Жалпы, адам адамға не үшін ғашық болады? Адам қарама-қарсысындағы жанның бойынан тазалық, шынайылық, көркемдік, адалдық, ақ көңілділік, мырзалық, даналық секілді құндылықтарды көре алғанда ғана оған ғашық болады. Себебі, жан асылға құмар. Себебі, өзі де асыл. Шәкәрімше айтсақ, «...асыл іздеп асылды аласұрар».
Ал енді, айтыңызшы, бұл асыл сипаттардың барлығын кімнен ғана табуға болады? Әрине, Алладан ғана! Аллаһ барлық асыл сипаттардың қайнар көзі. Шынайылық тек Аллада ғана. «Шын махаббатқа Аллаһ Тағала ғана лайық» деген сөздің мәні осында.
Сондықтан да, сопылар ғашықтықты «хақиқи» және «мәжәзи» деп екіге бөлген. Аллаға деген ғашықтық – «хақиқи», яғни шын ғашықтық болса, өзге жаратылыстарға деген махаббат «мәжәзи», яғни образды, ауыспалы махаббат боп саналады.
Ал енді, айтыңызшы, бұл асыл сипаттардың барлығын кімнен ғана табуға болады? Әрине, Алладан ғана! Аллаһ барлық асыл сипаттардың қайнар көзі. Шынайылық тек Аллада ғана. «Шын махаббатқа Аллаһ Тағала ғана лайық» деген сөздің мәні осында.
Сондықтан да, сопылар ғашықтықты «хақиқи» және «мәжәзи» деп екіге бөлген. Аллаға деген ғашықтық – «хақиқи», яғни шын ғашықтық болса, өзге жаратылыстарға деген махаббат «мәжәзи», яғни образды, ауыспалы махаббат боп саналады.