БАШҠОРТСА ХИКӘЙӘЛӘР

Үҙең атлап ҡайтсы, улым!

- Әсәй, миңә тиҙҙән юлға, - тигәс,
Ышанманы бер ҙә йөрәгем.
Һин бит минең гел йылмайып торған
Берҙән-берем, маяҡ, терәгем.

- Әсәкәйем, мин һалдатмын хәҙер.
Илебеҙҙе һаҡлау - бурысым!
Борсолма һин берүк, бары телә
Рух көсөнөң нығын, ҡоросон.

Бер-бер хәлгә тарый ҡалһам әгәр,
Уйым булыр һеҙҙең турала.
Тик һин генә ныҡ бул, йәме, әсәй!
Фотоларым ҡосоп илама.

Күҙҙәрең гел көлөп торһалар ҙа,
Бар уларҙа һағыш, ҡарғыш та.
Әсәләр бит ергә ятып илай
Ҡәһәр һуҡҡан ошо һуғыштан.

...Телефондың сыңлағанын көтәм
Зар-интизар булып, йән атып.
Ҡара табуттарҙа түгел, түгел,
Үҙең атлап ҡайтып инсе, улым,
Бар ауылға бәхет таратып.

Мәрзиә Буранбаева.

✨🕌🌙 Фитыр саҙаҡаһы ла, зәкәт шикелле үк, йылға бер мәртәбә бирелә.
Байлығы булған һәр мосолманға фитыр биреү вәжиб. Балаларҙың фитырын ата-әсәһе бирергә тейеш. Хатта ғәйет намаҙынан алда тыуған йәш бала өсөн дә. Фитыр саҙаҡаһы ураҙаларҙағы кәмселектәрҙе бөтөрөү өсөн бирелә, сөнки ай буйы ураҙа тотҡанда һәр мосолман бәләкәс кенә булһа ла барыбер гонаһ ҡыла. Шуға ла кәффәрәт, таҙарыныу өсөн, гонаһларҙы бөтөрөү өсөн бирәбеҙ. Хәлле кешең өҫтөнән фитыр төшөрөлмәй, хатта үлгәс тә үтәлергә тейеш. Үҙе бирмәһә, уның вариҫтары бирә (гүр саҙаҡаһы). Ярлы кеше был саҙаҡаны бирмәй, киреһенсә уға биреү дөрөҫ була.
Фытыр саҙаҡаһы өсөн уртаса йәшәгәндәрҙең кеше башынан 4 ҡаҙаҡ бойҙай йәки 8 ҡаҙаҡ арпа биреү, байыраҡтарҙың кеше башынан 4 ҡаҙаҡ хөрмә, йә 8 ҡаҙаҡ йөҙөм биреү тейешле, Уларҙың урынына хаҡтары ҡәҙәр аҡса биреү ҙә дөрөҫ булыр. (Бер ҡаҙаҡ — уртаса 400 грамм.) Хәҙистә әйтелә “Ғәйет көнөндә меҫкендәргә фитыр саҙаҡаһы биреп, һораныуҙарынан ҡотҡарығыҙ”. Икенсе төрлө әйткәндә — Һеҙ байрам иткән көндәрҙә уларҙа шат, тамаҡтары туҡ булһын тигән мәғәнәлә.
Пәйғәмбәребеҙҙен ғәләйһиссәлләмдең тағы бер әйтеүенән: “Өс ғибәҙҙәт өс эш менән күтәрелә”, йәғни ҡабул була:
1. Намаҙ — зәкәт биреү менән ҡабул ителә. Сөнки башҡа бер хәҙистә әйтелә: “Зәкәт бирмәгән кешенең намаҙы ҡабул булмаҫ”.
2. Доғалар — Мөхәммәд ғәләйһиссәлләмгә салауат уҡыу менән ҡабул була. Сөнки башҡа бер хәҙистә: “Миңә салауат әйткәнсегә ҡәҙәр доға ҡабул булмаҫ”.
3. Ураҙа — фитыр саҙаҡаһы бирмәйенсә ҡабул булмай.
Пәйғәмбәребеҙ киҫәтеүенән Фитыр саҙаҡаһын биргәнсе, ураҙаларыбыҙ күк үә ер араһында аҫылынып тора — тигән. Әгәр бер кеше фитыр саҙаҡаһы бирһә, ул кешенең гонаһлары ярлыҡана (паҡлана), уттан (йәһәннәмдән) ҡотола, ураҙаһы ҡабул була, йәннәткә инергә лайыҡлы була, Аллаһы Тәғәлә ул бәндәнең изгелектәрен ҡабул ҡыла, сират күперенән йәшен тиҙлеге менән үтәсәк, Миҙан үлсәүендә изгелеге ауыр килә, ураҙаһы ҡабул булмайынса, кире ҡайтарылмай.
Фитыр саҙаҡаһын үҙ ваҡытында бирә алмаһаң әгәр – бурыслы булаһың, һунынан үтәлергә – бирергә тейеш булаһың. Бәлиғ булған балаһы һәм ҡатыны өсөн биреү вәжиб түгел.
Фитыр саҙаҡаһы зәкәт бирелә торған кешеләргә бирелә.
1. Ярлыларға: көс-ҡеүәте бар, ләкин алған аҡсаһы үҙенә етмәй торған кешеләргә. Был кешеләр динебеҙ буйынса ярлы — фәҡир тип һанала.
2. Меҫкендәргә: ҡулында һис бер әйбере һәм көс- ҡеүәте булмағандарға. 3. Бурыслыларға: бурысы булған мохтаж мосолмандарҙы бурыстан ҡотҡарырға ярҙам итеү өсөн.
4. Уҡырға теләгән, ләкин мөмкинлеге булмаған шәкерттәргә һ.б. (йәтимдәргә, ғәрип-сирлеләргә) бирелә.
5. Бер туғаныңа, ике туғаныңа, икенсе дин кешеһенә.
6. Зәкәт фондтарына. Хәҙерге ваҡытта ул мәсеттәрҙәге махсус йыйылған саҙаҡа әрйәләренә. Мәсеттәге дөйөм саҙаҡа менән: бутарға ярамай. Был аҡсалар иһә түбәндәге әйтелеп үткәндәргә мәсеттән бүленеп бирелергә тейеш.
Кемдәргә фитыр саҙаҡаһы бирелмәй.

