PARANOIA.KZ

АҚШ-тың Өкілдер палатасы Тайуанмен тығыз дипломатиялық қатынас орнату керектігін айтуда. Нақтырақ айтсақ Өкілдер палатасындағы 24 республикандық Трамп әкімшілігіне «Бір Қытай» саясатынан бас тартып, Тайуанмен байланысты арттыруға қатысты қарар ұсынды. Тайуанмен еркін сауда қатынасын дамыту үшін байланысты арттыру қажеттігін айтты.

Қарарда Тайуанның 70 жылдан астам уақыт бойы тәуелсіз ел іспеттес күн кешіп жатқаны айтылған. «Бір Қытай принципі ескірді» дейді қарарды жасаушылар. Республикандықтар «Тайуанда үлкен елшілік ашып, дипломатиялық қатынасты күшейтейік» деп отыр.

ҚҚС 20% БОЛМАЙДЫ...

Бүгін президент бизнес өкілдерімен кездесу өткізіп жатыр. Бұл кездесулерде саяси емес, экономикалық сұрақтар талқылануда. Логистиканы дамыту, инвестиция тарту, кәсіпкерлікті қолдау және басқа дегендей.

Соңғы уақытта ең көп талқыланған сұрақ ол ҚҚС (НДС). Дәл осы кездесуде ол мәселенің айтылмай кетпеуі мүмкін емес еді. Бизнес өкілдерін алаңдататын сұрақтың бірі де осы болатын.

Президент ҚҚС туралы былай дейді: «Үкімет түпкілікті шешімді білікті сарапшылардың, қайталап айтамын, білікті сарапшылар мен кәсіпкерлердің, әлбетте депутаттардың пікіріне құлақ аса отырып, нақты есептеулер негізінде қабылдағаны дұрыс. Бір анығы, Үкіметтің қазіргі ұсынып отырған мөлшерлемесі ТЫМ ЖОҒАРЫ».

Әрине, жоғары. 20% деген өте көп қой. Оның тәуекелдері де жетеді. Көлеңкелі экономика үлесі артады, өнім қымбаттайды, халықтың сатып алу қабілеті төмендейді, кәсіпкерлер керісінше салық төлемеу жолдарын іздейді және басқа дегендей. Сондықтан да қайта саралануы тиіс, қайта қаралуы қажет. Жалпы Үкімет бұны о баста ұсыныс ретінде айтқан, ол ұсыныстары қабыл болмайтын сияқты.

Сарапшылар ҚҚС-тың сараланған мөлшерлемелеріне қатысты сарапшылар да өз ойларын айтып жатыр. Мысалы денсаулыққа (алкоголь, темекі, тәтті және газдалған сусындар) немесе қоршаған ортаға зиян келтіретін тауарларға (пластикалық қаптама) ҚҚС-тың жоғарылауын енгізіп, осылайша олардың тұтынылуын азайтуға болады дейді бір топ. Ал ауыл шаруашылығы, медицина немесе білім беру сияқты салалардағы ҚҚС-тың төмен мөлшерін енгізіп, сол бағытты дамытуға үлес қоса алады дегенді айтуда. Бұл да әлі шешім емес, тек сарапшылардың бір ұсынысы.

Не болса да, ҚҚС-ті қайта қарау деген дұрыс шешім. «Үкімет айтты, сонымен қабылданды» деп емес, кәсіпкердің, халықтың, мемлекеттің ойын, сарапшылардың пікірін тыңдап, саралау маңызды. Қысқасы НДС қайта қаралады екен.

Жалпы алкоголь, темекі, газдалған сусындар дегенге ҚҚС-тің өзге өнімнен пайызы жоғары болғанына қалай қарайсыз?

«Иран осыдан 10 жыл бұрын ядролық қаруға қол жеткізер еді, алайда біз оған түрлі әрекетпен кедергі болудамыз» деп Израильдің премьері Нетаньяху мәлімдеді.

Израиль ұзақ жылдар бойы Иранның ядролық бағдарламасын тоқтату үшін түрлі әрекет жасап келеді. Ғалымдарын ұрлау, кибершабуыл жасау, ядролық сала мамандарына қастандық ұйымдастыру, жарылыстар жасау, диверсия және басқа дегендей.

