ҚР ЖОҒАРҒЫ СОТЫ

◾️70-летняя жительница Шымкента имела в собственности жилой дом.

◾️Ее дочь задолжала крупную сумму кредитору, которая требовала возврата долга. Банки отказали в займе собственнику дома.

◾️Кредитор в связи с этим пообещала сама взять в банке заем под залог этого дома и даже написала расписку, пообещав «поставить» в залог дом собственника и от банковского займа оставить себе часть, которую задолжала ей дочь собственника дома. Оставшуюся сумму обязалась вернуть ей и переоформить на нее дом обратно после выплаты банку кредита.

◾️У нотариуса был составлен договор купли-продажи.

◾️После «покупатель» дома заложила его в банке и получила кредит.

◾️Собственник жилья, поняв, что у нотариуса была заключена сделка купли-продажи дома, обратилась в суд с иском о признании договоров купли-продажи и залога недействительными.

◾️Межрайонный суд по гражданским делам г.Шымкента, рассмотрев дело, отметил, что хотя сделка совершена год назад, продавец со своей семьей по сей день живет в доме, т.е. не предоставила его во владение «покупателя», которая, в свою очередь, не выплатила указанную в договоре стоимость дома.

◾️Следовательно, «продавец» не хотела продавать свое единственное жилье, и договор купли-продажи заключен для обеспечения долговых обязательств ее дочери вместо договора залога, потому является мнимой сделкой.

◾️Суд удовлетворил иск: договора купли-продажи и залога касательно жилого дома признаны недействительными.

◾️Апелляция оставила решение в силе.

◾️Шымкенттің 70 жастағы тұрғынының жеке меншігінде тұрғын үйі болған.

◾️Оның қызы қарызын өтеуді талап еткен несие берушіге қомақты сомада қарыз болып қалған. Банктер үй иесіне несие беруден бас тартқан.

◾️Осыған байланысты несие беруші бұл үйді кепілге қойып, банктен өзі несие алуға уәде беріп, тіпті үй иесінің үйін кепілге «қоюға» және банк несиесінің үй иесінің қызының өзіне тиесілі бөлігін өзіне қалдыруға уәде беріп, қолхат жазып берген. Қалған соманы өзіне қайтаруға және банкке несиені төлегеннен кейін үйді қайта рәсімдеуге келіскен.

◾️Нотариусте сатып алу-сату шарты жасалған.

◾️Одан кейін үйді «сатып алушы» банкке кепілге қойып, несие алған.

◾️Мүлік иесі үйді сатып алу-сату шарты нотариуспен жасалғанын түсініп, сатып алу-сату шарттарын және кепілді жарамсыз деп тану туралы талап қоюмен сотқа жүгінген.

◾️Шымкент қаласының азаматтық істер жөніндегі ауданаралық соты істі зерттей келе, мәміле бір жыл бұрын жасалғанына қарамастан, сатушы мен оның отбасы әлі күнге дейін үйде тұратынын, т.б. оны «сатып алушының» меншігіне бермегенін, ол, өз кезегінде, шартта көрсетілген үйдің бағасын төлемегенін атап өткен.

◾️Сондықтан «сатушы» өзінің жалғыз баспанасын сатқысы келмеген, ал сатып алу-сату шарты оның қызының борыштық міндеттемелерін кепіл шартының орнына қамтамасыз ету үшін жасалған, сондықтан жалған мәміле болып табылады.

◾️Сот талап қоюды қанағаттандырды: тұрғын үйге қатысты сатып алу-сату және кепілдік шарттар жарамсыз деп танылды.

◾️Апелляция шешімді күшінде қалдырды.

6001-25-00-3ГП/25
 
◾️Верховный Суд рассмотрел дело по иску КГУ «Управление градостроительного контроля города Алматы» к собственникам земельного участка о признании недействительным акта приемки объекта в эксплуатацию и отмене его регистрации.

◾️Суть спора заключалась в том, что на земельном участке, принадлежащем ответчикам, был построен садовый дом, который не соответствовал утвержденному проекту.

◾️Ранее, по решению суда, уже было постановлено снести незаконно возведенные строения на данном участке.

