Сөз маржаны

   Кунлер изинен  айлар өтип бөпели болды.
   Биринши ақлық қуўанып  шашыў бердик  қудағай бесик әкелди бесик шаўды, барлық дәстур ырымлардың бәрин иследи кемпир апасы шаўлығылының  алақанынан май жеди .
  Бизлердиде жеткерсин деп тилек тиледик.

Айта берсең таўсылмайды ырымларда урип-әдет дәстүрлердей болып турмысымызға араласып кеткен биз оны жақсылыққа,
ҳурметке  сыйласыққа жаманлыққа тыйым салыўға бағдарлаўды билсек болды.

  Әпиўайы кеўилли ырымларда бар.
🌱🌱🌱🌱🌱🌱🌱🌱
Алақаның қышыса қолыңа пул түседи.
✋✋✋✋✋✋✋
Ийегиң қышыса той жейсең
😊😊😊😊😊😊😊😊
шашың өримнен түйгенде  қалып қойса қыз кетеди
🧑‍🦰🧑‍🦰🧑‍🦰🧑‍🦰🧑‍🦰🧑‍🦰🧑‍🦰🧑‍🦰🧑‍🦰
Шайда шәмбе болса қонақ келеди.Қатты болса ер адам бос болса ҳаял
👱👨‍🦳👱👨‍🦳👱👨‍🦳👨‍🦳👱👨‍🦳
Қабағың ушса қуўанасаң
👧👧👧👧👧👧👧👧👧👧
Табаның қышыса тойға барасаң
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹


Абдиреймова Сара

https://t.me/Soz_marjani

Сара Абдиреймова:
☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘

  🌿 ЫРЫМЛАР ҲАҚҚЫНДА
СИЗ БИЛЕСИЗБЕ? ИСЕНЕСИЗБЕ? ҲӘЗИРГИ ЎАҚЫТТА ЫРЫМЛАР УМЫТЫЛЫП БАРАТЫРҒАНДАЙ.🥀

🌱🌱🌱🌱🌱🌱🌱🌱🌱🌱

Ата-бабалардан мийрас болған үрип-әдет салт-дәстүрлер менен қатар ырымларда бизге жетип келген.
Ол ырымлардың жақсы боладысы кейинги әўладларды жақсылыққа, мәртликке,  әдеплиликке,  сыйласыққа шақырса
Жаман боладысы  сақлыққа, сергекликке
жаман әдетлерден тыйылыўға шақырады.
Ырымларға исениў исенбеў ол ҳәркимниң өзине байланыслы барибирде ол ырымлардан жақсылық излеген жақсылыққа жорыған жақсы деп ойлайман Себеби инсан баласы дуньяға келиўинен баслап қәле қалеме ойла ойлама ол тап өзи менен жолдас болып журеди .Бала туўылғаннан сүйиншисинен басланады сүйинши бериў салт дәстүр десек бермесең жаман болады бул ырым. Баланың жолдасын берсе мийўели теректиң астына көмиў булда ырым қәне, мен оны қылмадым ырымға исенбеймен деп айта аласызба? Туўыў уйинен алып шығыў оныңда көп ырымлары көп.Үйге шығып келди енди көз тиймесин басланады киши нәресте азмаз мазасы қашса, ыссылығын өлшеместен ,шыпакер шақырмастан бурын үй-иши бәри бир қатар түпирип уйге ким келип еди деп ойланып  қаламыз.Қырқ кун дузға салыў қырқынан шығарыў оныңда таза турлери шығып кеткен. Айта берсең көп тап жақсылыққада жаманлыққада ырым көп.Бирақ адам бирде албырағанда басына ис тускенде қысылғанда стресс деймизғо сонда және қуўанғанда да бир жетискенликке ерискенде де ырымшыл болып қалады. Жақсы тәреплери ҳаққында сөз етейик.
   Бизиң халықта келин тусириў  жақсы нийетиңе жетиў арзыўың
ның орынланыўы балаңның шаңарақ қурыўы өзиңниң жуўапкершилигиңниң бир қабақ суўыңның  артыўы булардың бәри шийрин жағымлы сезимлер қоршаўындағы ўақыялар.
    Той болажақ киши (под )кеңестен баслап бизге уйреткиш көбейип кетти .
- Сен енди ене боласаң деп баслады қурдасым тап бес келин тусирген адамдай .
  - Келинге қатты қол бол бос услама ."Қамысты бос усласаң,қолыңды қыяды "-деп нақыл қосып қойды.
  -Келин келгенсоң бурынғыдай болмайсаң ,муғаллимшилигиңди мектепке таслап кел уйде меҳрли кәйўаны ене болыўың керек олда биреўдиң баласы -деди ажапам тап мениң кунде  сабағыма кирип жургендей.
   Азанда ерте турып сәлем бериўи керек, қағып төсек салыўы керек шайнеклер бос болмаў керек, қуман суўсыз турмаў керек қулласы көөөп кереклер айтылды. Буларды бурыннан билсемде яқшы, яқшы деп атырман.
Уйде де шаңарақ ағзаларымыз  өзли-өзимиз кунде жыйналыс балларым куледи мама педсоветиң  басланып кетпедиме деп.
    Той болып атыр келин күйеўлер келди келинди түсирип алыў ,қыздың достын  ырза қылыў ,жеңгесинен
қуўыршағын сатып алыў, барлығы болып енди бет ашар басланбастан бурын келинди уйге киргизиў керек таярлап қойған әдираспанды таўа алмай қалдым адамның қуўаныштанда басы мийи айланады дегенге исендим .
   -Шеше не излеп атырсаң дейди келинлер әдираспан десем мында турғо деп оныда ойлап қойғант жасы улкен аўылда  абыройлы кемпирге жақтырдық жолын берсин деп.
   Еки жағынан услап киретуғын келинлерди де ойлап қойыппан  ата-енесиниң ҳүрметин жайына қоятуғын өнип-өскен келинлерден келиним соларға уқсасын деп.Уйге киргеннен кейин енем орнына енем болған абысыныма ,анам орнына анам болған жеңгеме ,қайын апаларыма сәлем бергизип пәтиясын алып  қурақ көрпеше салып қуралып кеткейсиз деген ырым менен  отырғызып жасы улкенлердиң  пәтиясын алды.
  Бет ашарда да қоңсыдан бир келин ағайыннан бир келин оларда сыйласығы шаққанлығы менен көзге тусип журген келинлерден қойдым.
   Азанда  ерте турып уй алдын сыпырып жургенин көргенимде ериксиз көзден тилден аман болғай дегенимди жасырмайман. Қолында көз моншақ бар екен сирә  қалтасында дуз бар шығар . Атасына маған қалғанларына рети менен  сәлем бергендеғо усы кунлерге жеткергенине  шукир деп қыялымда жетинши аспанға ушып кеттим. Патиямызды берип салдаманлы ата ене болып қалдық. Ҳешким айтпасада атасына ата маған ене деп айтқанына қуўандым қәйнисине бийкешине ойласып ат қойып алды.

Берекет

Бахыт,байлық берекет,аўызбиршилик төртеўи дос болыпты .Олар бир куни тартысып қалыпты .Бахыт айтыпты мен инсанларға керекпен олар мени жақсы көреди .Сизлерден гөре мен зәрүрмен қәне қарап турың  куш сынасып көрейик. Сөйтип бир жас жигиттиң басына қоныпты жигиттиң талабы келисип жумыслары журисип абыройы аса берипти. Бәри жақсы бирақ үйине келсе келиншеги менен келисе алмайды.келиншеги айтқанына журмейди.Күйеўин  туўысқанларын ата-анасын сыйламайды.
Буған қапа болған бахыт қайтып досларының қасына келипти.Ал енди мен барайын депти байлық олда жаңағы жигиттиң уйине барыпты .Енди жигит қоса-қоса имаратлар қурыпты ең соңғы шыққан қымбат баҳалы  машиналардан алыпты .Шаңарағына барлық имканиятлар жаратып берипти.Сонда да үйине келсе кунде урыс жәнжел келиншеги енди ҳешкимди менсинбей басқа қылықлар шығарыпты.Жигиттиң жора жолдасы ағайын-туўғанлары арасында абырайы тусе баслап ҳәттеки уйине келгиси де келмепти .Енди кимниң гезеги сен барып көр депти берекетке сонда ол яқ мен бармайман егер баратуғын болсам аўызбиршиликти алып кетемен олсыз ҳешқайда  бармайман депти.Олар қайыл болыпты аўызбиршилик пенен берекет барғаннан кейин жигит келиншеги менен жарасыпты оған инсап кирип минезиде өзгерипти  оған ата,-аналары туўысқанлары жора -жолдаслары қуўаныпты жигиттиң абыройы асып дәўлети тасыпты оларды сынап турған бахыт пенен байлықта келгенин өзлериде  билмей қалыпты.