Иранның ядролық сала мамандарына жасалған бірнеше шабуыл жайлы жаза кетсем.

2005 жылы Делижан аймағындағы ядролық нысанда жарылыс болды. Сол жылы Парчиндегі құпия әскери нысанда жарылыс болып, зертхана жойылды. 2006 жылы Нетенздегі орталық ядролық нысан кешенінде де жарылыс болған еді.

2007 жылы доктор Ардешир Хоссейнпур белгісіз жағдайда көз жұмды. Оның уланғаны он жылдан кейін айтылды. Хоссейнпур Исфахандағы уранды байыту нысанында қызмет еткен еді.

2009 жылы Иранның ядролық саласындағы танымал зерттеушісі Шахрам Амири қажылыққа барған сәтте жоғалып кетті. Иран Сауд Арабиясын айыптады. Алайда араға алты ай салып Амири табылды. АҚШ-та екен. Араға бір жыл салып ол Иранға қайтты. Иранға жете салып, із-түссіз жоғалып кетті. 2016 жылы оны Иран билігі өлім жазасына кескені жайлы ақпарат шықты.

2010 жыл, 27-қараша. Тегеран. Маджид Шахриари үйінен шыққан сәтте, оның көлігінің жанынан мотоцикл өте шықты. Мотоциклдегі адам көлігіне жарылғыш зат орнатқан еді. Бірнеше секундтан кейін жарылыс болды. Ядролық жобаның өкілі, физик Шахриари қаза тапты.

Дәл сол күні Тегерандағы Аташи көшесінде осы оқиға қайталанды. Бұл жолы физик Аббаси-Даванидің көлігіне жарылғыш зат орнатылды. Жарылыстан ол аман қалды, бірақ ауыр жарақат алды.

2010 жыл, 12-қаңтар. Тегеран. Профессор, физик Масуд Али Мохаммади үйінен шығып, көлігін ашқан сәтте жарылыс болды. Профессор қаза тапты.

2011 жыл, шілде айы. Доктор Дариуш Резаиді мотоциклмен келе жатқан белгісіз адам атып кетті. Ал 2012 жылы, 11-қаңтарда профессор Мұстафа Ахмади Рошанды көлігіне отырған сәтте жарып жіберді.

2010 жылдың жазында Иранның компьютерлері Stuxnet вирусының шабуылына ұшырады. Ядролық нысандағы мыңдаған құжат жарамсыз болып қалды.

Иранның ядролық бағдарламасының атасы атанған Мохсен Фахризаде еді. Израиль Фахризаденің көзін жою бойынша операцияны 2020 жылы қарашада бастады. Ол үшін арнайы робот-құрылғы жасалады. Оны құрау және бұзу жылдам әрі ыңғайлы етіп жасақталады. Салмағы бір тонна болғандықтан робот-құрылғыны Иранға бөлшектеп кіргізеді. Ал оған орнатылатын FN MAG пулеметін Иранның құмды аймағы арқылы агенттері жеткізеді. Ақыры Иран жеріне робот-құрылғы мен оған орнатылатын пулемет кіргізілген соң, оны Иранда көп кездесетін Zamyad пикабына орналастырады. Көлікке 12 камера қояды, сол арқылы жан-жақты бақылап отырады. Ядролық саланың көшбасшысы Фахризаде өтетін күні, көлік ол жүретін жолға үш сағат бұрын барып тұрған. Ал ғалым отырған көлік жолдан өткен сәтте, оған робот-құрылғы 15 оқ атқан. Ғалымға үш оқ тиіп, сол жерде көз жұмған. Ал Израиль арнайы күштері қашықтықтан басқару арқылы робот-құрылғыны жарып жіберген. Операцияның жүрі барысын NYT кейін жариялады. Бұл шуға айналды.

Жалпы бұл операциялардың барлығының артында Моссад тұр деуге де келмес. Себебі Моссад нақты операцияларын жарияламайды. Оның үстіне Иранға қарсы өзге де күштер жетерлік. Алайда бірқатарына қатысы бары анық.

Иран да Моссад агенттерін анықтауды үздіксіз жүргізуде. Ондаған жылдың ішінде жүздеген адамды Моссад агенті деп дарға асқан.