ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ | ҰБТ | JUZ40

Ол (1883–1939) — қазақ халқының тарихында ерекше орын алатын тұлға, Алаш қозғалысының қайраткері, дәрігер, ұстаз әрі ғалым.

• Академияны бітірген соң, Пермь губерниясында, кейін 2-Түркістан, 2-Орал қазақ-орыс атқыштар батальонында әскери кіші дәрігер болып қызмет атқарды. 1912, 1913 және 1915 жылдары оба індетіне қарсы күрес ісіне белсене қатысып, Императорлық қола медальмен марапатталды.
• 1917 жылы Ақпан төңкерісінен кейін Алаш қозғалысына белсене араласып, Алашорда үкіметінің мүшесі болды. 1918 жылы Жанша Досмұхамедовпен бірге Мәскеуде В.И. Ленин және И.В. Сталинмен кездесіп, қазақ автономиясы мәселесін талқылады.
• 1920 жылдардан бастап Ташкентте Қазақ халық ағарту институтында, кейін Қазақ педагогикалық институтында (қазіргі Абай атындағы ҚазҰПУ) ұстаздық етті. Қазақ тілінде алғашқы оқулықтар мен ғылыми еңбектер жазып, ұлттық білім беру жүйесінің қалыптасуына үлес қосты.

Ол (1887–1938) — қазақ халқының тәуелсіздігі мен ұлттық санасының қалыптасуына зор үлес қосқан көрнекті мемлекет қайраткері, заңгер және Алаш қозғалысының жетекшілерінің бірі.

• 1910–1917 жылдары Томск округтік сотында прокурордың орынбасары қызметін атқарды.
• 1918 жылы Жымпитыда өткен Орал облысының 4-қазақ съезінде «Ойыл уәлаяты» уақытша үкіметінің төрағасы болып сайланды. Бұл құрылым қазақ халқының автономиясын қамтамасыз етуге бағытталды.
• 1918 жылы Мәскеуге барып, В.И. Ленин және И.В. Сталинмен кездесіп, қазақ автономиясы мәселесін талқылады.

Ол – (1891-1970) — қазақтың алғашқы математик-профессоры, мемлекет және қоғам қайраткері, Алаш қозғалысының белсенді мүшесі.

• Алаш қозғалысы: 1917 жылы Алаш партиясының мүшесі болып, Алашорда үкіметінің құрамына енді.
• Қазақ автономиясының шекарасын анықтау: 1920 жылы Мәскеуде В.И. Лениннің төрағалығымен өткен мәжілісте Қазақстанның шекарасы туралы баяндама жасап, солтүстік облыстардың қазақ жері ретінде танылуына ықпал етті.
• Ғылыми-педагогикалық қызметі: Қарқаралыда мектеп ашып, Ташкент пен Алматыдағы жоғары оқу орындарында математикадан дәріс оқыды. 1935 жылы «Ұлы математика курсы» және 1936 жылы «Қазақ тілінің математика терминдері» атты оқулықтарын шығарды.

Ол (1885–1935) — қазақ халқының азаттығы жолында жанын берген қайраткер, ұлт ақыны, жазушы және ағартушы.

• 1909 жылы жарыққа шыққан «Оян, қазақ!» жинағы қазақ халқының рухани сілкінісіне түрткі болды.
• Ол — қазақ әдебиетіндегі алғашқы романдардың бірі «Бақытсыз Жамалдың» авторы. Бұл туынды қазақ әйелдерінің теңсіздігін, қоғамдағы әділетсіздікті суреттеді.
• 1913 жылы Ахмет Байтұрсынұлы және Әлихан Бөкейхановпен бірге «Қазақ» газетінің негізін қалап, редакциялауға белсене араласты.

Ол (1872–1937) — қазақ руханиятының жарық жұлдызы, ұлт ұстазы атанған ұлы қайраткер. Ол – ағартушы, ғалым, ақын және қазақ тілінің негізін қалаушы реформатор.

• 1872 жылы қазіргі Қостанай облысының Сарытүбек ауылында дүниеге келген.
• Жастайынан әділетсіздікке қарсы күрескер болып, ел ішіндегі теңсіздік пен білімсіздікті жоюды мақсат етті.
• Қазақ тілін ғылыми тұрғыда зерттеп, алғашқы грамматика оқулықтарын жазды («Тіл-құрал»).

Ол (1866–1937) – қазақ халқының тәуелсіздігі үшін күрескен ұлы қайраткер, ғалым, публицист және «Алаш» ұлттық-демократиялық қозғалысының көшбасшысы.

• 1866 жылы қазіргі Қарағанды облысында, Қарқаралы уезінде дүниеге келген.
• Ресейдегі Санкт-Петербург Орман шаруашылығы институтын бітіріп, еуропалық білім мен көзқарастарды меңгерді.