено налогообложение на уровне 10%. Да, это в разы больше, чем сейчас, но мы предложили увеличить его ещё вдвое — до 20%. Это может дать бюджету дополнительно сотни миллиардов тенге.

2. Повышение КПН для банков.
В проекте правительства корпоративный подоходный налог (КПН) для банков установлен на уровне 25%, но мы предложили повысить его до 30%. Это справедливая мера, учитывая высокую прибыльность банковской сферы, особенно в условиях увеличения дивидендов, которые выросли в разы.

3. Акцизы на алкоголь и трансжиры.
• Алкоголь. Увеличение акцизов на алкогольные напитки представляется логичным, так как это продукт, не относящийся к первой необходимости.
• Трансжиры. Трансжиры — это дешёвые, но крайне вредные вещества, которые активно используются в пищевой промышленности. Мы, по примеру многих европейских стран, предложили ввести на них акцизы, чтобы снизить их использование и стимулировать производителей переходить на натуральные масла, плюс доход в бюджет.

4. Поправка против введения НДС на лекарства и медицинские услуги.
• Лекарства. Введение НДС на лекарства недопустимо, так как это напрямую ударит по самым уязвимым категориям граждан: пожилым людям, детям и людям с инвалидностью. Иначе лекарства существенно подорожают. Мы предложили сохранить текущую норму, освобождающую лекарства от НДС.
• Медицинские услуги. Введение НДС увеличит стоимость лечения для граждан, особенно пенсионеров и людей с инвалидностью, что критично в условиях ограниченной доступности медицинских услуг. Мы также предложили снизить ставку КПН на медицинские услуги (в действующем кодексе они не облагаются КПН).

5. Отмена НДС на банковские операции.
Предложение правительства ввести НДС на банковские переводы и иные банковские операции — это нонсенс. Уже сейчас стоимость перевода между банками выросла, возможно, в ожидании введения НДС (например, с 150 тенге до 200 тенге между картами Халык Банка и других банков), и добавление НДС ещё больше увеличит затраты граждан. Мы предложили отказаться от этой нормы, чтобы не допустить роста цен на базовые финансовые услуги.

6. Поправки по эндаумент-фондам.
Эндаумент-фонды играют важную роль в финансировании долгосрочных социальных и образовательных проектов. Мы предложили освободить от налогообложения суммы пожертвований, чтобы стимулировать граждан и компании участвовать в благотворительности.

7. Снижение налоговой ставки в рамках специального налогового режима для B2B-сделок.
Мы предложили не увеличивать так резко, установив налоговую ставку на уровне 8%, а не 12%. Эта проблема часто поднимается в ходе обсуждений с бизнесом, в том числе на встречах с членами Общественной палаты при Мажилисе.

Помимо этих поправок, обсуждается целесообразность введения акцизов на напитки с высоким содержанием сахара, превышающим предельные нормы. Это сложный вопрос, вокруг которого много споров. Одни считают, что такие меры могут способствовать снижению потребления сахара, другие — что это приведёт к дополнительной нагрузке на граждан. Здесь нужно ещё обсуждать.

Оптимизация расходов.

Нельзя просто увеличивать налоги без пересмотра структуры расходов. Если проблемы с доходной частью бюджета очевидны, логичным шагом станет оптимизация не приоритетных затрат, как уже поручал Глава государства.

Строительство административных зданий для госорганов, огромных стадионов и концертных залов, проведение имиджевых мероприятий и форумов нужно сокращать.

Это лишь часть наших предложений, есть еще поправки по отмене многочисленных и неоправданных налоговых льгот и тд. Продолжение следует.

Сөздің іске айналғанын, біздің бастамамызбен заңға енгізілген түзетулердің адамдардың өміріне оң әсер ете бастағанын көру – ерекше қуаныш.

Жақында біз жас дәрігерлермен кездестік. Олар ауылға – өздерін ұзақ күткен жерге көшіп келді. Енді олар 100 ең төменгі жалақы көлемінде, яғни шамамен 9 миллион теңге көтермеақы алады. Бұл тек қаражат қана емес, олардың еңбегінің маңызды екенін және таңдауының бағаланғанын айғақтайтын белгі.

Мәжілісте осы түзетулерді енгізгенде, ауылдың білікті мамандарға, әсіресе дәрігерлерге мұқтаж екенін жақсы білдік. Бұрын тыныштық пен үміт болған жерде енді адамдарды емдеуге, өмірлерін сақтауға дайын дәрігерлердің қадамдары естіле бастады. Экономиканы білікті кадрлармен қамтамасыз ету мәселесін Мемлекет басшысы үнемі бақылауында ұстауда.

Ауыл тек дәрігерлер үшін ғана емес, басқа да мамандарға өмір сүруге ыңғайлы, жұмыс істеуге ынталандыратын орынға айналуы тиіс. Бұл сайлауалды бағдарламаның жүзеге асырылуының көрнекі мысалы, және осы бағыттағы жұмыс жалғасады.