1. Үҙ атай-әсәйҙәреңә.

2. үҙ өләсәй-олатайҙарыңа.

3. үҙ балаларыңа.

4. үҙ ейәндәрең. 5. Ир — ҡатынына, ҡатын — иренә.

6. Байҙарға.

Фитыр саҙаҡаһын, Ураҙа байрамы көнөндә, таң атҡандан һуң ғәйет намаҙы уҡылғансы биреү сауаплыраҡ һанала. Сөнки байрам итәргә аҡсаһы булмаған фәҡирҙәрҙе ошо байрамға саҡлы һөйөндөреү артығыраҡ. Шулай уҡ Рамаҙан айы башланыу менән дә һәм уның барышында ла биреп ҡуйыу ҙа дөрөҫ була. Фитрҙы аҡсалата, йәки ризыҡ менән биреү дөрөҫ.
Фитыр саҙаҡаһын ураҙа тотҡан кеше лә, ураҙа тотмағандарҙа бирергә тейеш.
Фитыр саҙаҡаһын алғас уҡыла торған доға
“Аллаһүммә тәҡаббәл фитратәһү үәсийәмәһү үәстәжибү доғәһү үәғфир ҙүнүбәһү үә әҡҡид имәнәһү үә әҡсыйр әмүәләһ үә үәффиҡһү ғәлә хәйри мәҡәсыйдаһ”.
Мәғәнәһе. Әй, Аллаһ Тәғәлә, фитыр саҙаҡаһы биреүсенең ураҙаһын ҡабул ит, доғаһын ҡабул ит гонаһларын ғәфу ит. Иманын ҡеүәтлә, малдарын арттыр, уны хәйерле маҡсатына ирештер.

