📚Электронды кітаптар

⚡️ Шәрли Мангердің өмір ережесі...

Тапқан табысыңыздан аз жұмсаңыз – бұл қаржылық тұрақтылықтың ең қарапайым әрі негізгі ережесі.

Ақылды түрде инвестиция жасаңыз, уытты адамдар мен зиянды әрекеттерден аулақ болыңыз және өмір бойы білім алуға ұмтылыңыз...

💬Осылайша кейінге қалдырылған үлкен қанағат табасыз, себебі сіз саналы түрде осындай өмір салтын таңдадыңыз.

Егер осының бәрін іске асырсаңыз, табысқа жету мүмкіндігіңіз өседі. Ал егер қол жеткізе алмасаңыз, онда сізге өте көп сәттілік қажет болады.

Ақша менталитеті анықтамасы: Шәрли Мангер – әлемдегі ең табысты инвесторлардың бірі, Уоррен Бәффеттің серіктесі, инвестиция мен басқару философиясы арқылы аты шыққан қаржы маманы.

https://t.me/aqsha_mental

⚠️Арзанның жілігі татымас немесе жалған үнемшілдіктің салдары қандай?

Көп жағдайда арзан тауарды таңдау тиімді көрінеді: бірдеңені алғанда қалтаға салмақ салмай, қол жетімді бағаға сатып алғандай боламыз. Алайда, мұндай үнем шынайы ма?

Мысалы, 👟 аяқ киімді алайық. Сапасы төмен, бірақ бағасы арзан аяқ киімді бір маусымға жетер-жетпестен қайтадан ауыстыруға тура келеді. Сосын тағы бір осындай арзанын аламыз, оның да ғұмыры қысқа.

👨‍💼Нәтижесінде, бір жылда бірнеше рет аяқ киім алуға кететін қаражат сапалы, ұзақ мерзімге жарайтын бір аяқ киімнің құнынан асып кетеді. Бұл — жалған үнем.

Тағы бір мысал...

Қымбат, сапалы құрылғы ұзақ уақыт қызмет етсе, арзан техника бірнеше айда істен шығып, оны жөндеуге немесе жаңасын алуға қаражат жұмсаймыз. Мысалы, сапасыз, арзан үтік немесе шаңсорғышты таңдағанда, ол жиі істен шығып, көңілге де кірбің түсіреді.

Ал жақсы маркалы, сенімді құрылғы бастапқыда қымбаттау болғанымен, ұзақ уақытқа жетіп, түптің түбінде үнемді болып шығады.

💬 Ақша менталитеті: Жалған үнемшілдіктің ең жаман жері - сапасыз тауарға кеткен уақыт пен энергия. Жиі ауыстыру, жөндеу, қайта сатып алу үшін үнемі ақша жұмсау айналып келгенде сізді қып-қызыл шығынға батырады. Сапалы, ұзақ мерзімдік затқа инвестиция жасау қаржылық тұрғыдан саналы шешім.

Бізге тіркеліп алсаңыз, өкінбейсіз👇

https://t.me/aqsha_mental

🤡 Үлкен сомаға зат аларда бірден шешім қабылдамай, 5 жұмыс күнін күтіңіз...

Осы уақытта алғашқы аптығыңыз басылып, шешімнің шынымен дұрыс екенін ойланып анықтауға мүмкіндік туады деп жазады Ақша менталитеті.

Ереже былай жұмыс істейді:

📍 Алғашқы ынтызарлықтың басылуы

Көбіне үлкен шығындар эмоцияға берілгеннен туындайды. Бірден сатып алуды қалап кетеміз, ал араға бірнеше күн салсақ, бұл қалауымыз сол қалпында қала ма, әлде ұмыт бола ма соны анықтаймыз.

📍 "Қалау" мен "қажеттіліктің" аражігін ажырату

Көп адам дәл осы аралықта өз-өзіне "Маған бұл зат расында керек пе, әлде тек өткінші әуестік пе?" деген сұрақ қоя бастайды. Осы аралықта өзіңізді тыңдап, "қажеттілік" пен "қалаудың" арасында шешім қабылдай аласыз.

📍Салыстыру...

Үлкен сомаға зат аларда, ол қаражатты өзге мақсаттармен салыстырып көріңіз. Мысалы, жаңа телефон алам деген ақшаны саяхатқа, инвестицияға, жинақ қорына қосу идеяларын ойлаңыз. Бұл ойлау процесі сіздің негізгі мақсатыңызға қаншалықты адал екеніңізді көрсетеді.

Кез келген үлкен шығынды 5 күн күтіп барып жасау импульсивті шешімдерден арылуға, қажеттіліктерге басымдық беруге және қаржыны жоспарлы жұмсауға көмектеседі.

Бұл ереже, әсіресе, қымбат заттар сатып алғанда өте актуалды.

Бізге тіркеліп алсаңыз, өкінбейсіз👇

https://t.me/aqsha_mental

🙅‍♂️ Қарыз беру? "Жоқ" деп айта білу де өнер...

Қарыз беру мен алудың өз мәдениеті бар, егер осыны сақтамасаңыз, достық пен туыстық байланыстарға сызат түсіруіңіз мүмкін.

