Конституциялық Сот 🇰🇿

📆 Недельная повестка Конституционного Суда

🔹 Председатель Конституционного Суда Эльвира Азимова встретилась с исполняющим обязанности Постоянного координатора ООН Стивеном О'Малли и руководителем Офиса Постоянного координатора ООН Куртмоллой Абдулганиевым.

🔹 Конституционный Суд не выявил допустимые условия проверки нормы Закона о жилищных отношениях

🔹 Конституционный Суд не выявил допустимых условий для проверки Правил исчисления выслуги лет военнослужащим

🔹 Конституционный Суд не выявил допустимых условий для повторной проверки нормы о полномочиях местных исполнительных органов по рассмотрению уведомлений о мирных собраниях

🔹 Конституционный Суд не выявил допустимые условия проверки порядка лишения лицензии частного судебного исполнителя

🔹 Председатель Конституционного Суда Эльвира Азимова встретилась с руководством Международного Казахско-Турецкого университета имени Ходжи Ахмеда Ясави - Председателем полномочного совета Мухиттин Шимшек и Ректором Жанар Темирбекова.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

📆 Конституциялық Соттың апталық күн тәртібі

🔸 Конституциялық Соттың Төрағасы Эльвира Азимова БҰҰ Тұрақты үйлестірушісінің міндетін атқарушы Стивен О'Маллимен және БҰҰ Тұрақты үйлестірушісі Кеңсесінің Басшысы Куртмолла Абдулганиевпен кездесті.

🔸 Конституциялық Сот Тұрғын үй қатынастары туралы заң нормаларын тексерудің жол берілген шарттарын анықтаған жоқ.

🔸 Конституциялық Сот Әскери қызметшілердің еңбек сіңірген жылдарын есептеу қағидаларын тексерудің жол берілген шарттарын анықтаған жоқ.

🔸 Конституциялық Сот жергілікті атқарушы органдардың бейбіт жиналыстар туралы хабарламаларды қарау жөніндегі өкілеттіктері туралы норманы қайта тексеру үшін жол берілген шарттарды анықтаған жоқ.

🔸 Конституциялық Сот жеке сот орындаушысының лицензиясынанайыру тәртібін тексерудің жол берілген шарттарын анықтаған жоқ.

🔸 Конституциялық Соттың Төрағасы Эльвира Азимова Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ-Түрік университетінің басшылығымен - Өкілетті Кеңестің Төрағасы Мұхиттин Шимшек пен ректор Жанар Темірбековамен кездесті.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

🌐 Новости мира конституционного правосудия

Верховный суд США признал конституционным закон, предусматривающий запрет TikTok

Верховный суд США поддержал закон, который позволяет запретить TikTok на территории страны, если его владельцем останется китайская ByteDance.

Закон предусматривает продажу платформы американским компаниям, в противном случае работа сервиса будет остановлена. По мнению законодателей, приложение угрожает национальной безопасности, так как может передавать китайскому правительству данные 170 млн американских пользователей.

Судьи согласились с тем, что китайская соцсеть угрожает национальной безопасности и приняли единогласное решение, что запрет соцсети не является нарушением первой поправки американской Конституции о свободе слова.

Закон вступил в силу 19 января. При этом он предусматривает возможность отсрочки запрета сервиса на 90 дней в случае, если стороны «достигнут значительного прогресса» в работе над сделкой над продажей TikTok американской компании.

https://www.supremecourt.gov/opinions/24pdf/24-656_new_3dq3.pdf

#КонституционныйСуд #Конституция #ПраваЧеловека #ВерховенствоПрава

📁 Обращения граждан в Конституционный Суд: данные трех стран

✅ В Казахстане численность населения составляет около 20.3 млн человек, из которых 13.8 млн – старше 16 лет. Суммарное количество обращений в Конституционный Суд за 2024 год составляет 3.7 тысяч, что составляет 0,027% от числа граждан старше 16 лет.

Как это выглядит в Германии?

✅ В Германии численность населения составляет 83,6 миллионов человек. Примерно 65-70% из них составляют граждане старше 16 лет, то есть от 54,3 до 58,5 миллионов. Ежегодно в Федеральный Конституционный Суд Германии поступает свыше 5 тысяч обращений, что составляет 0,008% от числа граждан старше 16 лет.

