Әлем елдеріндегі тамаққа жұмсалатын шығындар: Қазақстан және әлемдік тәжірибе
2022 жылғы деректер негізінде әртүрлі елдерде халықтың жалпы тұтыну шығындарынан тамаққа кететін үлесі айтарлықтай өзгеше екені көрінеді. Айтпақшы, бұл үлестің экономика ғылымында Энгель коэффициенті деген атауы бар. Бұл көрсеткіш елдегі табыс деңгейін, өмір сүру сапасын және тұтынушылық әдеттерді анықтауға мүмкіндік береді. Осы көрсеткіштің Қазақстан мен оның көршілеріндегі және дамыған елдердегі деңгейін 2022 жыл бойынша қолжетімді ақпаратты салыстырайық дедім.
🇰🇿 Қазақстан: Қазақстанда орташа шығындар $5674 құраған, оның $2785-і тамаққа жұмсалды, бұл жалпы шығындардың 49,1%. Бұл отбасылардың шығындарының жартысы негізгі қажеттіліктерге, яғни азық-түлікке бағытталатынын көрсетеді. Мұндай көрсеткіш халықтың азық-түлік бағасына тәуелділігін білдіреді.
🇺🇿 Өзбекстан: Өзбекстанда жалпы шығындар $1329 құрап, оның $617-і тамаққа кеткен, бұл 46,4%. Қазақстан сияқты, Өзбекстанда да халықтың көп бөлігі табысын күнделікті тамаққа жұмсайды, бұл жалпы табыс деңгейінің төмен екенін және тұтынушылық әдеттердің негізінен қажеттіліктерге бағытталғанын көрсетеді.
🇧🇾 Беларусь: Беларусьте орташа шығындар $4166, оның $1320 немесе 31,7% азық-түлікке жұмсалыпты. Бұл көрсеткіш Беларусьтегі табыс деңгейі төмен болғанымен, тұтынушылардың негізгі қажеттіліктерден басқа шығындарға да мүмкіндігі бар екенін көрсетеді.
🇷🇺 Ресей: Ресейде жалпы шығындар $7370 болса, оның $2131-і тамаққа жұмсалған, яғни 28,9%. Ресейдің көрсеткіші Беларусь деңгейінк жақын, дегенмен, жалпы шығын деңгейі 2022 жылы жоғарырақ болған.
🇳🇴 Норвегия: Норвегияда жалпы тұтыну шығындары $30617 жетсе, оның $3805-і немесе 12,4% ғана тамаққа жұмсалады. Бұл елде халықтың жоғары табыс деңгейі бар екенін және олардың тамаққа кететін шығындарының жалпы табыстағы үлесі төмен екенін көрсетеді. Бұл тұрғындардың жоғары өмір сүру деңгейіне және басқа қажеттіліктерді толық қамтамасыз етуге мүмкіндігі бар екенін білдіреді.
🇺🇸 АҚШ: АҚШ-та орташа шығындар $50,289 құрайды, оның ішінде $3382 немесе 6,7% тамаққа жұмсалады. АҚШ халқының табысы өте жоғары, бұл олардың тұтыну құрылымының толық әртараптанғанын көрсетеді. Азық-түлікке аз мөлшерде ғана шығын жұмсалады, бұл халықтың қаржылық жағдайының мықтылығын көрсетеді.
