2-Себеп. Шаңарақ қурған соң пайда болатуғын, шаңарақлық турмыста пайда болатуғын себеплер.
1) Жаслардың шаңарағына енениң, ананың, қәйин атаның, әкениң, қәйин апаның, әжапаның, қәйин ағаның, абысынның, бийкештиң, қәйин ининиң араласыўы себепли ерли-зайып ортасында машқалалар кɵбейип, ўақыт ɵтип ажырасыўға шекем алып барады. Жас ерли-зайып шаңарағындағы ҳәр қандай мәселени екеўи биргеликте ойласып шешиўди үйрениўи керек. Егер олардың шаңарағына, мүнәсибетине басқалар араласа берсе, ҳәттеки жәрдем бериў, қарасыўда оларға зыянлы, ҳәр қандай аралысыў зыянлы. Ер жетседе, шаңарақ қурсада мамасының баласы, мамасының қызы болып қалғанлардың кɵпшилигинде ажырасыў болады. Себеби олар ɵз шаңарағына, ɵз-ара мүнәсибетине жуўапкершилик пенен қарамайды, буны түсинбейди. Сол себепли олардың шаңарағына биреўлер араласа береди.
Биреўдиң араласыўы себепли шаңарақларда ажырасыўлардың статистикасына қарайтуғын болсақ 1-орында ене, 2- орында қыздың анасы, 3-орында қәйин апа, 4-орында абысын, бийкеш, қәйин аға, қәйин ини турады. Бизиң халықта бундай машқалалар дым кɵп. Ата-аналар ер жеткен перзентлериниң шаңарағына араласа береди, буның оларға қаншелли зыян екенин түсинбейди. Туўысқанларда бир-бириниң шаңарағына араласа береди, булда ɵзлерине зыян екенин, нәсиллик программасын бузып атырғанын түсинбейди. Ер жеткен адам ɵзине, шаңарағына ɵзи жуўапкер, оған ата-анасы, ата-енеси, туўысқаны жуўапкер бола алмайды, бул тәғдир нызамларына қайшы келеди. Егер ерли-зайып турмысына болған жуўапкершиликти ɵз мойнына алыўды үйренбесе, олардың шаңарағы машқалалы болады, бахытсыз болады.
2) Еркек+Ҳаял мүнәсибети себепли келип шығатуғын ажырасыўлар. Шаңарақ қурған соң ер адам,- еркек болыўды ойламаса, нашар адам,- ҳақыйқый ҳаял болыўды ойламаса олардың ɵз-ара мүнәсибетинде машқалалар, урыслар, келиспеўшиликлер кɵбейеди. Еркек+Ҳаял болыўды ойламайтуғынлар бир-бирин айыплап, айыпты биреўден излеп жүре береди. Олар не ушын бул ɵмирге еркек болып келгенин, не ушын ҳаял болып келгенин аңламайды, шаңарақты не ушын қурғанын билмейди, не ушын бирге жасап атырғанын аңламайды, перзентлерин бул ɵмирге не ушын алып келгенин, олар ертең қандай адам болатуғынын, қандай еркек, қандай ҳаял болатуғынын ойламайды. Егер ерли-зайып ҳақыйқый еркек+ҳаял болып жасамаса, олардың дипломлары, сертификатлары, жумысы, айлығы, пуллары, атағы, абыройы, әмели, жайлары, алтынлары, машынлары ҳ.т.басқа нәрселери олардың бахытлы жасаўына кепиллик бола алмайды. Бүгинги заманда ажырасыўлардың кɵпшилиги жоқшылықтан емес тоқшылықтан болып атыр. Будан 100 жыл алдын ата-бабаларымыз жер тɵледе жасаған заманда ажырасыўлар бүгингидей болмаған. Дүнья жүзи мәмлекетлерин алып қарасақта экономикалық жақтан бай еллерде шаңарақларда ажырасыўлар жүдә кɵп. Буның тийкарғы себеби ҳақыйқый еркеклер менен ҳақыйқый ҳаяллар азайып баратыр.
