Қазақстандағы валюта бағамдары: неге рубль тұрақты, ал доллар, еуро мен юань бір бағытта қозғалады?
15 қарашада теңге 31 жасқа толды. Ал бүгін АҚШ доллары валюта айырбастау пунктілерінде алғаш рет 500 теңге биіктігін алған болатын. Қазақстан экономикасы әлемдік процестермен тығыз байланысты, бұл теңгенің шетел валюталарына қатысты бағамында анық байқалады. Алайда, негізгі валюталардың арасында айтарлықтай айырмашылық бар. Егер доллар, еуро және қытай юані бір-бірімен тығыз байланысты болса, ресей рублі әлдеқайда тұрақты болып келеді. Бұл неге бұлай?
Доллар 🇺🇸 , еуро 🇪🇺 және юань 🇨🇳 : ортақ траектория
Бұл үш валюта өзара тығыз байланыста, себебі олардың бағамдары бірдей факторларға тәуелді:
1. Әлемдік сауда және шикізат нарықтары
Қазақстан теңгесі мұнай экспортына қатты тәуелді, ол валюталық түсімдердің негізгі көзі болып табылады. Мұнай бағасы төмендегенде, теңге құнсызданады, ал доллар, еуро және юань қымбаттайды. 2014 және 2015 жылдардағы девальвация бұл үрдісті айқын көрсетті: мұнай бағасының құлдырауы барлық осы валюталардың күрт қымбаттауына әкелді.
2. Резервтік валюталар
Доллар — әлемдік резервтік валюта, сондықтан ол халықаралық экономиканың негізгі индикаторы болып табылады. Еуро мен юань да доллардың артынан еріп, жаһандық капитал ағынымен тығыз байланысты.
3. Теңгенің девальвациясы
1999, 2009, 2014 жылдарғы теңге курсының төмендеулері, 2015 жылы теңгенің еркін айырбас бағамына өтуі және одан кейінгі әлсіреуі доллар, еуро және юань бағамдарының бірдей өсуіне әкелді.
Рубль 🇷🇺 : аймақтық тұрақтылық
Негізгі валюталардың жоғары корреляциясына қарамастан, рубль салыстырмалы тұрақтылығымен ерекшеленеді. Бұл бірнеше себеппен түсіндіріледі:
1. Қазақстан мен Ресейдің тығыз экономикалық байланысы
Ресей — Қазақстанның ең ірі сауда серіктестерінің бірі. Екі ел де Еуразиялық экономикалық одаққа (ЕАЭО) мүше, мұнда есеп айырысу көбінесе рубльмен жүреді. Бұл жаһандық күйзелістерден қорғап, рубльге "ішкі тұрақтылық" береді.
2. Ұқсас макроэкономикалық жағдайлар
Қазақстан мен Ресей көбінесе бірдей экономикалық мәселелерге тап болады, мысалы, мұнай бағасына тәуелділік. Бұл рубль мен теңге бағамдарының бір бағытта қозғалуына мүмкіндік береді және ауытқуларды жұмсартады.
3. Аймақтық сауда
Қазақстан мен Ресей арасындағы тауар айналымының көп бөлігі рубльмен жүзеге асырылады, бұл сыртқы факторлардың, мысалы, доллар немесе еуро нығаюының әсерін азайтады.
4. Ерекше жағдайлар
Әрине, рубль ірі дағдарыстар кезінде ауытқуға бейім, мысалы, 1998 жылғы дефолт, 2014 жылғы санкциялар немесе 2022 жылғы геосаяси тұрақсыздық салдарынан валюта бағамы күрт өзгерген. Дегенмен, рубль көбінесе 5 теңге аймағында саудаланған.
Қазақстан үшін бұл нені білдіреді?
Доллар, еуро және юань Қазақстан экономикасының жаһандық саудаға, мұнай бағасына және халықаралық дағдарыстарға тәуелділігін көрсетеді.
Рубль керісінше, Қазақстан мен Ресей арасындағы тығыз экономикалық интеграцияның арқасында бір деңгейді ұстайды.
P.S. Кімде-кім теңгенің басқа валюталарға курсын болжағысы келсе рубльдің қозғалысына мұқият болсын.
🔗 Өз есебім — экономика әлеміне қарапайым тілмен жол көрсетуші. Күрделі процестерді түсінгіңіз келсе, жазылыңыз!
