Мұсылмандардың мәртебелі міндеттері мен парыздарының ең ізгілері: адал жолмен тапқан таза киімді кию, адал жеп, ішу, ілімді үйренуге ұмтылу, бір күндік тамағы жоқ кісіге садақа беру, жетімнің малын жемеу, адал кәсіп ету, отбасын адал кәсіп етіп, адал өмір сүруге тәрбиелеу.
Адам баласына өмір сүру үшін аздаған болса да қаржының, тіршілікке керекті мал-мүліктің қажеттілігі анық. Алайда адамға бұлардың жолында туралықтан тайқып кетуіне, қандай да бір адасушылыққа жол берілмеуі керек. Ең бастысы – адам бойындағы имандылық құндылықтары сақталып қалуы тиіс.
Алла Тағала сүйген құлын ғана тура жолға салады және оған қалағанынша ризық-несібе береді. Ата-бабаларымыз «Құдай деген құр қалмас» деген.
Хакім Абайдың (Алла оны рақымына алсын) қара сөзінде: «Құдайдан мал тілейсіңдер, неге керек етейін деп тілейсіңдер? Әуелі, Құдайдан тілеймісің? Тілейсің. Құдай берді, бергенін алмайсың. Құдай Тағала саған еңбек етіп дүние табарлық қуат берді. Ол қуатты адал кәсіп етерлік орынға жұмсаймысың? Жұмсамайсың. Ол қуатты орнын тауып сарп етуді білерлік ғылым берді, оны оқымайсың. Ол ғылымды оқыса, ұғынарлық ақыл берді, қайда жібергеніңді кім біледі? Ерінбей еңбек етсе, түңілмей іздесе, орнын тауып істесе, кім бай болмайды? Оның саған керегі жоқ. Сенікі – біреуден қорқытып алсаң, біреуден жалынып алсаң, біреуден алдап алсаң болғаны, іздегенің – сол. Бұл – Құдайдан тілеген емес. Бұл – абыройын, арын сатып, адам тонағандық, тіленшілік. Ешбір қазақ көрмедім, дүниені иттікпен тапса да, адамшылықпен жұмсаған. Бәрі де иттікпен табады, иттікпен айырылады» - деп айтады.
Шын мәнінде, кімде-кім бала-шағасын, отбасын адал жолмен асырау мақсатында шынайы еңбек етсе, оның мерейі тасып, ырысы асатындығы сөзсіз. Бұл жөнінде Алла Тағала қасиетті Құранда:
«Уа, адамдар! Жер бетіндегі нәрселердің халал әрі тазасынан жеңдер!» - деп бұйырған («Бақара» сүресі, 168-аят).
Адам баласына өмір сүру үшін аздаған болса да қаржының, тіршілікке керекті мал-мүліктің қажеттілігі анық. Алайда адамға бұлардың жолында туралықтан тайқып кетуіне, қандай да бір адасушылыққа жол берілмеуі керек. Ең бастысы – адам бойындағы имандылық құндылықтары сақталып қалуы тиіс.
Алла Тағала сүйген құлын ғана тура жолға салады және оған қалағанынша ризық-несібе береді. Ата-бабаларымыз «Құдай деген құр қалмас» деген.
Хакім Абайдың (Алла оны рақымына алсын) қара сөзінде: «Құдайдан мал тілейсіңдер, неге керек етейін деп тілейсіңдер? Әуелі, Құдайдан тілеймісің? Тілейсің. Құдай берді, бергенін алмайсың. Құдай Тағала саған еңбек етіп дүние табарлық қуат берді. Ол қуатты адал кәсіп етерлік орынға жұмсаймысың? Жұмсамайсың. Ол қуатты орнын тауып сарп етуді білерлік ғылым берді, оны оқымайсың. Ол ғылымды оқыса, ұғынарлық ақыл берді, қайда жібергеніңді кім біледі? Ерінбей еңбек етсе, түңілмей іздесе, орнын тауып істесе, кім бай болмайды? Оның саған керегі жоқ. Сенікі – біреуден қорқытып алсаң, біреуден жалынып алсаң, біреуден алдап алсаң болғаны, іздегенің – сол. Бұл – Құдайдан тілеген емес. Бұл – абыройын, арын сатып, адам тонағандық, тіленшілік. Ешбір қазақ көрмедім, дүниені иттікпен тапса да, адамшылықпен жұмсаған. Бәрі де иттікпен табады, иттікпен айырылады» - деп айтады.
Шын мәнінде, кімде-кім бала-шағасын, отбасын адал жолмен асырау мақсатында шынайы еңбек етсе, оның мерейі тасып, ырысы асатындығы сөзсіз. Бұл жөнінде Алла Тағала қасиетті Құранда:
«Уа, адамдар! Жер бетіндегі нәрселердің халал әрі тазасынан жеңдер!» - деп бұйырған («Бақара» сүресі, 168-аят).