◾️Несмотря на это, ответчики продолжили строительство, заключив ряд сделок купли-продажи с целью уклонения от исполнения судебного акта.

◾️Местные суды отказали в удовлетворении иска КГУ, ссылаясь на то, что уполномоченным органом не проведена проверка соблюдения собственником законодательства при строительстве объекта (со сносом), не доказан факт отсутствия сноса ранее возведенного строения.

◾️Дело пересмотрено в кассационном порядке с вынесением нового решения об удовлетворении иска КГУ.

◾️Верховный Суд установил, что построенный объект значительно превышает размеры, допустимые для самостоятельного строительства, и не соответствует согласованному эскизному проекту.

◾️Жилое строение, состоящее из 3-х этажей, построено с отклонением от утвержденной в установленном порядке документации;нарушением установленного законодательством порядка приемки и ввода в эксплуатацию завершенных строительством объектов.

◾️Признаны недействительными договоры купли-продажи садового дома, заключенные с целью уклонения от исполнения судебного акта о сносе незаконно возведенного строения.

◾️Первый собственник, заключая договор по отчуждению участка с самовольным строением, а затем следующий, в короткий промежуток времени, неоднократно оформляя сделки по реализации садового дома, достоверно знали о вынесенном судебном решении, по которому строение подлежит сносу.

6001-25-00-3ГП/25

◾️Жоғарғы Сот «Алматы қаласының қала құрылысын бақылау басқармасы» КММ-нің жер учаскесінің меншік иелеріне қатысты нысанды пайдалануға қабылдау актісін жарамсыз деп тану және оны тіркеудің күшін жою туралы талап қоюы бойынша істі қарады.

◾️Даудың мәнісі жауапкерлерге тиесілі жер телімінде бекітілген жобаға сәйкес келмейтін бақша үйі салынған.

◾️Бұған дейін сот шешімімен бұл учаскеде заңсыз салынған ғимараттарды бұзуға қаулы шығарылған болатын.

◾️Осыған қарамастан жауапкерлер сот актісін орындаудан жалтару мақсатында бірқатар сатып алу-сату мәмілелерін жасап, құрылысты жалғастырған.

◾️Жергілікті соттар уәкілетті органның нысанды салу кезінде (бұзумен) меншік иесінің заңдылықты сақтауына тексеру жүргізбегенін және бұрын салынған ғимараттың бұзылмағаны дәлелденбегенін алға тартып, КММ-нің талап қоюын қанағаттандырудан бас тартқан.

◾️Іс кассациялық тәртіпте қаралып, КММ-нің талап қоюын қанағаттандыру туралы жаңа шешім шығарылды.

◾️Жоғарғы Сот салынған нысанның дербес құрылысқа рұқсат етілген өлшемдерден айтарлықтай асып кеткенін және келісілген жобаға сәйкес келмейтінін анықтады.

◾️3 қабаттан тұратын тұрғын үй ғимараты белгіленген тәртіппен бекітілген құжаттамадан ауытқумен; аяқталған құрылыс объектілерін қабылдаудың және пайдалануға берудің заңмен белгіленген тәртібін бұзумен салынған.

◾️Заңсыз салынған ғимаратты бұзу туралы сот актісін орындаудан жалтару мақсатында жасалған бақша үйін сату-сатып алу шарттары жарамсыз деп танылды.

◾️Бірінші меншік иесі рұқсат етілмеген ғимараты бар жер телімін иеліктен айыру туралы шарт жасасқанда, одан кейінгісі қысқа мерзімде бақша үйін сату бойынша мәмілелерді бірнеше рет ресімдей отырып, ғимараттың бұзылуға жататындығы туралы сот шешімін сенімді түрде білген.

Председатель Верховного Суда провел встречу
с Председателем суда МФЦА
 
◾️Председатель Верховного Суда Казахстана Асламбек Мергалиев провел встречу с Председателем Суда МФЦА Лордом Бернеттом. В мероприятии также приняли участие Регистратор Суда МФЦА и МАЦ Кристофер Кэмпбелл-Холт.