Әне әзизлер бәрине ерисиў ушын аўызбиршиликтиң жақсы көретуғын пазийлетлери шыдам сабыр тақатларды бойымызға жәмлесек ол бизге өз досларын берекет байлық бахытты алып келеди .

Нөкис 41-мектеп
Абдиреймова Сара

https://t.me/Soz_marjani

#рәўият
АҚЫЛЛЫ УСТАЗ.

     Шәкирт устазына руўхый кәмилликке ерисиў ушын бир неше сораўлар берди:
«Аўырыўдың даўасы не?», деп сорады.
Устазы: «Даўасы – сабыр», деп жуўап берди.
«Жетискенликке ерисе алмаўдың даўасы не?» деп сорады.
«Даўасы – сол исти тәкирар әмелге асырыў» деп жуўап берди.
«Көре алмаўшылықтың даўасы не?» деп сорады.
«Даўасы – өзин билмегенге алыў», деп жуўап берди.
«Кәмбағаллықтың даўасы не?» деп сорады.
«Даўасы – қанаат», деп жуўап берди.
«Әззиликтиң даўасы не?» деп сорады.
«Даўасы – ийман», деп жуўап берди.
«Көримсизликтиң даўасы не?» деп сорады.
«Даўасы – шырайлы әдеп-икрамлылық», деп жуўап берди.
«Наданлықтың даўасы не?» деп сорады.
«Даўасы – илим үйрениў», деп жуўап берди.
«Ақмақлықтың даўасы не?» деп сорады.
«Даўасы – индемей турыў», деп жуўап берди.
«Душпаншылықтың даўасы не?» деп сорады.
«Даўасы – иҳсан, жақсылық қылыў», деп жуўап берди.
«Жақтырмаўдың даўасы не?» деп сорады.
«Даўасы – муҳаббат», деп жуўап берди.
«Мүсийбеттиң даўасы не?» деп сорады.
«Даўасы – истиғфар айтыў», деп жуўап берди.
«Нәпсиниң гүна қылыўға болған қәлеўиниң даўасы не?» деп сорады.
«Даўасы – нәпсини қәлеп атырған сол қәлеўлеринен айырыў», деп жуўап берди

Интернеттен.....

https://t.me/Soz_marjani

КЕУЛИ КЕН,КЕМ БОЛМАС.

Кунлердин биринде бир шынар теректин тубине аскабактын тукымы тусип, ха дегенде бой котерип, шынар терекке оралып онын менен бойласып калыпты.
Бул бойына катты кеули толып, мактаныш пенен шынар теректен сорапты.
Хай шынар сенин жасын нешеде?
Менин жасым жузге келди деп жуап берипти шынар.
Хим сен жуз жылда тиклеген бойды мен уш айда тикледим маган бир кара ха демей мийуеде беремен деп мактана кетипти. Шынар теректе дым ундеместен аскабакты жуапсыз калдырыпты.
Арадан коп уакыт отпей гуз маусими кирип келип, аскабак палеклери курай баслапты. Сонда аскабак: Хау мына маган не болып атыр оз озимнен жок болып баратырман, жапракларым солып, курап баратырман деп налына баслапты.
Сонда Шынар терек: Кординбе аскабак достым? Мен жуз жылда жетискен жемиске сен уш айда жетисип един, мен саган уксаган коплеп миуели палеклерди кушагыма алганман, саган айтарым сол.
Кеули кен, ешкашан кем болмас деп аскабакты астен акырын гузктип койыпты.

