Міне, айлардың сұлтаны кешірім мен рақымшылық айы рамазан босағадан аттады. Иісі мұсылманға қасиетті саналатын ұлық ғибадат рамазан оразасына төрт көзімізді түгел жеткізген жаратушыға сансыз мадақ болсын!

Расында, бұл Раббымыздан кешірім, бізден ықыласты құлшылық пен өзімізді рухани тәрбиені талап қылатын отыз күндік мұқаддас мерзім.

Құлшылықтың мәні не?
Тілмен айтылатын құлшылық бар. Мысалы зікір, дұға ету.
Іспен жасалатын құлшылық бар. Қылған намаз, малды жұмсап орындайтын зекет сияқты.
Ал, енді сөзбен де іспен де байланысы жоқ тек тыйылудан тұратын бір ғибадат бар. Ол – ораза. Өткен қауымдарға да бұл құлшылық таңсық емес-тін. Құранда өткен қауымдарға да парыз етілгені зікір қылынған.

Бірақ исламдағы ораза басқалардан өзгеше. Оразаның хикметін толыққанды тани алмаймыз. Уақыт өте келе оның денсаулыққа пайдасысын осыған ұқсас тағысын тағы басқа хикметтері жаңалық болып ашыла берер.

Бірақ ғалымдар оразаның хикметін түсіну үшін сол оразаны ұстайтын адамның сырын ұғыну керек дейді әуелі. Адам кім? Ол – тәнмен рухтан тұратын жаратылыс. Тән – рухтың көлігі. Рух – тәнді тізгіндеуші. Көбіне адамдар тәнді әсемдеп соның жағдайын жасайды. Әсілінде көлік деген жүргізушінің пайдасы үшін жасалған емес пе?! Өзін ұмытып көлігінің жағдайын жасай беретіннің мысалындай болып тұр ғой пәлсапасы. Сол үшін де денеміздің ақысын алға қойғаннан, рухты тәрбиелеп тазартуға баса көңіл бөлген ләзім.

Шәһуатта бір табынатын зат іспеттес. Аятта бұны ескертіп: "Өз әуейілігін құдай етіп алғанды көрдің бе?!", – делінеді. Соны тізгіндеп басқарған рух періштелердің деңгейіне көтеріліп, хадисте айтылған дұғасы қабыл болатын үш санатқа кіреді. Олар: зұлымдық көруші, ораза ұстаушы және әділ басшы.

Ораза – қалауды тәрбиелейтін ерекше құлшылық. Жаныңдағы жарыңнан, алдыңдағы асыңнан бір ай бойы күніне он, он бес сағат ешкім бақыламай тұрғанда тыйылу қиын әрине. Бірақ Раббыңның назары түсіп тұр. Бұдан асқан қалауды тәрбиелейтін тәрбиеші бар ма?! Әлбетте жоқ. Міне, ораза сол үшін де ұлы ғибадат. Жаратушы жаббар хақ та оразаны ерекшелеп, сыйын өзім беремін деген. Бұлай айтылу сыры осы болса керек.

Оразаның тағы бір беретін тәрбиесі нығметті сездіру. Құдайдың берген нығметінің саны жоқ. Адам оны күнде пайдаланғасын дәмін ұмытып қалған. Ал ораза бізге тоқтық нығметінің дәмін сездіреді. Аш жүргендердің қиындығын еш тілсіз айтылған уағыз қылып жеткізеді. Хазіреті Жүсіп пайғамбар қазына басшысы бола тұра ұдайы ораза ұстап, пақырлардың аштығын ұмытып кетуге қорқамын дейді екен.

Тағы бір сыры Аллаға толыққанды берілу. Кәміл бағыну. Алла бұйырады және тыяды. Мүміннің жауабы естідік те, мойынсұндық болмақ. Демек ораза бұл – рухты ояту мен тәннің саулығы, қалауымызды тәрбиелеп, сабырымызды шыңдау және нығметті танып Раббымызға толық тәсілім ету екен.

Данагөй бір ғалым шіркін мұсылмандар осы рамазанның сырын ұғынып, қадірін түсінсе екен. Бұрыңғылар ауыздары тағамнан ғана емес, тілі күнәларынан тыйылатын еді. Көз бен құлақтары да ораза болатын. Түндерін Құранмен, намазбен өткізетін деген екен. Бұл бір ғажайып құлшылық қой шынымен, түсінген пендеге.

Ойшыл Нәжіп Фазыл айтқандай: "Жесең ғибадат, жемесең де ғибадат. Ішсең ғибадат, ішпесең де ғибадат. Ұйықтасаң ғибадат, ұйықтамасаң да ғибадат. Ораза нендей керемет ғибадат".

Алла тағала оразамызды қабыл етсін!
Рамазан айы мүбәрак болсын, ардақты ағайын!