Марфуға Шапиян 📚 КІТАПҚҰМАР

ТӘУЕЛСІЗДІК КҮНІНДЕ ЕЛІМІЗ ҮШІН ЖАСАЛҒАН ДҰҒА

Я, Алла тағалам! Тәуелсіздігімізді баянды ет, басшыларымызды әділ ет! Олардың тек қана ел игілігі үшін қызмет етуін нәсіп ет!

Халқымызға амандық, жерімізге тыныштық бер! Жұртымыздың ризық-несібесін арттырып, бай-бақуатты елдердің қатарына қос! Қазағымыздың әр шаңырағын бақыт пен татулыққа, ырыс пен берекеге толтыр!

Жаратқан Ием! Еліміздің ертеңі үшін тәуелсіздік жолында құрбан болған ата-бабаларымыздың рухын пейіштің төрінде шалқыт! Ұлтының оянуы жолында жанын қиған, бір уыс топырақ бұйырмай, әр жерде атылып, өртеліп кете барған Алаш зиялыларына шәһиттік дәреже бер!

Я, Раббым! Қазақтың кең байтақ даласын, ұлан ғайыр жерін ұрпағымыздың игілігіне қалдыр! Оның қызығы, астындағы байлығы тек халыққа бұйырсын!

Уа, Жасаған! Елімізді жайлаған жемқорлықтан ада етші! Әділдік үстем құрған ізгі қоғамға жеткізші! Халық ішінде озбырдан жәбір көргенге Өзің арашашы болшы!

Алла тағалам! Қазағымның әр баласының көкірегіне білім-ғылымға деген махаббат құйшы! Рухани әлемімен қатар техниканың тілін жетік меңгерген, саналы ұрпақ нәсіп етші!

Тәңірім! Төмен түскен тіліміздің мәртебесін көтерші. Қазақ қазақ боп тұрғанда тек ана тілімізде сөйлеп, ана тілімізде білім алуды бұйыртшы!

Күнделікті жасайтын әрекеттеріңді өзгертпей, өмірің де өзгермейді. Жетістігіңнің кілті - күнде жасайтын әдеттеріңде.

Джон Максвелл

Инстаграм болмағанның бір пайдасы, өзіңнің арман-мақсаттарың еске түсе бастайды екен 😀 Айналысқым келетін істерді есіме түсіріп, соларды қолға алсам деген дүние пайда боп жатыр. Алла күш-қуат берсін, енді 🤲

Соңғы жылдары онша кітап оқымай кеттім. Айына бір кітап оқысам, ол да роскошь боп кетіп еді. Бірақ қазір кітапқа құмарлығым қайта артып, кітапқа аш қасқырдай кірісіп жүрмін. Тіпті рецензия жазып үлгермей жатырмын. Аллаға шүкір! Ұзағынан болсын! 🤲😊

Ардақты ананы қадірлеймін. Ары бар азаматты ардақтаймын. Талабы бар жасты құрметтеймін. Маңғазсыған ағаны ұнатпаймын. Көзге мақтап көлгірситін ініні жек көремін. Шын дос сыртыңнан мақтайды. Сайқал ғана бетіңе қарап қылмыңдайды. Әйелдің сайқалы бірді ғана арбайды, әдебиет сайқалының мыңға зияны тиеді.

© Бауыржан МОМЫШҰЛЫ
“АҚИҚАТ ПЕН АҢЫЗ” кітабынан

«МЕН БІР ЖОЛЫ БОЛМАҒАН АДАММЫН»

Бұл сөзді 1982-1988 жылдар аралығында Американың ең бай адамы атанған, Walmart дүкендер желісін құрған Сэм Уолтон өмірден өтерінің алдында айтыпты. Ол балалары мен немерелерін дұрыс танымайтынына, жақындарына дұрыс көңіл бөле алмағанына, олармен жылы қарым-қатынас құра алмағанына өкінген деседі.

Соңғы кездері мені де осы мәселе қатты ойландырып жүр. Біз уақытымызды, энергиямызды көбірек жұмыс істеуге, көбірек ақша табуға, көбірек өз-өзімізді жетілдіруге, көбірек білім алуға, жеке дамуға жұмсайды екенбіз. Бірақ жақын адамдарымызға келгенде уақытымыз бен энергиямызды аяймыз. Ақиқатында біз үшін маңыздысы жақындарымыз емес пе?

Ислам діні де ата-анаңа жақсылық жасауға, олардың қажетін өтеуге, отбасыңа дұрыс қарауға, туған-туыстарыңмен жақын араласуға шақырады. Қазақтың салт-дәстүрі де ата-енемен бірге тұруға, үйіңнен қонақ үзілмей, туған-туыс келіп, арқа-жарқа болып жатуға үндейді.

Бірақ қазір психологияда сәнге айналған жеке шекара, өз уақытым, өз пікірім, өз қалауым, өзіңмен бақытты бол деген дүниелер бізді жалғыздыққа итермелеп жатқандай көрінеді. Ал жалғыз адамды жеңу оңай, сындыра салу түк емес. Жалғыз адам депрессияға бейім келеді. Түбінде жалғыз қалғым келмейді, жалғыз бақытты болғым келмейді...

