Дінтану дейтін сабақ, оқып отырсаң ең жаманы біз сияқтымыз. Бәрі күшті, бәрі адамгершілікті, бәрі махаббатты, бәрі тазалықты, ішкі сезімдер мен қоршаған ортаның арасындағы балансты, гармонияны насихаттайды. Буддизмде де, конфуцианизмде де адамдардың басты мақсаты сол, адам болып қалу. Ешкімге зиянын тигізбеу.
Ұстаз айтады, егер мен осы топтардың қатарында болып, сырт көзбен мұсылмандарға қарайтын болсам не ала аламын. Қай жеріне қызыға аламын дейді?
Өзіміздің арамызда бөлініп, бір-бірімізге тәкаппарлық көрсетіп, дөрекіліктің потологын қойып жүрміз. Тіпті біздің дінімізде тазалықты иманның жартысы деген, үштен бірі емес, бақандай жартысы. Бірақ ол көрінбейді. Жапония ең таза мемлекет болса, ондағы ең лас әжетхана мұсылмандардікі дейді. Европаға барып келген барлық адамның айтатыны ол жақта мұсылмандар жоқ, бірақ ислам бар. Ал Ислам мемлекеттерінде ислам жоқ, бірақ мұсылмандар бар. Шындық осы-,дейді ұстаз.
Менің сөзім елеусіз қалды. Мен, менің ғана тереземнен көрінетін көрініске қарап бүкіл әлемге баға бере алмаймын. Кітаптан оқысақ Исламда сондай, ең таза дін, ең мықты дін, тіпті дін емес, түгел бір өмір сүрудің идеалды жолы. Оларда бізді кітаптан оқыса ең жаманы біз деп ойлайтындай дәрежедеміз. Бізде олардың өз іштерінде не болып жатқанын білмей, бір ғана ракурстан қараған көрінісімізге иман етіп кете бермейтін шығармыз. Европаң туралы үндемейін, нашақорлардың зомбиға ұқсап, не өзгеге не өзіне пайда бере алмайтын күйге еніп, көшеде қатып қалған видеоларын талай көрдік. Дегенмен мен түгел Европа ондай деуге құқылы емеспін. Әлемдегі ең қорқынышты қылмыстарда, ұрлықтарда, адамның табиғатының бұзылуы да сонда орын алып жатыр. Азғындықты қолмен санасақ саусағымыз миллионнан біріне де татымайды. Мұсылмандарда солай, негізі иә, Құран мен сүннетте қалай тұр, сондай өмір сүруіміз керек еді, бірақ басқа Ислам мемлекеттерімен мына біз, дәл осы Қазақстанды олармен салыстыруға да келмейді, біздің дінге бет бұрып, намазды танығанымыз кеше ғана. Жан-жақтан қосылған мәдениет. Намазды ұғынбас бұрын алған тәрбиесі. Оның бәрі діннен бұрын отбасыдан, тарихтан бастау алмай ма? Бірақ бізді тәрбиелеген буын ондай кемелдікке өздері де жетпеді, орыстың, басқаның буымен өсті. Идеалды мінез, идеалды нәтиже шығаратын ұрпақ әлі келмеді. Олар алда…
Ал құндылығы мен мәдениетіне ешкімнің ықпалы енбеген қоғам мен бізді салыстыру мүлде қисынсыз.