Яр буйында бер таш ята. Ташҡа бер һүҙ яҙылған.
Байҙар был яҙыуҙы уҡығас илай, хәйерселәр шатлана, бер-береһен яратышҡан парҙар - hәр миҙгелдең ҡәҙерен аңлай башлай, ауыр хәлдә ҡалғандарҙың йәшәү теләге арта, бәхетһеҙҙәр йылмая...

Ниндәй һүҙ йәки һүҙҙәр яҙылған икән?

Еңел генә эшләнгән ит бәлеше.

Нимә кәрәк буласаҡ?

Ҡамыр өсөн:
- 2 йомортҡа
- ярты сәй ҡалағы тоҙ
- 1 кәсә он
- 1 кәсә кефир
- 1 сәй ҡалағы сода

Бәлештең эсе өсөн:
- 300 г фарш
- 2-3 щаҡмаҡлап туралған һуған
- тоҙ/борос күпме теләйһегеҙ

Нисек эшләргә?

Кефирҙы сода менән болғатығыҙ ҙа, 5 минутҡа ҡалдырып тороғоҙ. Шунан йомортҡа, тоҙ һәм он һалып ҡамыр баҫығыҙ. Табаны май менән һөртөгөҙ, әҙерәк он һибегеҙ ҙә, ҡамырҙың яртыһын һалып сығығыҙ. Бәлештең эсен болғатып, шулай уҡ һалып сығығыҙ. Шунан ҡалған ҡамыр менән бәлеште ябып ҡуйығыҙ. 170 градуста 40 минут бешерегеҙ.

Ашығыҙ тәмле булһын!

Аңлап бөтәлмаҫлыҡ сергә эйә
Кем икән ул ошо ҡатын-ҡыҙ?
Улар өләсәйҙәр, инәй, әсәй,
Апай, һеңле, килен, шаян ҡыҙ!
Кәрәк саҡта улар тормошоноң
Дилбегәһен ала ҡулына,
Һөйгән йәрен, балаларын яҡлап
Ҡаршы баҫа яман яуына.
Парлап ҡорған ғәзиз ояһында
Ғаиләлә донъя тотҡаһы!
Ил хәстәрен иңдәренә алған
Бөгөн гүзәл заттың яртыһы!
Иман нуры булып балҡып тора
Күңелдәре нурлы ҡатындар!
Һеҙҙә бер ҡасан да сисеп булмаҫ
Мәңге аңлап бөтмәҫ серҙәр бар…
Ҡатын-ҡыҙҙар наҙлы һүҙҙәр менән
Әсир итә ала донъяны...
Ҡатын-ҡыҙ янында тормош йәмле,
Ҡотло итә ҡорған ояны!
Ҡотлайым мин һеҙҙе байрам менән,
Мөләйем, һөйөклө ҡатындар!
Ҡатын-ҡыҙҙар мәңге сиселмәҫлек
Серле йомғаҡ булып ҡалһындар!

ҺИГЕҘЕНСЕ МАРТ БӨГӨН
(Бер малай ауыҙынан. Ретро - шиғыр)

Һигеҙенсе март байрамы
Ул ҡатын - ҡыҙҙар көнө.
Әсәйҙәр шатмы - белмәйем,
Ну, атайҙар шат бөгөн.

Әсәй тора бешереп,
Атай йөрөй төшөрөп.
Өләсәй ята йоҡлап,
Бер мин йөрөйөм ҡотлап.

Байрам өҫтәлен апайҙар
Тиҙ тултырып ташланы.
Башҡаларҙы көтмәйенсә
Ирҙәр эсә башланы.