Жалпы қорытынды
Бұл деректер әртүрлі елдердегі өмір сүру деңгейін және тұтыну құрылымын айқын көрсетеді. Қазақстан, Өзбекстан сияқты елдерде халықтың жартысына жуығы өз табысын тамаққа жұмсайды, бұл олардың басқа қажеттіліктерге мүмкіндіктерінің шектеулі екенін білдіреді. Ал Норвегия мен АҚШ сияқты жоғары табысты елдерде азық-түлікке жұмсалатын шығынның үлесі әлдеқайда төмен, бұл олардың қаржылық мүмкіндіктерінің кеңдігін және тұтыну құрылымының толық әртараптанғанын көрсетеді
2022 жылғы деректер негізінде әртүрлі елдерде халықтың жалпы тұтыну шығындарынан тамаққа кететін үлесі айтарлықтай өзгеше екені көрінеді. Айтпақшы, бұл үлестің экономика ғылымында Энгель коэффициенті деген атауы бар. Бұл көрсеткіш елдегі табыс деңгейін, өмір сүру сапасын және тұтынушылық әдеттерді анықтауға мүмкіндік береді. Осы көрсеткіштің Қазақстан мен оның көршілеріндегі және дамыған елдердегі деңгейін 2022 жыл бойынша қолжетімді ақпаратты салыстырайық дедім.
🇰🇿 Қазақстан: Қазақстанда орташа шығындар $5674 құраған, оның $2785-і тамаққа жұмсалды, бұл жалпы шығындардың 49,1%. Бұл отбасылардың шығындарының жартысы негізгі қажеттіліктерге, яғни азық-түлікке бағытталатынын көрсетеді. Мұндай көрсеткіш халықтың азық-түлік бағасына тәуелділігін білдіреді.
🇺🇿 Өзбекстан: Өзбекстанда жалпы шығындар $1329 құрап, оның $617-і тамаққа кеткен, бұл 46,4%. Қазақстан сияқты, Өзбекстанда да халықтың көп бөлігі табысын күнделікті тамаққа жұмсайды, бұл жалпы табыс деңгейінің төмен екенін және тұтынушылық әдеттердің негізінен қажеттіліктерге бағытталғанын көрсетеді.
🇧🇾 Беларусь: Беларусьте орташа шығындар $4166, оның $1320 немесе 31,7% азық-түлікке жұмсалыпты. Бұл көрсеткіш Беларусьтегі табыс деңгейі төмен болғанымен, тұтынушылардың негізгі қажеттіліктерден басқа шығындарға да мүмкіндігі бар екенін көрсетеді.
🇷🇺 Ресей: Ресейде жалпы шығындар $7370 болса, оның $2131-і тамаққа жұмсалған, яғни 28,9%. Ресейдің көрсеткіші Беларусь деңгейінк жақын, дегенмен, жалпы шығын деңгейі 2022 жылы жоғарырақ болған.
🇳🇴 Норвегия: Норвегияда жалпы тұтыну шығындары $30617 жетсе, оның $3805-і немесе 12,4% ғана тамаққа жұмсалады. Бұл елде халықтың жоғары табыс деңгейі бар екенін және олардың тамаққа кететін шығындарының жалпы табыстағы үлесі төмен екенін көрсетеді. Бұл тұрғындардың жоғары өмір сүру деңгейіне және басқа қажеттіліктерді толық қамтамасыз етуге мүмкіндігі бар екенін білдіреді.
🇺🇸 АҚШ: АҚШ-та орташа шығындар $50,289 құрайды, оның ішінде $3382 немесе 6,7% тамаққа жұмсалады. АҚШ халқының табысы өте жоғары, бұл олардың тұтыну құрылымының толық әртараптанғанын көрсетеді. Азық-түлікке аз мөлшерде ғана шығын жұмсалады, бұл халықтың қаржылық жағдайының мықтылығын көрсетеді.
Жалпы қорытынды
Бұл деректер әртүрлі елдердегі өмір сүру деңгейін және тұтыну құрылымын айқын көрсетеді. Қазақстан, Өзбекстан сияқты елдерде халықтың жартысына жуығы өз табысын тамаққа жұмсайды, бұл олардың басқа қажеттіліктерге мүмкіндіктерінің шектеулі екенін білдіреді. Ал Норвегия мен АҚШ сияқты жоғары табысты елдерде азық-түлікке жұмсалатын шығынның үлесі әлдеқайда төмен, бұл олардың қаржылық мүмкіндіктерінің кеңдігін және тұтыну құрылымының толық әртараптанғанын көрсетеді