15 қарашада теңге 31 жасқа толды. Ал бүгін АҚШ доллары валюта айырбастау пунктілерінде алғаш рет 500 теңге биіктігін алған болатын. Қазақстан экономикасы әлемдік процестермен тығыз байланысты, бұл теңгенің шетел валюталарына қатысты бағамында анық байқалады. Алайда, негізгі валюталардың арасында айтарлықтай айырмашылық бар. Егер доллар, еуро және қытай юані бір-бірімен тығыз байланысты болса, ресей рублі әлдеқайда тұрақты болып келеді. Бұл неге бұлай?
Доллар 🇺🇸 , еуро 🇪🇺 және юань 🇨🇳 : ортақ траектория
Бұл үш валюта өзара тығыз байланыста, себебі олардың бағамдары бірдей факторларға тәуелді:
1. Әлемдік сауда және шикізат нарықтары
Қазақстан теңгесі мұнай экспортына қатты тәуелді, ол валюталық түсімдердің негізгі көзі болып табылады. Мұнай бағасы төмендегенде, теңге құнсызданады, ал доллар, еуро және юань қымбаттайды. 2014 және 2015 жылдардағы девальвация бұл үрдісті айқын көрсетті: мұнай бағасының құлдырауы барлық осы валюталардың күрт қымбаттауына әкелді.
2. Резервтік валюталар
Доллар — әлемдік резервтік валюта, сондықтан ол халықаралық экономиканың негізгі индикаторы болып табылады. Еуро мен юань да доллардың артынан еріп, жаһандық капитал ағынымен тығыз байланысты.
3. Теңгенің девальвациясы
1999, 2009, 2014 жылдарғы теңге курсының төмендеулері, 2015 жылы теңгенің еркін айырбас бағамына өтуі және одан кейінгі әлсіреуі доллар, еуро және юань бағамдарының бірдей өсуіне әкелді.
Рубль 🇷🇺 : аймақтық тұрақтылық
Негізгі валюталардың жоғары корреляциясына қарамастан, рубль салыстырмалы тұрақтылығымен ерекшеленеді. Бұл бірнеше себеппен түсіндіріледі:
1. Қазақстан мен Ресейдің тығыз экономикалық байланысы
Ресей — Қазақстанның ең ірі сауда серіктестерінің бірі. Екі ел де Еуразиялық экономикалық одаққа (ЕАЭО) мүше, мұнда есеп айырысу көбінесе рубльмен жүреді. Бұл жаһандық күйзелістерден қорғап, рубльге "ішкі тұрақтылық" береді.
2. Ұқсас макроэкономикалық жағдайлар
Қазақстан мен Ресей көбінесе бірдей экономикалық мәселелерге тап болады, мысалы, мұнай бағасына тәуелділік. Бұл рубль мен теңге бағамдарының бір бағытта қозғалуына мүмкіндік береді және ауытқуларды жұмсартады.
3. Аймақтық сауда
Қазақстан мен Ресей арасындағы тауар айналымының көп бөлігі рубльмен жүзеге асырылады, бұл сыртқы факторлардың, мысалы, доллар немесе еуро нығаюының әсерін азайтады.
4. Ерекше жағдайлар
Әрине, рубль ірі дағдарыстар кезінде ауытқуға бейім, мысалы, 1998 жылғы дефолт, 2014 жылғы санкциялар немесе 2022 жылғы геосаяси тұрақсыздық салдарынан валюта бағамы күрт өзгерген. Дегенмен, рубль көбінесе 5 теңге аймағында саудаланған.
Қазақстан үшін бұл нені білдіреді?
Доллар, еуро және юань Қазақстан экономикасының жаһандық саудаға, мұнай бағасына және халықаралық дағдарыстарға тәуелділігін көрсетеді.
Рубль керісінше, Қазақстан мен Ресей арасындағы тығыз экономикалық интеграцияның арқасында бір деңгейді ұстайды.
P.S. Кімде-кім теңгенің басқа валюталарға курсын болжағысы келсе рубльдің қозғалысына мұқият болсын.
🔗 Өз есебім — экономика әлеміне қарапайым тілмен жол көрсетуші. Күрделі процестерді түсінгіңіз келсе, жазылыңыз!