@psixolog_nukus
1) Жаслардың шаңарағына енениң, ананың, қәйин атаның, әкениң, қәйин апаның, әжапаның, қәйин ағаның, абысынның, бийкештиң, қәйин ининиң араласыўы себепли ерли-зайып ортасында машқалалар кɵбейип, ўақыт ɵтип ажырасыўға шекем алып барады. Жас ерли-зайып шаңарағындағы ҳәр қандай мәселени екеўи биргеликте ойласып шешиўди үйрениўи керек. Егер олардың шаңарағына, мүнәсибетине басқалар араласа берсе, ҳәттеки жәрдем бериў, қарасыўда оларға зыянлы, ҳәр қандай аралысыў зыянлы. Ер жетседе, шаңарақ қурсада мамасының баласы, мамасының қызы болып қалғанлардың кɵпшилигинде ажырасыў болады. Себеби олар ɵз шаңарағына, ɵз-ара мүнәсибетине жуўапкершилик пенен қарамайды, буны түсинбейди. Сол себепли олардың шаңарағына биреўлер араласа береди.
Биреўдиң араласыўы себепли шаңарақларда ажырасыўлардың статистикасына қарайтуғын болсақ 1-орында ене, 2- орында қыздың анасы, 3-орында қәйин апа, 4-орында абысын, бийкеш, қәйин аға, қәйин ини турады. Бизиң халықта бундай машқалалар дым кɵп. Ата-аналар ер жеткен перзентлериниң шаңарағына араласа береди, буның оларға қаншелли зыян екенин түсинбейди. Туўысқанларда бир-бириниң шаңарағына араласа береди, булда ɵзлерине зыян екенин, нәсиллик программасын бузып атырғанын түсинбейди. Ер жеткен адам ɵзине, шаңарағына ɵзи жуўапкер, оған ата-анасы, ата-енеси, туўысқаны жуўапкер бола алмайды, бул тәғдир нызамларына қайшы келеди. Егер ерли-зайып турмысына болған жуўапкершиликти ɵз мойнына алыўды үйренбесе, олардың шаңарағы машқалалы болады, бахытсыз болады.
2) Еркек+Ҳаял мүнәсибети себепли келип шығатуғын ажырасыўлар. Шаңарақ қурған соң ер адам,- еркек болыўды ойламаса, нашар адам,- ҳақыйқый ҳаял болыўды ойламаса олардың ɵз-ара мүнәсибетинде машқалалар, урыслар, келиспеўшиликлер кɵбейеди. Еркек+Ҳаял болыўды ойламайтуғынлар бир-бирин айыплап, айыпты биреўден излеп жүре береди. Олар не ушын бул ɵмирге еркек болып келгенин, не ушын ҳаял болып келгенин аңламайды, шаңарақты не ушын қурғанын билмейди, не ушын бирге жасап атырғанын аңламайды, перзентлерин бул ɵмирге не ушын алып келгенин, олар ертең қандай адам болатуғынын, қандай еркек, қандай ҳаял болатуғынын ойламайды. Егер ерли-зайып ҳақыйқый еркек+ҳаял болып жасамаса, олардың дипломлары, сертификатлары, жумысы, айлығы, пуллары, атағы, абыройы, әмели, жайлары, алтынлары, машынлары ҳ.т.басқа нәрселери олардың бахытлы жасаўына кепиллик бола алмайды. Бүгинги заманда ажырасыўлардың кɵпшилиги жоқшылықтан емес тоқшылықтан болып атыр. Будан 100 жыл алдын ата-бабаларымыз жер тɵледе жасаған заманда ажырасыўлар бүгингидей болмаған. Дүнья жүзи мәмлекетлерин алып қарасақта экономикалық жақтан бай еллерде шаңарақларда ажырасыўлар жүдә кɵп. Буның тийкарғы себеби ҳақыйқый еркеклер менен ҳақыйқый ҳаяллар азайып баратыр.
@psixolog_nukus