Байрам ҡыҙып барған мәлдә
Әсәйҙең хәле бөттө.
Килеп кенә ултырғайны
Шунда уҡ йоҡлап китте.

Борис Хәйретдинов.

Бүләкбикәгә, Наимәгә,
Фәүзиәгә, Миңнурға,
Гөлнәзирә, Гүзәлгә,
Зиләгә, Әлфирәгә,
Әлфиә, Юлиәгә,
Эльвира, Әлфинәгә,
Вәсилә, Венераға,
Гөлнараға, Ритаға,
Раушания, Таңсулпан,
Фәрзәнә, Көнһылыуға,
Ғәшүрәгә, Люциәгә,
Ләләгә, Нуриҙә,
Таңһылыу үә Гөлнурға,
Альмира, Ғәҙиләгә,
Рузилә, Гөлсинәгә,
Нурсилә, Наргизәгә,
Ларисаға, Вераға,
Нәсимәгә, Алһыуға,
Рушанаға, Ритаға,
Камила, Гөлдәргә,
Ләйсәнгә, Гөлгөнәгә,
Динәгә, Фәнүзәгә,
Ләйлә, Рәзиләгә,
Айһылыуға, Гөлшатҡа,
Альбина, Инзирәгә,
Миләүшә, Зиләрәгә,
Рәмилә, Гөллигә,
Айгизә лә, Райхана ла,
Зәкиә, Таңсулпанға,
Мәликә, Гөлшатҡа,
Гөлиә, Алинаға,
Нурзилә, Миләүшәгә,
Гөлсәсәк, Флюрәгә,
Ильнара, Мәймүнәгә,
Земфирә, Фирҙәүескә,
Сәриә, Нәфисәгә,
Рабиға, Әнүзәгә,
Зөлхизә, Рәйсәгә,
Руфина, Линараға,
Динара, Минзиләгә,
Гөлсимә, Регинаға,
Рәшиҙә, Тәслимәгә,
Гөлзирәгә, Лираға,
Мәмдүҙәгә, Розаға,
Лилиәгә, Зәлиәгә,
Азалия, Гөлнурға,
Миңлегөл , Зөлфиәгә,
Айгүзәлгә, Айгөлгә,
Гөлсинә, Илүзәгә,
Гөлйөҙөм, Айһылыуға,
Зәлифә, Гөлзиәгә,
Әминә, Әнисә,
Илсиә, Розалияға,
Мәрйәмгә, Гөлсәсәккә,
Альмираға,Лилиәгә,
Мөслимәгә, Рәсимәгә,
Маһираға, Гөлназға,
Светланаға, Резедаға,
Зәйтүнәгә, Софияға,
Рәғиҙә, Фирүзәгә,
Ләйләгә, Рәйләгә,
Рәхимә, Фәниәгә,
Мәликә, Минзифаға,
Алинаға, Ғәйшәгә,
Нәиләгә, Һылыуға,
Альмира, Гөлираға,
Гөлфиә,Рушанаға,
Зиниә, Мәҙинәгә,
Шәүрә, Әҡлимә,
Хәлиҙә, Ғәлиә,
Зөлфиә лә, Фридаға,
Диләгә, Гөлбостанға,
Диана, Татьянаға,
Гөлфиә, Суфияға,
Сулпанға, Алинаға,
Нурания, Алияға,
Розолия, Гөлсиәгә,
Зәйтүнә, Самираға,
Сәйҙә, Римаға
Сәскә килә бирәһем,-
Бик тә ҙур һуң теләгем,
Байрам менән ҡотлайым!
Байрам менән ҡотлайым!
Аҡ бәхеттәр һеҙҙәрҙе
Һис тә урап үтмәһен,
Яҡшы хәбәр үә шатлыҡ
Ишек ҡаҡмай китмәһен!
Ихласлыҡта алығыҙ
Гөлләмәне барығыҙ,
Ҡотло булһын яҙығыҙ,
Ҡатын-ҡыҙ байрамығыҙ❤️