Айтмуратова Зибагул

https://t.me/Soz_marjani

Саўға

                Француз королы Людовик XIV ҳаялы сарай әтирапындағы бағда жалаң аяқ сейил еткенинде нәзик табанларына майса шөплер батпаўы ушын ол жүретуғын соқпақларда узынлығы бир ярым километрлик қундыз терилерин төсеттирип қойған. Грек миллиардери Аристотель Онассис сүйиклиси Жаклин Кеннедиге Скорпиос атаўын саўға қылған ҳәм сол жәннет мәкан атаўда неке тойын өткерген. Бонни деген гөззал ҳаялды сүйип қалған атағы жер жарған ғәззап-қарақшы Клайд екеўиниң муҳаббатына бағышлап оған кактус плантацияларын инам етипти. Америка ғәзийне излеўшилериниң бири Адриатика теңизи қурдымынан алып шығылған үш сандық толы алтын ҳәм ҳасыл тасларды, фарфор ыдысларды сүйиклисиниң аяқларының астына таслаған…


Еки жүз мың жыл – үш жүз мың жыл бизлерден илгери,
еркек Homo sapiens ҳаялларға не берди?...

Саўға еткен шығар, бәлким, бақаншақ тарақты.
берген шығар тас ийнени яки тас орақты…,

жыртқыш аңнан қорғаныў ушын – сүйек пышақты,
яки жолбарыс тисинен исленген моншақты…,

қысларда тоңбаўы ушын буйволдың терисин,
мамонтлар азыўының ең сақа – ирисин…

Қулласы ҳаяллардың қәлбин ийелеў ушын
еркек гуманоид аямаған ақылын, күшин.

Тарийхта мысаллар дым көп, жан-тәнин аямас,
Жанына тәғдирин қосып, мал-мүлкин аямас:

Уллы сәркарда Марк Антоний Клеопатраға
баҳасы Римнен қымбат мәрўарит сыйлаған.

Ҳәм айтқан: «Унамаса, саған берген бул саўға,
ылақтыр, теңиз, толқын жутсын, зыңғыт сен суўға!...»

Ҳаялларға муҳаббатта түсиниксиз күш бар –
усы тилсим ҳәммемизди сақыйлыққа баслар.

Бабурийлар әўлады ҳүкимдар хан – Шаҳ Жаҳан
Мумтаз Жаҳаны ушын Таж Маҳалды қурдырған.

Шаҳ Жаҳан ханның Мумтаз Жаҳанға сағынышы –
ҳаялына муҳаббаттың шын рәмзи, көриниси…

Бул еркеклер нелерди қылмас, ҳаялларға… деп,
алмаған таў, шықпаған шың жоқ, қыяллары көп…

Биреўлер жананына көл, таўларды сыйлайды,
генийлер дилбарларға Ноу-Хоуларды сыйлайды…

Гейбири гөззалларға атаўларды сыйлайды,
яки микрорайоннан «отаўлар»ды сыйлайды…

Яки гүллер ҳәм гәўҳар, ҳинжи, периўза, зерлер
қәлбимиздиң Қуяшы ҳаялларға берилер.

Саўға – Қудай ғәзийнеси, түрлери мың сандур,
Ҳәр кеўилде миллион қыял, нелер қылмас инсан бул?...

Биз билмеген саўғалар, еситпеген елде көп:
Яр деп, қулағын кесип, берген художник Ван Гог…

Қуўанышбай, айт достым, қосағыңа алдың не?
Француз ароматы – «Диор» яки «Шанель»ме?...

Қандай саўға алдыңыз, достым Қанатбай, Марат?...
«Алтын қуйма билезик?!..» Алмазы неше карат?...

Мен бир мүсәпир шайыр – қорқып жалт-жалт қарайман,
қорқсамдағы қәйтейин, бир нәрсеге жарайман…

Жүрек шайды болғанбыз Ҳаял деген Орайдан…
«Саған саўға аламан…» деп, өзинен пул сорайман…

Бахтыяр ГЕНЖЕМУРАТОВ                       



https://t.me/Soz_marjani

40-ЖАС

Ўақыт өтсе жас минеме кем кемнен,
Айрылдымба бала болып жургеннен,
Мен отыздан енди астым деп журсем,
Қырық жасқа қалай демде келгенмен.