◾️В ходе встречи А. Мергалиев отметил, что в рамках Меморандума о сотрудничестве между судебной системой Казахстана и Судом МФЦА активизирован процесс передачи споров в Суд МФЦА и МАЦ. Обсуждены механизмы признания и исполнения решений этих судов за рубежом, а также оказано содействие в продвижении Суда МФЦА и повышении осведомленности о его статусе в СНГ.

◾️Председатель ВС подчеркнул, что Верховный Суд заинтересован в том, чтобы МФЦА стал центром притяжения для инвесторов и бизнеса, что, в свою очередь, повысит доверие и инвестиционную привлекательность Казахстана.

◾️Л.Бернетт, в свою очередь, проинформировал о деятельности Суда МФЦА и арбитражного центра МАЦ в рамках реализации Меморандума о сотрудничестве с Верховным Судом.

◾️Стороны обсудили проведение ряда совместных мероприятий и выразили уверенность в том, что такое взаимодействие будет способствовать расширению деятельности судебных органов МФЦА.
 
Из справки:
Меморандум о сотрудничестве был подписан в 2021 году руководителями Верховного Суда Казахстана, Суда МФЦА и Международного арбитражного центра МАЦ. Он направлен на реализацию совместных инициатив по продвижению общих стандартов правосудия.
Участники Меморандума запланировали изучение и обмен опытом в области разрешения коммерческих споров, проведение консультаций, оказание взаимной поддержки и выработку общих позиций в рамках международных программ, многосторонних контактов и связей, а также образовательных и научно-исследовательских мероприятий, взаимный обмен правовой информацией и судебной практикой.

Жоғарғы Сот Төрағасы АХҚО Сотының Төрағасымен кездесті
 
◾️Қазақстан Жоғарғы Сотының Төрағасы Асламбек Мерғалиев АХҚО Сотының Төрағасы Лорд Бернеттпен кездесті. Іс-шараға сондай-ақ АХҚО сотының және ХАО Регистраторы Кристофер Кэмпбелл-Холт қатысты.

◾️Кездесу барысында А.Мерғалиев Қазақстанның сот жүйесі мен АХҚО Соты арасындағы Ынтымақтастық туралы меморандум аясында дауларды АХҚО соты мен ХАО қарауына беру үдерісі жанданғанын атап өтті. Шетелде аталған соттардың шешімдерін тану және орындау тетіктері талқыланып, АХҚО Сотын ілгерілетуге және оның ТМД елдеріндегі мәртебесі туралы ақпараттандыруға көмек көрсетілді.

◾️ЖС Төрағасы Жоғарғы Соттың АХҚО инвесторлар мен бизнесті тарту орталығына айналуына мүдделі екенін, бұл, өз кезегінде, Қазақстанның сенімі мен инвестициялық тартымдылығын арттыратынын атап өтті.

◾️Л.Бернетт, өз кезегінде, Жоғарғы Сотпен Ынтымақтастық туралы меморандумды жүзеге асыру аясында АХҚО Соты мен ХАО төрелік орталығының қызметі туралы хабардар етті.

◾️Тараптар бірқатар бірлескен іс-шараларды өткізуді талқылады және мұндай өзара іс-қимыл АХҚО сот органдарының қызметін кеңейтуге ықпал ететініне сенім білдірді.
 
Анықтама:
Ынтымақтастық туралы меморандумға 2021 жылы ҚР Жоғарғы Сотының, АХҚО Сотының және Халықаралық арбитраж орталығының (ХАО) басшылары қолқойған. Ол сот төрелігінің бірыңғай стандарттарын ілгерілету бойынша бірлескен бастамаларды жүзеге асыруға бағытталған.
Меморандумға қатысушылар халықаралық бағдарламалар, көпжақты қарым-қатынастармен байланыстар, сондай-ақ білім беру және ғылыми-зерттеу іс-шаралары, құқықтық ақпаратпен сот практикасымен өзара алмасу аясында коммерциялық дауларды шешу саласында зерттеу және тәжірибе алмасу, консультациялар жүргізу, өзара қолдау көрсету және ортақ ұстанымдарды дамытуды жоспарлаған.

