Калькасыз қазақ тілі. Назгүл Қожабек

❌ наным-сенім бостандығы

⁉ свобода вероисповедания

✅ наным-сенім еркіндігі

"Бостандық" - свобода дегеннің аудармасы бола бермейді.
Айталық, "наным-сенім бостандығы" деп келіп, енді "менің наным-сенімім бостан" демейміз ғой, "еркін" дейміз

❌ бірдеңе күлкімді келтіріп тұр

⁉️ меня смешит

✅ бірдеңеге күлкім келіп тұр

❌ біз үшін жасай алады
✅ біздің орнымызға жасай алады

❌ дауыл аяқталды

✅ дауыл тынды, дауыл басылды

❌ Құндызды тон
⁉норковая шуба
✅ құндыз тон

Қазақ әдебиетінде "қасқырЛЫ ішік" деп оқыған жоқпыз ғой, "қасқыр ішік", "құндыз бөрік", "жібек көйлек", "шыт көрпе" деп оқыдық.

❌ Желмен тербелген
✅ Жел тербеген

❌ дауыл басталайын деп тұр

✅ дауыл келе жатыр

❌ кимешектердің көрмесі

✅ кимешектер көрмесі

❌ сені асырау үшін күйеуге шықтым ба?

✅ Сені асырайын деп тидім бе саған?

Дариға апамнан аумай қалғаным-ай 😅

1045 "қабылдау" дегенде бір "қабылдау" кірмей қалыпты қазақ тіліне, соған шүкір дедім.

"Принять участие" дегенді "қатысу" деп қана жүрміз, абырой болғанда ☺

❌ тылсымдық күштер

✅ тылсым күштер

❌ жаңадан сайланған президент

✅ жаңа сайланған президент

❌ ұйқы алдындағы сұрақ

⁉ вопрос перед сном

✅ ұйықтар алдындағы / жатар алдындағы / ұйықтардағы / жатардағы сұрақ

"Болып табылады" бізге орыс тілінен келген, оған дау болмасын. Ал бірақ сол орыс тілінің өзіне басқа тілдерден келген ғой. Байқасақ, ағылшын, неміс, француз, испан (өзім әріп танитын) тілдердің бәрінде "являться" деп аударылатын етістік бар.
To be, Sein, Être, Ser
Кезінде орыстарға осы тілдерді үйрету әдістемесі дұрыс қалаптаспады ма екен, әлде аудармашылары дұрыс қалыптастырмады ма, әйтеуір осы етістіктер орыс тіліне "являться" болып кіріп кеткен.
I am Nazgul, Je suís Nazgul, Soy Nazgul дегеннің бәрін "Я являюсь Назгуль", яғни "Мен Назгүл болып табыламын" деп аударуға болады.
Ну енді, мұндай қарапайым сөйлемде "болып табыламын" демейміз ғой, бірақ негізгі шыққаны осы. Орыс тіліне осылай кірген. Енді орыс редакторлардың өзі содан құтыла алмай жүр 😅
Біздегі бұлардың баламасы - жіктік жалғаулары.
Мысалы, бүгін бір жігіттен "Являюсь ли я мусульманином?" дегенді оқыдым. Енді осының қазақшасы "Мен мұсылман болып табыламын ба?" емес қой, "Мен мұсылманмын ба?"
Осы шаблонға кез келген мағынаны салсақ: "Являетесь ли вы резидентом РК?" дейікші. "Сіз ҚР резиденті болып табыласыз ба?" дейміз бе, "Сіз ҚР резидентісіз бе?" дейміз бе? Әлде "болып табылады" сөйлемнің нәшін келтіріп тұра ма? 😅
Сіз мана баланың анасы болып табыласыз ба? - Сіз мына баланың анасысыз ба?
Болып табыладының сорақысы - болып табылмайды, болып табылмайтын.
Азамат ҚР резиденті болып табылмайды - Азамат ҚР резиденті емес
ҚР резиденті болып табылмайтын азаматтар - ҚР резиденті емес азаматтар
Жазып көріңізші, БТ-сыз, өміріңіз кәдімгідей оңайырақ бола түседі.