Желіде елеуге тұрмайтын, мәнсіз сөздерді таратып жатыр екен. Кейінгі 2-3 күннің хиты Дархан Әбдік, "Парасат майданының" жүргізушісі. "Dope soz"-дің либерал жігіттеріне сұхбат берген екен. Сөздерінде ой-армандары жүзеге аспай, үмітсіздікке бой алдырған, өмірге өкпесі бар леп бар. Әркім әртүрлі қиындысын жайып жүр. Талпыныстары нәтиже бермегенде "ақталатын" алиби қып өздерін жұбатқан түрлері шығар. Жалпы, халықтың саналы жастар құрайтын бөлігінің жалпылама деградацияға ұшырағанын байқадым.
Бұл постта қозғалатын қиынды Дарханның мүмкіндік болса, жастарды елден кетуге үндеуі, Қазақстанның болашағы жоқтығын өскелең ұрпақтың санасына телуі. Перизат та қосылып, қостап жазба қалдырыпты. Логикалық тұрғыда екеуі де ақыл айтатын адамдар емес. Неге? Өйткені, ақылды адам "кетем" деген адамның аргументтерін тыңдап, соған сай кеңес беріп, не райынан қайтарады, не "ақ жол" деп тілеуін тілейді, мүмкіндігі бар болса, көмектеседі. Ал өзі елде отырып алып, "сендер кетіңдер, ол жақта бәрі бар" деген сияқты ой айтып, жастарды "белгісіз тағдырға" итермелеуі, барып тұрған опасыздық. Ертең кеткен адамдардың тағдырларына жауапкершілік те алмайды олар.
"Ақыл-кеңесінен" бұрын Дарханның өзіне келсек, "Парасат майданын" жүргізу парасаттылықты көрсетпейді. Ол жай ғана жөрнәліс! Қандай да бір ғылымды терең меңгермеген. Дилетант деңгейін де қимайтыным бар енді. Жалпы біздің елде белгілі бір ғылымға байланған кәсіби жөрнәлістің барына күмәнмен қараймын. Басым көпшілігі дерлік бюджетке қарап, нанын жеп, әнін айтып жүргендер дерлік. Осы қиынды сөзіне қарап, оны идеалист-инфантил немесе инфантил-идеалист деп сипаттауға болады. Неге? Өйткені ол қиялындағы 2000 жылдардағы шетел образында қалып кеткен. Ол шетел қазір жоқ! Одан кейін өзінің өкпесін проекциялап, өзі нәтиже көрмесе, өзгелер де нәтиже көрмейтініне сенімді секілді.
Тағы бір мәселе. Қазақстанда еркіндік жоқтығына налиды. Иә, келісуге болады. Бірақ еркіндік хандар тұсында да болмаған. Сөздің мәйегін меңгерген ата-бабаларымыз өгізді өлтірмейтін, арбаны сындырмайтындай сөз саптап, тығырықтан шығып кетіп отырған, түйіндерді шеше білген. Бұл пенденің бейімділігі. Қазіргі кезде, тем более жөрнәліске, ебін тауып, сөзден өрмек тоқып, метафоралармен шешім іздеу нә тәйірі? Әлде қазіргі жөрнәлістерде кәсібилік жоқтығын растап отыр ма?
Хош, "кеңесін" сараптайық. Бұл кісінің "кетіңдер" деп меңзеп жатқан елдері: Батыс Еуропа мен АҚШ және оның сателлиттері (Аустралия, Канада, Жаңа Зеландия). Бразилияға, Мексикаға, Эфиопияға, Конгоға, Қытайға, Үндістанға, Вьетнамға көш деп жатқан жоқ. Бұл кісінің идеалы — Батыс елдері.
Меңзеп тұрған ғылым бостандығы, ой еркіндігі, шын мәнінде иллюзия. Батыста трансұлттық корпорациялар мен саясаттың күн тәртібіндегі мәселелер шешеді қандай ғылыми мақала жазылу керектігін. ЛГБТК+ қарсы мақала жазсаң қудалайды, ғылымыңа қарамайды. Мұны политкорректность деп атайды. Шынайы ғылым бостандығы мен ой еркіндігі, салыстырып қарайтын болсақ — Қазақстанда. Қазақстанда кез келген мәселені зерттеп, жариялап, кітап шығарсаң болады. Ешкім ешқандай тыйым салмайды. Тек, біздегі айырмашылық қаржыландыру тапшылығында. Батыста корпорациялар өз мүдделері үшін миллиардтап тапсырыспен ғылыми мақалалар жаздырса, бізде онда бай-патшалар жоқтың қасы.
Ал жағдай мәселесіне келсек, рас, олардың экономикалық ахуалы жоғары да шығар. Алайда олар да өміріңді күрт өзгертетін тетік жоқ. Алпауыт экономика машинасының бір бұрандасы боп қана жұмыс істейсің. Үлкен саясатқа 4-ұрпағың ғана легитимді бола алады. Бұл Қазақстанды ақтау, мақтау емес. Әлі де мүмкіндіктер көптігін констатациялау. Ал 2000-3000$ табыс жеткілікті, сол бірқалыпты тұрақты өмір ұнайды десе, онда соны айшықтап айтуы тиіс!
