Ірі компания мен кіші компаниядағы жұмыс арасындағы айырмашылық жер мен көктей немесе Құдайберген Бекіш пен Найнти Уанның репертуары сияқты бір-біріне мүлдем ұқсамайды.

Жусан секілді ірі корпорацияда 3 жылға жуық еңбек еткен адам ретінде мынаны түсіндім: Үлкен компанияда шешім қабылдаған кезде, оны жүзеге асыру ұзақ мерзімді перспективада қаншалықты қымбаттап кететінін есептеуді үйренесің.

Мысалы, сенің басыңа компания жұмысын дамытуға қатысты кезекті керемет идея келді делік. Жүрегің алып-ұшып, өзіңді Стив Джобс на минималках сезініп, осы идеямен бастығыңның алдына барасың (Сәлем, Жәнібек!). Шеф сәл сабырлы үнмен:
- Бұл, әрине өте күшті идея және керемет ұсыныс. Мұны жасау үшін шынымен де көп ақша керек емес, бірақ.

Ол бұл идеяны қолдану әзірге тиімсіз екенін ҚР Конституциясында жазылғандай нақты түсіндіріп береді. Себебі, сенің басыңа екінші жұмыс күніңде келген ғажап идея, саған дейін жұмыс істеген адамдардың ойына шамамен миллион жарым рет келген.

- Егер біз бұл идеяны жүзеге асырсақ, неге біз мұны кеше емес, тек бүгін ғана істей бастадық деген орынды сұрақ пайда болады және оған мен жауап беруіме тура келеді. 

- Окей, - дейсіз сәл күрсініп..
- Одан бөлек, Біз А жұмысты істей отырып, неге Б, С және Д жұмысты атқармадық деген сұраққа жауабымыз дайын болуы қажет. Сосын неліктен біз А-дан бастадық, неге Б-дан бастамадық? А-дан бастауға бізді не итермеледі?

Осыдан кейін сіз бұл идеяны бастыққа айтқаныңызға сәл өкіне бастайсыз.

- Сосын, - деп бастығыңыз әңгімесін жалғастырады - қолымыздағы деректер екі аптадан кейін актуалдығын жоғалтады. Одан кейін кім бұл ақпаратты үнемі жаңартып отырады? Егер бұл жерде бір жоба басталса, ертең «ұнамады» деп жауып тастай алмаймыз. Үлкен корпорацияда бір нәрсе басталса, ол ақыретке дейін жалғасуы тиіс.

- Окей, - деп айтасыз, бірақ сіздің "окей" дегеніңіз енді "ох, елки-палки" дегенге көбірек ұқсайды.

- Біз осы жобаны бастаған кезде сырттан көмектесетін контрагент компания керек болады. Біз неге именно осы контрагентпен жұмыс істегіміз келді? Бұлардың басқадан қандай артықшылығы бар? Олардың мықты екенін біз қалай түсіндік? Сен не жылап отырсың ба?, - дейді бастығыңыз..

- Жоқ, - дейсіз сіз - жай көзіме кондиционердің суығы тиіп жатыр,- деп ақталасыз.

- Оған қоса, бұл үшін бүкіл приложениенің дизайнын қайта өзгерту керек болады. Ал ол тағы екі айдың жұмысы.

- Эээ,- дейсіз.

Егер сіз сөз түсінбейтін топас болсаңыз, бастығыңыз "Опшым, бұл жобаны әзірге қоя тұр" деп соңында тікелей бетке айтады.

Мемлекеттік жүйені іштен өзгертемін деп Астанаға көшіп барған талай жас маман осындай бюрократиялық кедергілерге ұрына беріп, ақыры сол жүйенің белді мүшесіне айналып шығады. «Жаңа Қазақстан» деген күшті бастама неліктен жүзеге аспай, мемге айналып кеткенін енді түсінген шығарсыз..