Судья ВС М.Одинцова выступила на конференции в Esil University
 
◾️Судья Верховного Суда Маргарита Одинцова выступила на международной научно-практической конференции на тему: «Юридическая защита международных сделок и контрактов в условиях глобализации».

◾️Спикер осветила в своем докладе вопросы актуальности арбитражных решений и практики разрешения споров.

◾️Отметив возросший интерес к арбитражу, как альтернативному способу разрешения споров, судья ВС акцентировала внимание участников на то, что арбитражные решения подлежат исполнению наравне с судебными решениями, но имеют процессуальные особенности. Так, арбитражные решения могут быть пересмотрены апелляционной и кассационной инстанциями только по основаниям, предусмотренным Законом «Об арбитраже» и не могут быть пересмотрены по существу спора.

◾️Верховный Суд, как отметила М.Одинцова, с учетом роли арбитража, как самостоятельного и независимого органа в разрешении гражданско-правовых споров, постоянно изучает и анализирует поднимаемые на конференции вопросы, выявляет проблемные вопросы, требующих разъяснения по применению норм права. Так, обобщена судебная практика признания и исполнения арбитражных решений для обеспечения единства судебной практики, разъяснения содержания и значения отдельных правовых норм.

◾️В целях совершенствования правового регулирования проведена конференция с участием арбитров, судебных исполнителей, юристов-ученых. Как значимый итог проведенной работы отмечено принятие Верховным Судом в ноябре 2023 года нормативного постановления «О некоторых вопросах применения судами арбитражного законодательства».

◾️Форум в столичном Esil University провели Первый экономический арбитраж и «Esil University».

◾️На конференции ученые, юристы-практики из Казахстана, Китая и России обсудили и обменялись опытом по правовым аспектам международных сделок, международной практики разрешения таких споров, влияния глобализации на международные коммерческие отношения.

◾️Участники форума отметили положительные особенности действующего законодательства, а также риски при заключении международных сделок и контрактов, рассмотрены возможности защиты интересов и прав интеллектуальной собственности в рамках международного сотрудничества.
 

Жоғарғы Соттың судьясы М.Одинцова Еsil университетінде өткен конференцияда сөз сөйледі
 
◾️Жоғарғы Соттың судьясы Маргарита Одинцова «Жаһандану жағдайында халықаралық мәмілелер мен шарттарды құқықтық қорғау» тақырыбында өткен халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияда сөз сөйледі.

◾️Дауларды шешудің баламалы әдісі ретінде төрелікке қызығушылықтың артқанын айта келе, Жоғарғы Соттың судьясы төрелік шешімдер сот шешімдерімен тең дәрежеде орындалуға жататынын, бірақ олардан айырмашылығы олар апелляциялық және кассациялық сатыларда заңға сәйкес қайта қаралуы мүмкін екенін және сот оны мәні бойынша қайта қарай алмайтынын еске салды.

◾️Жоғарғы Сот, М.Одинцованың айтуынша, азаматтық-құқықтық дауларды шешудегі тәуелсіз және дербес орган ретінде төреліктің рөлін ескере отырып, «Төрелік туралы» Заң қабылданғаннан кейін сот практикасын екі рет қорытындылап, төрешілердің, сот орындаушыларының, заңгер-ғалымдардың қатысуымен конференция өткізіп, кейбір заңнамалық актілерді қолдану мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерді қабылдады.

◾️Елордалық Еsil университетінде өткен форумды бірінші экономикалық арбитраж және Еsil университеті өткізді.

◾️Конференцияда Қазақстан, Қытай және Ресей ғалымдары мен практик-заңгерлері халықаралық мәмілелердің құқықтық аспектілерін, осындай дауларды шешудің халықаралық пратикасын, зияткерлік меншікті құқықтық қорғау мәселелерін, жаһанданудың халықаралық коммерциялық қатынастарға ықпалын және т.б. талқылады.

◾️Форумға қатысушылар қолданыстағы заңнаманың ерекшеліктерін, халықаралық мәмілелер мен келісім шарттарды жасау кезіндегі тәуекелдерді, халықаралық ынтымақтастық аясында мүдделер мен зияткерлік меншік құқықтарын қорғау мүмкіндіктерін қарастырды.