Данные по обращениям в КС России

✅ В Российской Федерации численность населения составляет 146 млн человек, из которых 70-75% – это граждане старше 16 лет, что составляет около 100-110 миллионов человек. В 2024 году в Конституционный Суд России поступило порядка 13.3 тысяч обращений. Доля обращений составляет 0,013%.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

📁 Азаматтардың Конституциялық Сотқа жүгінуі: үш елдің көрсеткіштері

✅ Қазақстанда халық саны шамамен 20.3 млн адамды құрайды, оның ішінде 16 жастан асқандары – 13.8 млн. Конституциялық Сотқа 2024 жылы 3.7 мың өтініш түсті, бұл 16 жастан асқан азаматтар санының 0,027% құрайды.

Германиядағы жағдай

✅ Германияда халық саны 83,6 миллион адамды құрайды. Олардың шамамен 65-70%, яғни 54,3-тен 58,5 миллионға дейін 16 жастан асқан азаматтар. Жыл сайын Германияның Федералды Конституциялық Сотына 5 мыңнан астам өтініш келіп түседі, бұл 16 жастан асқан азаматтар санының 0,008% құрайды.

Ресей Конституциялық Сотына түскен өтініштер бойынша деректер

✅ Ресей Федерациясында халық саны 146 миллион адамды құрайды, оның 70-75%, яғни шамамен 100-110 миллионы 16 жастан асқан азаматтар. 2024 жылы Ресейдің Конституциялық Сотына шамамен 13.3 мың өтініш түсті. Өтініштердің үлесі 0,013% құрайды.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Конституционный Суд не выявил допустимые условия проверки порядка лишения лицензии частного судебного исполнителя

📁 В Конституционный Суд обратился гражданин о рассмотрении на соответствие Конституции подпункта 7) пункта 2 статьи 144 и подпункта 4) пункта 1 статьи 170 Закона «Об исполнительном производстве и статусе судебных исполнителей».

✅ Данные нормы предусматривают лишение лицензии частного судебного исполнителя уполномоченным органом (Министерством юстиции).

✅ По мнению гражданина, принятие такого решения уполномоченным органом нарушает конституционный принцип равенства всех перед законом и судом, допускает вмешательство государства в дела общественных объединений и ограничивает его права на свободу труда и выбора профессии.

✅ По результатам предварительного изучения Конституционный Суд пришел к выводу об отсутствии допустимых условий для проверки указанных заявителем норм Закона.

✅ Конституционный Суд указал, что право на обжалование решения уполномоченного органа Законом не ограничено и действующая норма не предопределяет решение суда. Довод гражданина о вмешательстве в деятельность общественного объединения не соответствуют законам Республики Казахстан в части правового статуса общественных объединений и Республиканской палаты частных судебных исполнителей. Мнение заявителя о том, что его права на свободу труда и выбора профессии ущемлены является необоснованным.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Конституциялық Сот жеке сот орындаушысының лицензиясынан айыру тәртібін тексерудің жол берілген шарттарын анықтаған жоқ

📁 Конституциялық Сот азаматтың өтініші бойынша «Атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы» Заңның 144-бабы 2-тармағының 7) тармақшасының және 170-бабы 1-тармағының 4) тармақшасының Конституцияға сәйкестігін алдын ала зерделеді.

✅ Аталған нормалар уәкілетті органның (Әділет министрлігінің) жеке сот орындаушысының лицензиясынан айыруын көздейді.

✅ Азаматтың пікірінше, уәкілетті органның мұндай шешім қабылдауы барлығының заң мен сот алдындағы теңдігінің конституциялық қағидатын бұзады, мемлекеттің қоғамдық бірлестіктердің істеріне араласуына жол береді және оның еңбек бостандығы мен мамандық таңдау құқығын шектейді.

✅ Алдын ала зерделеу нәтижелері бойынша Конституциялық Сот өтініш беруші көрсеткен заң нормаларын тексеру үшін жол берілген шарттардың анықталмағаны туралы қорытындыға келді.

✅ Азаматтың қоғамдық бірлестіктің қызметіне араласу туралы дәлелдері қоғамдық бірлестіктердің және жеке сот орындаушыларының Республикалық палатасының құқықтық мәртебесі бөлігінде Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес келмейді. Өтініш берушінің еңбек бостандығы мен мамандық таңдау құқығы бұзылған деген пікірі негізсіз.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Конституционный Суд не выявил допустимых условий для повторной проверки нормы о полномочиях местных исполнительных органов по рассмотрению уведомлений о мирных собраниях

📁 В Конституционный Суд обратился гражданин о рассмотрении на соответствие Конституции ряда норм Закона «О порядке организации и проведения мирных собраний в Республике Казахстан».