Жумыс-жумыс деп кунимиз өткенбе?
Он сегиз жас изде қалып кеткенбе?
Қырық жасқа келгенимде серледим,
Ул қызымыз бугин Әке дескенде.

Қаларманба төбелес ҳәм урыстан,
Жас кездеги булдиретын қылықтан,
Асықпайтын бир кисиге айландым,
Көрип турман өзгеристи қырықтан.

Бала болып минетуғын шана жок,
Болсадағы миналмаймыз шара жоқ,
Жигитсең деп күсеп турар кеўилим,
Бойдақтағы толып турған шама жоқ,

Сезим тағы туртип журме журекти,
Жарытқандай қырық қара түнекти,
Бәриннен де бетер уйқы қысып жур,
Өмир жасым қырыққа келген себепли.

Солай әсте барармызба елиўге,
Келин алып ақлық шаўлық көриўге,
Бир сораў тур қорқынышы илесип,
Қанша жасқа киретиним өмирде.

610✍Хожалепесов Нурназар.

https://t.me/Soz_marjani

АЙЫРЫМ
ДӘСТҮРЛЕР ҲАҚҚЫНДА

Бет ашар әсирлерден әсирлерге киятырған миллий дәстүримиз. Заманға байланыслы салт-дәстүрлеримиз де өзгеше түс алып бармақта.
Биреўлер келиншектиң аяқ кийимин урлаў дәстүри ата-бабаларымызда болмаған дейди. Бул дәстүр бурын да болған. Бирақ келиншектиң аяқ кийими урланса той тоқтатылған.
Келиншектиң қыз ўақтында жолы бузық болған жағдайда ғана аяқ кийимин бурынғы "жәзман"лары урлаўға ҳәрекет ислеген, хабардар жеңгелери масқарашылықтың алдын алыў ушын "жәзман"ларына аўыз бастырық берген.
Ҳәзирги ўақытта туп тийкарын анык билмей сол иллет мода дәстүрге айланып кетти.

Биринши Президентимиз И.Кәримов "Өтмишин билмеген халықтың келешеги жоқ" деп еди.
Сол айтқандай пул ушын болар болмас иллетлерди салт-дәстүрге қоса бермеў керек.
Дәстүр емес қылықлар яки
артықша шығынлар

Сораў:
Келинниң аяқ-кийимин жасырыў әдети тийкарында қандай мәнисти билдиреди?
Негизи келинниң аяқ кийимине ким жармасып, жасыратуғын болған?
Не ушын урлайтуғын болған?

Жуўап:
Егер келинниң аяқ кийими урланса онда той тоқтатылған. Өйткени, буның астарындағы мәниси келинниң қыз ўақтындағы жүрген жолы, тәрбиясы таза емес дегени.
Аяқ кийимин урлайтуғынлар оның бурынғы ойнасы, кеўиллеси екени.
Ал, жасырын масқарашылықтан хабары бар жеңгелери аяқ кийим урыларына сырды әшкараламаў ушын аўызбастырыққа сорағанын берген.

Биз билмеген мағлыўмат пенен бөлискени ушын Қарақалпақстан Жазыўшылар аўқамы Поэзия кеңесиниң баслығы, Орайлық Азия Жазыўшылары ҳәм тарийхшылары аўқамының «Туран бирлиги-Мықлы қәлемгер» медалының ийеси Әбдиқадир аға Қайыповқа рахмет айтамыз.

Мине, енди буның түп мәнис мағынасын билдик.
Алдынлары билмей урлап, урлатып жүрген болсақ ҳеш гәп. Енди буннан буяғына түп дереги туўралы билип, түсинип отырып тағы даўам етсек, онда дым обалымыз жоқ болғаны.
Және бир айта кететуғын нәрсе, ҳәзир айырым жерлерде келинниң дүньясы, көрпе төсек, буйымлары жүкленген машыннан жүклерин түсириўди күйеў баланың жоралары атқарады, оған 500,000 -1,000,000 сум әтирапында сораған, берилген жағдайлар да ушырасады.
Қызық, сонда олар жора ма я тойынғаннан қутырған өзин өзи тонаўшы ма?
Олардың орнына талапкер еки жигитти шақырып, ырабайы менен ҳақысын төлегенде 20 минутқа апармай шарт-шурт етип таслайды.
Өзи той дегенге жора деген садағаң кетейинлер қалыс хызмет етиў ушын келмейтуғын ба еди, негизи?
Саналы ойланатуғын ўақытқа жеткен шығармыз қалайда?!

