Сөз маржаны

УСТАЗ ЖӘБИРИ

Марғаб тәрепте бир муғаллимди көрдим: жүзи бүрискен, сөзи ашшы, жанынла турыўға бийзар боласаң. Бир топар ата-аналар оған балаларын исенип тапсырған. Ол гейде балалардың аппақ жүзине шапалақ урар, гейде нәзик аяқларына кисен салар еди. Муғәллимниң исинен хабар тапқан ата-аналар оны мектептен қуўып жиберди. Орнына әпиўайы, кишипейил адамды муғәллим етип қойды. Жаңа устаз көп сөйлемейтуғын, әлпайым еди. Бийазар ҳәм жуўаслығы себепли оқыўшылар оннан қорықпай қойды. Тентекликлери тутып, гүдибузарлық ете баслады.
Еки ҳәптеден кейин мектеп жанынан өттим. Алдыңғы оқытыўшы өз орнына қайтарылыпты. Еситип қапа болдым.
Жәҳән көрген бир киси күлип былай деди:

Патша баласын берди мектепке,
Гүмистен тахтасын салып қойнына.
Тахта басына жазылған алтыннан,
"Устаз жәбири жақсы ата меҳринен".

Саъдий Шеразий
"Гүлистан" дәстанынан.

https://t.me/Soz_marjani

Ебетейсиз ерин

Ҳаялым мени жүдә жақсы көреди. Қай жаққа кетпейин сәл-пәл кешиксем, баланы арқалап кейнимнен жетип келеди. Сонлықтан мен де оны жақсы көремен. Ақыры, маған пәрмана болған адамға, бийпәрўалық етип, салқын қанлық кейип көрсетсем, бола ма?
Кеше ҳаялым маған арзы етти:
-Енди сениң көйлегимди ҳасла жуўмайман! Ҳақыйқатын айтсам,сениң менен шаңарақ болып, үй рузгершилигин етип отырмайман да! Қәлесең, балаңды алып усы үйде қал, қәлемесең, костюмиңди ийниңе сал да, үйди босат!-деди ол.
Ҳаялымның қәпелимде тас-талқан, таллы бөрен болып, ашыўланғанына өзим де ҳәйран қалдым.
-Ҳаял, бул не дегениң? Аманлық па өзи?!-деп оны зорға ирктим.
-Мен сени ерим-пирим, деп жүрсем,-деди ол қамсығып.
-Не болып қалды, түсиндирип айтсаш?
Ҳаялым жумыстан кийип келген ақ көйлегимди бетиме қарай шыңғытты:
-Мынаў не?! Көрсетемен саған көзиме шөп салып мени бассыныўды!
Көйлегиме қарап көзим қамасты. Ақ көйлектиң жаўырынында қып-қызыл еринниң сүўрети тур еди!
-Бул кимниң иси? Балам Азаттың қылганы шығар. Күни кеше оның өтинишине бола акварель бояў әкелип берген едим. «Ҳей бала, берман кел!» деп Азатқа дәпиндим. «Сениң ислегениң бе?!»
Балам бир қысым болып, анасына тығылды.
-Оған бақырма!-деди ҳаялым бетер қүшке минип. –Сен билмесең, мен билемен! Бул сәўер ярыңның кетериңде салып жиберген таңбасы!
-Ҳаў, ҳаў! Қаяқтағы гәплерди таўып жүрсең! Қоягөр, ҳаял, тақыр жерден шаң шығарып сени жин ура ма?!
-Жин урганды көрсетемен, саған! Ҳәмел қысып, қутырып кеттиң сен! Ҳәр қүни жумыстан неге кешигип келеди, десем. Бир нәзәлим менен ашығыў-машық болып жүрген екенсең-дә?!
-Хе-е, ҳәзир геллеме келди. Оған автобус айыплы,-дедим мен шыжа-пыжа болып. –Бәрқулла адам тығылыс болады. Өзиң билесең, бул қүнде қыз-келиншеклер ернин бояп жүреди. Жолдың жағдайына бола шофер тормоз басқан. Соның ақыбетинен бир нашардың ебетейсиз ерини арқама басылып, өзи ақ көйлек ўайран болған ҳаял…
-Қой, қой, «бир бәлеси болмаса, шүдигарда балық не жесин?!»
Қоңсымды кәтқудалыққа шақырып, ҳаялымды зорға тоқтаттым. Ал қызыл таңба түскен ақ көйлегимди өзим жуўып алдым. Соннан берли автобусқа ҳасла жоламай жүриппен.
От басы, ошақ қасы шаўқымсыз болғаны жақсы емес пе?!

Алпысбай Султанов
1971 жыл

https://t.me/Soz_marjani

#Рәўият
ТӨГИЛГЕН ШАЙДЫ ИШПЕ.
Дәстүрхан басында кеседеги шай ямаса суў қандай да бир себеп пенен төгилип кетсе, түбинде қалған қалдығын ишпейди. Ондай ўақытта шайды жаңалап қайта қуяды. Себеби, шайтан адамның несийбесин қызғанады екен. Ол дәстүрхан басында адамлардың ҳәр бир ис-ҳәрекетин аңлып отырады. Адам аңламай қалған ўақытта ойын бузып албыратып қолындағы ыдысты төктирип жибереди. Төгилген шай шайтанның несийбеси деп есапланады. Сонлықтан шай, суў қолдан төгилип қалған ўақытта оны жаңартып, тазалап қайтадан қуйып ишиў керек екен.


https://t.me/Soz_marjani

ЎАҚЫТ ҲӘМ ЖАҢА ЖЫЛ

Ўақыт- жүйрик тулпар, жорға жүрисли,
Ўақыт- бул бийреҳим, тәкаббыр сулыў,
Қүдирети таўлардан, таслардан күшли,
Оның иси емес, егленип турыў,

Ўақыт-жетегинде қуўаныш, байрам,
Ўақыт- жетегинде айралық қайғы.
Шуўмақлы шылбырын, шеше алмай ҳайран,
Өмири даўамында адамзат байғус.

Ўақыт- ҳүкми менен келер төрт пасыл,
Ўақыт- қушағында алмасар орын.
Таўсылар, байлықлар, алтынлар ҳасыл.
Ҳийле етип, ҳеш ким туталмас торын.

Ўақыт- аңқаң кеўип симирген суўдай,
Ўақыт- өткинши булт, нөсерли жаўын.
Биреўге, ең шийрин жемислер уўдай,
Биреў, байлап атыр туфлийдиң баўын.

Ўақыт- ийриминде келер жаңа жыл,
Ўақыт- сүйреп кетер, уйытқыған желдей.
Жолдас етким келер, мен оған ҳәр жыл.
Ағла тилеклерди, ҳәммеге теңдей.

Раўаж Отарбаев

https://t.me/Soz_marjani