✅По итогам предварительного изучения обращения заявителя Конституционный Суд указал, что указанные нормы Закона ранее были проверены и по итогам проверки принято нормативное постановление от 20 января 2025 года № 61-НП, в котором изложены подробно правовые позиции и решение по итогам проверки.

✅Данное нормативное постановление сохраняет свою юридическую силу.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Конституциялық Сот жергілікті атқарушы органдардың бейбіт жиналыстар туралы хабарламаларды қарау жөніндегі өкілеттіктері туралы норманы қайта тексеру үшін жол берілген шарттарды анықтаған жоқ

📁 Азамат Конституциялық Сотқа «Қазақстан Республикасында бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу тәртібі туралы» Заңның бірқатар нормаларының Конституцияға сәйкестігін қарау туралы өтінішпен жүгінді.

✅ Өтініш берушінің өтінішін алдын ала зерделеу қорытындылары бойынша Конституциялық Сот Заңның көрсетілген нормалары бұрын тексерілгенін және тексеру қорытындылары бойынша 2025 жылғы 20 қаңтардағы № 61-НҚ нормативтік қаулысы қабылданғанын, онда құқықтық ұстанымдар мен тексеру қорытындылары бойынша шешім егжей-тегжейлі баяндалғанын көрсетті.

✅ Аталған нормативтік қаулы өзінің заңды күшін сақтайды.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Конституционный Суд не выявил допустимых условий для проверки Правил исчисления выслуги лет военнослужащим

📁 В Конституционный Суд обратились граждане о рассмотрении на соответствие Конституции подпункта 13) пункта 2 Правил исчисления выслуги лет военнослужащим, сотрудникам специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, утвержденных постановлением Правительства от 29 августа 2023 года № 733.

✅ По мнению граждан, исключение таможенных органов из числа правоохранительных органов лишило их права на получение пенсии сотрудников правоохранительных органов.

✅Конституционный Суд по итогам предварительного изучения указал, что Правила разработаны в реализацию Социального кодекса и Закона. Соответственно для проверки Правил на соответствие Конституции правовые основания отсутствуют.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Конституциялық Сот Әскери қызметшілердің еңбек сіңірген жылдарын есептеу қағидаларын тексерудің жол берілген шарттарын анықтаған жоқ

📁 Конституциялық Сотқа азаматтардан Үкіметтің 2023 жылғы 29 тамыздағы №733 қаулысымен бекітілген Әскери қызметшiлердің, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдары, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерiнің еңбек сіңірген жылдарын есептеу қағидаларының 2 тармағы 13) тармақшасының Конституцияға сәйкестігін тексеру туралы өтініш келіп түсті.

✅ Азаматтардың пікірінше, кеден органдарын құқық қорғау органдарынан шығару оларды құқық қорғау органдары қызметкерлерінің зейнетақысын алу құқығынан айырған.

✅ Конституциялық Сот алдын ала зерделеу қорытындысы бойынша Қағидалар Әлеуметтік кодекс пен заңды іске асыру үшін әзірленгенін көрсетті. Тиісінше, Ережелердің Конституцияға сәйкестігін тексеру үшін құқықтық негіздер анықталған жоқ.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Конституционный Суд не выявил допустимые условия проверки нормы Закона о жилищных отношениях

📁 В Конституционный Суд обратились граждане, являющиеся ветеранами боевых действий в Афганистане, о проверке на соответствие Конституции подпункта 5) пункта 8 статьи 13 Закона «О жилищных отношениях».

✅ Поводом для обращения послужили их требования граждан на безвозмездное получение жилья в собственность со ссылкой на ратифицированное Казахстаном в 1994 году Соглашение о взаимном признании льгот и гарантий для участников и инвалидов Великой Отечественной войны, участников боевых действий на территории других государств, семей погибших военнослужащих. Согласно Конституции ратифицированные международные договоры имеют приоритет перед законами.

✅ По результатам предварительного изучения судьями установлено, что Соглашение не предусматривает положений об обязательствах государств-участников по безвозмездному предоставлению в собственность жилья для указанной социальной категории граждан.

✅ Таким образом, противоречие между Законом и Соглашением не имеются. Следовательно, допустимых условий проверки нормы Закона на соответствие Конституции не имеется.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

Конституциялық Сот Тұрғын үй қатынастары туралы заң нормаларын тексерудің жол берілген шарттарын анықтаған жоқ

📁 Конституциялық Сотқа Ауғанстанда болған ұрыс қимылдарының ардагерлері болып табылатын азаматтар «Тұрғын үй қатынастары туралы» Заңның 13-бабы 8-тармағының 5) тармақшасының Конституцияға сәйкестігін тексеру туралы өтінішпен жүгінді.