Ҳәзир МПЖ, АПЖ да аўыл бийлери, көше бийлери, бий апа, бий бала деген ўазыйпалы хызметлер қайта тикленип атыр, оларға көп ўәкилликлер, жуўапкершиликли жумыслар тапсырылмақта.
Ендиги жағында той-тамаша, жақсы нийетли күнлеримизде усындай айырым "салының ишиндеги шигин" қылықларды сапластырып, қадағалап, түсиндирип, гүжип әдетке айланып кетпеўине басшылық етеди, қосшылық етеди деп ойлаймыз.
Сизин пикириниз кандай Заманлас😳

https://t.me/Soz_marjani

Кутлыклау🌹

2025 жыл 9 март куни Ташкент каласында Гарезсиз Мамлекетлер Дослыгы арасында Халык аралык конференция болып отти. Конференцияга Озбекистан, Казахстан, Туркменистан, Кыргызстан, Россия хам Туркия мамлекетлеринен 1200 ден аслам илимий жумыслары корилип шыгылды хам женимпаз болган илимий жумыслары ийелери кокирек нышаны хам бахалы сыйлыклар менен сыйлыкланды. Бизге ен кууанышлысы бул конференцияга Озбекистаннын атынан илимий жумысы бахаланып Гулайым кызымыз женимпазлыкты колга киргизди. Биз кууанышлымыз дунья жузи еллер арасында Каракалпак кызынын илимий жумысынын мийнетинин бахаланыуы кандай кууаныш. Гулайым кызымыз жетискеншиликлерин "Юксак хизматлар учун" кокирек нышанын кутлы болсын. Алла саган илахый куш берген. Кызымыз алга койган максетлерин илимий жумысларындагы излениушилик мийнетлерин боска кетпегени коринип тур. Гулайым кызымыз илимге болган билимли кызыгыушылыгын, мийнетлерин еледе илимий излениушилик доретиушилик жумысларына абырай менен жетисе бергейсен. Усындай мактаныуга арзыйтугын ислерине ата анан менен усы канал агзаларына улкен кууаныш деп билемен. Гулайым кыз атына сай батырлылыгын менен илгирлигин менен еледе доретиушилик жумысларына айдын жолын ашык болсын деймиз. Хаммеге Гулайым кызымыздын жетискеншиликлери кутлы болсын. Ата анасына рахмет. Усындай перзенти менен мактанса арзыйды. Сау болсын. Гулайым кызымызды тил козден сакласын. Алла колласын .
Жане бир марте кутлы болсын..
Доретиушилигиниз де табыслар болсын

Канал агзалары хам админлери атынан
Жақсымуратова Шийрин


https://t.me/Soz_marjani

ӨМИР ;

Бир мәрте берилер өмир инсанга,
Буны билиў керек деймен инсанда,
Өмир өткиншидур, өмир алдамшы,
Кәдирин билейик жасап турғанда.

Айтылар бурыннан бес кунлик дунья,
Сезилер Аллаға басқаның қыя,
Өмир өткиншидур, өмир алдамшы,
Сонлықтан өзимиз алайық жыя.

Алдын сен ким едиң, ким болдың мине,
Сол ушын Алладан жақсылық тиле,
Өмир өткиншидур, өмир алдамшы,
Алсын сизди кутип жақсы деп куле.

Айыпсыз бир Аллаҳ билгенге ҳаслы,
Өтип кетер сезсең жылдың төрт паслы,
Өмир өткиншидур, өмир алдамшы,
Көрмейик инсанның көзинде жасты.

Жаздым бул өмирдиң қәдирин билип,
Журегим қан жылар жортаға кулип,
Өмир өткиншидур, өмир алдамшы,
Келгендей болады әкем тирилип.

Айралық азабын шеккенлер бардур,
Оларға кең әлем кишкене тардур,
Өмир өткиншидур, өмир алдамшы,
Себеби ол еле, ол тири жандур.

🐎ТУЛПАР🐎 5-июнь 2023ж

https://t.me/Soz_marjani