Мүмкін мені жерден алып жерге саларсыздар, мүмкін мен ескіліктің адамы шығармын, алайда қазіргі психологияда менің көңіліме қонбайтын дүние өте көп. Ол қағидамен өмір сүргім келмейді. Маған Батыстың өркениетінен гөрі ата-бабамның жолы әлдеқайда жақын.

Мен үшін қоғамды мойындатуға талпыну, жарысу, жақсы өмірге толассыз ұмтыла беру, көп, одан да көбірек ақша табуға тырысу, өзіңді дамыту, бұрынғыдан да көбірек оқу, тағы бір оқуға түсіп алу немесе кешке дейін тәніммен, сұлулығыммен алысу... секілді дүниелер құндылық болғанын қаламаймын.

Басты құндылығым АДАМ болса деймін. Отбасым, күйеуім, балаларым, әке-шешелеріміз, ағайын-туғандарымыз, достарымыз, халқымыз, сосын барша адамзат... Сіз қазір «мен үшін онсыз да сол нәрселер құнды» деуіңіз мүмкін. Бірақ сіз уақытыңыз бен энергияңызды көбірек қайда арнап жатсыз? Сол нәрсе сіз үшін құндырақ екенін ұмытпаңыз.

Тау халқының қайсар ұлы Қажымұрат туралы повесть жазу идеясы Толстойға ойда-жоқта келеді. Айналаны аралап жүріп, ошағанға көзі түседі. Арада бір ай өткенде сол ошағанның әлі тырмысып өсіп тұрғанын байқайды да, ерекше сүйсініп кетеді. Бұл өсімдік оның есіне кезінде атына қанық болған Қажымұратты түсірген еді.

Толстойдың өзі де 23 жасында Кавказда соғыста болған. Сол кезде Қажымұраттың есімін аз естімеген. Осының бәрі әсер етіп, жазушы повестке кірісіп кетеді. Алайда ұзақ зерттейді. Ғалымдар Толстой бұл кітапты жазу үшін 5000 бетке жуық құжаттар мен мұрағат материалдарын оқыды дейді.

Толстой «Қажымұратты» 20 шақты рет қайта өңдеген, Николай патшаға қатысты тұсын кейінірек қосқан. Бірақ сонда да көңілі толмай, «көзімнің тірі кезінде бұл повесть жарық көрмейді» деп жауып тастапты.

Повесть алғаш 1912 жылы жазушы өмірден озған соң 2 жылдан кейін жарық көреді. Онда да орыстарға, патшаға қарсы айтылған тұстары цензураға ұшырап, қысқарып шығады. Толық нұсқасы 1917 жылы жарияланады. Көзі тірісінде өз көңілі толмаған «Қажымұратты» кейінгі әдебиетшілер жоғары бағалады. Бұл туындысында жазушы суреткерліктің шыңына жетті деді.

Л.Толстой «Қажымұратта» Ресей мен Кавказдағы тау халықтарының күрделі саяси қарым-қатынасын суреттейді. Ресей империясының отарлау саясатының құрбаны болған тау халқының Шәміл мен Қажымұрат атты қайсар ұлдарының ерлігін баяндайды. Екі батырды бір-біріне қарсы қою арқылы өлім құштырған орыстың сайқал саясатын сипаттайды. Маған Шәміл мен Қажымұрат өзіміздің Кенесары мен Ағыбайдай елестеді. Олардың әр сәтсіздігіне жүрегім езілді.

Неге екенін маған жазушының өзі орыс болса да, Қажымұратқа бүйрегі бұрып тұрғандай көрінді. Повесте оның ерлігін, батырлығын айтып, орыс генералдары мен офицерлері таңғалып жатады. Намазын қаза етпейтін, әйелдерге қарауды ұят көретін намысшыл Қажымұрат. Ал орыс әскерінің Кавказ ауылдарына істеген жауыздығын айуандыққа балайды, Николай патшаны дұғасын оқи сала жалаңаш әйелдерді көруге баратын арсыз кейіпте суреттейді.

Мәселен, «Қажымұратта» бас кейіпкер Кавказдағы соғысқа басшылық еткен майордың үйінде бір апта тұрады. Оны бақылап жүрген орыс офицерлері Қажымұратты «өте сұм адам екен» дейді. Сонда Петровтың әйелі «Аллам осындай сұм деген адамдарыңды орыстардан көп жаратса етті. Ол -ізетті, ақылды, әділ адам» дейтін жері бар. Міне, адамның адамға, адалдыққа деген құрметін жазушы осылай көрсетеді. Толстой маған орыс ұлтының өзге ұлттарға істеп жатқан қысастығынан жиіркенгендей көрінді.

«Қажымұрат» - Толстойдың соңғы жазған ірі туындыларының бірі. Сондықтан бұл повестен жазушының шынайы көзқарасы, ұстанымын байқауға болады деп ойлаймын.

Ал сіз «Қажымұратты» оқыдыңыз ба? Қандай әсер қалдырып еді?