✅ Өтініш жолдауға 1994 жылы Қазақстан ратификациялаған Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектері, басқа мемлекеттердің аумағындағы ұрыс қимылдарына қатысушылар, қаза тапқан әскери қызметшілердің отбасылары үшін жеңілдіктер мен кепілдіктерді өзара тану туралы келісімге сілтеме жасай отырып, олардың азаматтардың меншігіне өтеусіз тұрғын үй алуға қойылатын талаптары себеп болды. Конституцияға сәйкес ратификацияланған халықаралық шарттар заңдарға қарағанда басымдыққа ие.

✅ Судьялар алдын ала зерделеу нәтижелері бойынша Келісімде қатысушы мемлекеттердің азаматтардың көрсетілген әлеуметтік санаты үшін меншігіне өтеусіз тұрғын үй беру жөніндегі міндеттемелері туралы ережелер көзделмегені анықталды.

✅ Заң мен Келісім арасында қайшылық жоқ. Нәтижесінде, заңның Конституцияға сәйкестігін тексерудің жол берілген шарттары анықталған жоқ.

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

⚖️ Конституционный Суд дал истолкование нормы о зачете времени ухода за малолетним ребенком при исчислении трудового стажа

Конституционный Суд проверил на основании обращения гражданина на соответствие Конституции подпункт 8) пункта 1 статьи 208 Социального кодекса, согласно которому при исчислении трудового стажа для назначения пенсионных выплат по возрасту засчитывается время ухода за малолетними детьми только для неработающей матери.

Основание для проверки:
По мнению гражданина данное положение Кодекса противоречит принципу равенства прав обоих родителей в вопросах заботы и воспитания детей.
По истечении двух месяцев с рождения своего сына гражданин уволился с работы с целью оказания ему ежедневных лечебно-восстановительных процедур на основании медицинского заключения, а также временной неспособностью матери ребенка осуществлять такой уход по состоянию здоровья. В последующем, время ухода за малолетним сыном отцу ребенка не было зачтено при исчислении трудового стажа для назначения пенсионных выплат. Суд отказал в удовлетворении требования со ссылкой на указанную норму Социального кодекса.

Выводы Конституционного Суда:
Изучив все материалы и законодательство, Конституционный Суд указал, что согласно Конституции брак и семья, материнство, отцовство и детство находятся под защитой государства. Гражданину Республики Казахстан гарантируется минимальный размер заработной платы и пенсии и социальное обеспечение по возрасту, в случае болезни, инвалидности, потери кормильца и по иным законным основаниям.
Уход за малолетним ребенком требует особой заботы и защиты со стороны родителей. В этот период жизни ребенка в силу объективных обстоятельств любой из них может быть ограничен в реализации своего права на труд в связи с осуществлением фактического ухода за своим ребенком.
Такие обстоятельства, обусловленные выполнением родительских обязанностей, должны учитываться при разработке компенсаторных механизмов в рамках государственной политики в сфере социальной защиты, одним из которой определено равноправие и недопустимость ограничения прав человека и гражданина в сфере социальной защиты.

По результатам проверки:
Конституционный Суд признал соответствующим Конституции подпункт 8) пункта 1 статьи 208 Кодекса в следующем истолковании: неработающему родителю при исчислении трудового стажа для назначения пенсионных выплат по возрасту засчитывается время осуществления непосредственного ухода за малолетними детьми.

🔗Более подробно о позициях и принятом решении Конституционного Суда на официальном сайте
https://www.gov.kz/memleket/entities/ksrk/documents/details/795361?lang=ru

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

⚖️ Конституциялық Сот еңбек өтілін есептеу кезінде жас балаға күтім жасау уақытын есепке алу туралы нормаға түсіндірме берді

Конституциялық Сот азаматтың өтініші негізінде Әлеуметтік кодекстің 208-бабы 1-тармағы 8) тармақшасының Конституцияға сәйкестігін тексерді, оған сәйкес жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін еңбек өтілін есептеу кезінде жұмыс істемейтін анаға ғана жас балаларға күтім жасау уақыты есептеледі.

