Жарақатпен жұмыс әдістері. Бірінші бөлім
Жарақатты өңдеуде катарсис пен инсайттың маңызы зор.
Катарсис – эмоциялардың сыртқа шығуы. Жарақатпен жұмыс кезінде адам кенеттен қатты сезімдерді бастан кешуі мүмкін: жылау, ашулану, ренжу сияқты.
Инсайт – сезімдердің, дүниетанымның немесе мінез-құлықтың түпкі себебін түсіну. Бұл "Неге мен осылай әрекет етемін?" деген сәтті түсінік сияқты жарықтану күйі.
Осыны жүзеге асыру үшін қолданылатын негізгі әдістер:
1. Әңгімелесу терапиясы
Бұл – эмоцияларға толы тақырыптарға жетудің ең негізгі әдісі. Әңгіме барысында сезімдердің сыртқа шығуына мүмкіндік беріледі. Басқаларды түсінуге тырысу арқылы адам жағдайды басқаша қабылдай бастайды. Жарақатпен жұмыс кезінде күтпеген ескі оқиғалар еске түсіп, ұмытылған естеліктер қайта жаңғыруы мүмкін.
2. Рөлдік әрекеттер
Ең танымал әдіс – бос орындықпен сөйлесу. Бұған ұқсас тәсілдер: суретпен, затпен немесе шаммен сөйлесу. Бұл әдістер катарсиске бағытталған, олардың мақсаты – адамның эмоцияларын білдіруіне және сезімдерін қайта бастан өткеруіне мүмкіндік беру.
Бос орындықпен сөйлесу екі фазадан тұрады.
1. Бірінші фазада адам орындықта отырғандай елестеткен тұлғаға өз ойын, сезімдерін айтады.
2. Екінші фазада ол бос орындыққа отырып, сол адамның орнына өз сезімдері мен жауабын елестетіп жеткізеді.
Бұл әдіс үшін жайлы атмосфера мен эмоционалды дайындық қажет. Көбінесе адамдар мұндай әдіске қарсыласып, орындаудан бас тартуы мүмкін. Бірақ егер шын жүректен кіріссе, бұл әдіс күшті эмоциялар мен сезімдер тудырады.
3. ДПДГ (Көз қимылымен сезімдерді бейтараптандыру және өңдеу)
Бұл әдісте адамнан жарақаттық жағдайларды есіне түсіруін сұрайды, содан кейін көз қозғалыстарын (қол немесе саусақтың қимылдарын) бақылауды өтінеді. Бұл әдіс көбінесе когнитивті психотерапия элементтерімен толықтырылады.
Клиникалық дәлелденген әдіс болғанымен, ол туралы пікірталастар әлі де жалғасуда. Көздің белгілі бір қозғалыстарын орындап және санаңызды дұрыс бағытта ұстай отырып, жарақатты дене деңгейінде өңдеуге болады.
4. Транс техникасы
Транс – тыныс алу немесе басқа релаксация әдістері арқылы демалу күйіне ену және белгілі бір бейнелерді елестету.
Жарақаттық жағдайларда ең жиі қолданылатын транс түрі – регрессия.
Бұл әдістің мәні – адам өткенге қайта оралып, өзін сол кезде баладай сезініп, жағдайды басқа қырынан қайта бастан өткереді. Осы әдісте арнайы нұсқаулар арқылы адамды “бала кездегі” күйге оралту іске асады.
5. НЛП әдістері
НЛП-дегі жарақатпен жұмысқа арналған бірнеше әдістер танымал:
Естеліктерді жұмсарту әдісі.
Үштік диссоциация әдісі.
Бұл әдістердің мақсаты – жарақаттық естеліктерді аз сезімтал ету. Әдістің мәні – адамнан травматикалық жағдайларды елестетуді және оларды ойша арнайы нұсқаулар бойынша өзгертуді сұрау. Мысалы, естелікті басқа түспен, бұлыңғыр көріністе немесе басқа ракурстан елестету ұсынылады.
Бұл әдістер жарақаттық жағдайларды қайта қарауға және оларды аз ауыртпалықпен қабылдауға көмектеседі.
https://t.me/psy_consultt