Тексеруге мыналар негіз болған:
Өтініш субъектісінің пікірінше, Кодекстің бұл ережесі балаларға қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу мәселелерінде ата-ананың екеуінің де тең құқықтылығы қағидатына қайшы келеді.
Ұлы туылған соң екі айдан кейін азамат медициналық қорытынды негізінде оның ауыр жағдайына, сондай-ақ баланың анасы денсаулығына байланысты мұндай күтімді жүзеге асыруға уақытша жарамсыз болуына байланысты ұлына күнделікті емдеу-қалпына келтіру емдерін көрсету мақсатында жұмыстан шыққан. Кейіннен өтініш берушінің жас ұлына күтім жасаған уақыты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін еңбек өтілін есептеу кезінде есепке алынбаған. Сот Әлеуметтік кодекстің көрсетілген нормасына сілтеме жасай отырып, талапты қанағаттандырудан бас тартты.

Конституциялық Соттың қорытынды шешімі:
Барлық материалдар мен заңнаманы зерделей келе, Конституциялық Сот Конституцияға сәйкес балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу – ата-ананың етене құқығы әрі міндеті, ал неке мен отбасы, ана мен әке және бала мемлекет қорғауында болады деп көрсетті. Қазақстан Республикасының азаматына жалақы мен зейнетақының ең төмен мөлшерінде, жасына байланысты, науқастанған, мүгедек болған, асыраушысынан айырылған жағдайда және өзге де заңды негіздер бойынша әлеуметтік қамсыздандырылуға кепілдік беріледі.
Жас балаға күтім жасау ерекше қамқорлық мен қорғауды талап етеді, бұлар оның қалыпты физикалық, ақыл-ой, адамгершілік және психологиялық тұрғыдан дамуы үшін қажет. Бала өмірінің осы кезеңінде объективті жағдайларға байланысты ата-ана өзінің еңбек ету құқығын іске асыруда шектелуі мүмкін.
Ата-ана міндеттерін орындаумен негізделетін мұндай жағдайлар әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясат шеңберінде компенсаторлық тетіктерді әзірлеу кезінде ескерілуге тиіс, өйткені Конституцияда Қазақстан Республикасы қабылдаған, неке мен отбасын, ана мен әкені және баланы қорғауға кепілдік беретін әлеуметтік мемлекет моделі туралы ереже бекітіледі.

Тексеру нәтижесінде, Конституциялық Сот Кодекстің 208-бабы 1-тармағының 8) тармақшасын мынадай түсіндірмеде Конституцияға сәйкес келеді деп таныды: жұмыс істемейтін ата-анаға жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін еңбек өтілін есептеу кезінде жас балаларға тікелей күтімді жүзеге асырған уақыты есепке алынады.

🔗Конституциялық Соттың ұстанымдары мен қабылданған шешімі туралы толық ақпарат ресми сайтта
https://www.gov.kz/memleket/entities/ksrk/documents/details/795361?lang=kk

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter

⚖️ Конституционный Суд: ограничение права на судебную защиту в споре с лицензированным государством субъектом не соответствует Конституции

Конституционный Суд на основании обращения гражданина проверил на соответствие Конституции статью 914 Гражданского кодекса (Особенная часть) об ограничении доступа к судебной защите в связи с участием в играх или пари, организованных лицензированным государством субъектом игорного бизнеса.

Основание для проверки:
По мнению гражданина ограничение его права на судебную защиту противоречит Конституции по искам о взыскании сумм выигрыша в играх, организованных лицензированным субъектом игорного бизнеса.
В декабре 2023 года он обратился в суд о взыскании суммы выигрыша. Суд первой инстанции прекратил производство по делу, а апелляционная инстанция оставила решение без изменений, сославшись на статью 914 Кодекса.

Выводы Конституционного Суда:
Конституционный Суд указал, что исключение судебной защиты в спорах с лицензированным государством субъектом игорного бизнеса противоречит основным началам гражданского законодательства Республики Казахстан и провоцирует неисполнение лицензированным субъектом договорных обязательств.
Кроме того, Конституционный Суд отметил,
что некоторые положения статьи 914 ГК сформулированы недостаточно четко, что не позволяет обеспечить их единообразное понимание.

По результатам проверки:
Конституционный Суд признал не соответствующей Конституции статью 914 ГК в части слов «при соблюдении организатором игорного бизнеса условий проведения азартных игр и (или) пари,» и рекомендовал Правительству рассмотреть вопрос о приведении законодательства в соответствие с принятым нормативным постановлением.

🔗Более подробно о позициях и принятом решении Конституционного Суда на официальном сайте https://www.gov.kz/memleket/entities/ksrk/documents/details/795307

📱 @consot_kz

Instagram | Facebook | TikTok | Twitter