Ақша менталитеті қарыз беру кезінде бірнеше негізгі қағиданы есте ұстаған жөн деп санайды.

Қарыз мөлшерін өз шамаңызға сай анықтаңыз

Қарызға беретін сома сіздің жеке бюджетіңізге салмақ түсірмеуі керек. Ешқашан өзіңіздің қаржылық еркіндігіңізді шектейтін соманы қарызға бермеңіз.

Бір сөзбен айтқанда, сіз беретін қаражат – қаржылық жоспарыңызды бұзбайтын, өзіңізге зиян келтірмейтін мөлшерде болуы тиіс.

Қарызды қайтару шартын айқын белгілеңіз

Көптеген түсініспеушілік нақты талап қойылмағандықтан туындайды. 🤝 Қарызды қанша уақыт ішінде, қалай қайтаратыны жайлы сөйлесіп алыңыз. Мәселен, ай сайын бөліп қайтару ма әлде бірден ме – осының бәрін ашық айту керек. Қаражаттың қайтару мерзімін белгілеу екі тараптың да жауапкершілігін арттырады.

Қарыздың мақсаты мен ниетін бағалаңыз

Кейде қарыз сұраған адамның мақсатына қарап, оған қарыз беру керек пе, жоқ па екенін бағалаған жөн. Мысалы, егер қарыз ірі шығынға немесе қолдауды қажет ететін нақты жағдайға керек болса, онда көмек беру орынды. Ал егер қаражат тек тұтынушылық мақсатта, уақытша тілек қана үшін сұралса, онда қарыз бермеген абзал.

Қарызға беретін кезді таңдаңыз

Егер біреуге қарыз берсеңіз, оның қайтарылуы көп жағдайда 🕙 қарыз алушының еркіне тәуелді. Сондықтан сенімді адамдарға ғана көмек көрсетуге тырысыңыз. Ал егер сеніміңіз толық болмаса, жақсы қарым-қатынасты сақтап қалу үшін қарыз бермеген дұрыс.

🇦🇷 “Жоқ” деп айта білу саналы қаржылық шешім

Қарыз беруге мүмкіндік (немесе ықылас) болмаса, мұны сыпайы әрі анық жеткізу керек. "Жоқ" деп айту, әсіресе жақын адамдарға келгенде қиын, бірақ бұл өз қаржылық әл-ауқатыңызды қорғаудың бір жолы.

Бірден айтылған сыпайы «жоқ» уақыт өте екеуіңізді де ыңғайсыз жағдайдан құтқарады.

Қорыта келе, қарыз беру жай ғана қол ұшын созу емес, жауапкершілігі мол қаржылық шешім. Қарыз беру қарым-қатынасқа сынақ екенін естен шығармаған абзал.

Бұл туралы алдағы уақытта кеңінен айтамыз. Тіркеле кетіңіз👇

https://t.me/aqsha_mental

⚡️ Перизат Қайраттың ісі: Динара Сәтжан бірнәрсе біледі...

Белгілі тележурналист Динара Сәтжан қайырымдылыққа жиналған 1.5 млрд теңгені қалтаға басты күдіктелген Перизат Қайрат қатысты пікір білдірді.

DALA INSIDE әдетте әлемжелідегі жазбағаларға жүгіне бермейді. Дегенмен, Динара бөліскен инсайд АФМ-ның блогерге бекерден-бекер шүйлікпегенін дәлелдейтіндей.

"3 жыл бұрын Перизат Қайрат менен Астанада қайырымдылық кешін өткізіп беруімді сұрады. Дүкенімізден аукционға зат беріп, шоу-бизнестегі аға-тәтелерді шараға шақырып беруімді өтінді. Кеш мақсаты - елордада ерекше балаларға арналған оңалту орталығын салуға қаражат жинау деп түсіндірді. Сауапты іс болғасын, бірден келістік. Кеште "Аманат" партиясының өкілдері де болды. Көпшілік "Біз біргеміз" қорының партиямен байланысы бар деп топшылап жатыр, негізінде қордың партияға қатысы жоқ", - дейді Сәтжан.

Кейіннен Сәтжанның "Орталық қалай? Салынып бітті ме?" деген сұрағына блогер тиіп-қашып жауап қатқан.

"Биылғы ауызашарда тағы кездестік. Астанадағы екі танымал гүл бизнесін сатып алғанын айтты. Екі брендтің негізін қалаушыларды танимын. Бизнесті нөлден бастап, өз еңбегімен өскен адамдар. Сол кезде: "Перизат, мұнай кен орнын тауып алдың ба?" деп әзілдеген едім. АФМ? Қаржы мониторинг агенттігінің құрығы ұзын", - дейді тележурналист.

Айтуынша, ескі Қазақстанның активтерін жеті қат жер түбінен тауып алып жатқан агенттіктен бірнәрсе жасыру мүмкін емес. Сәтжанның пікірінше "Перизат ісінен" кейін қайырымдылық қорларының 🧮 есеп-қисабын асты-үстіне түсіріп, ақтару керек. Сенімді қорлардың тізімі болғаны да дұрыс.

💬 "Перизат? Шыны керек, оның қорына ақша аударған азаматтар қазір қатты өкініп отырған болар. Өйткені біздің қанымызда көмектесуге деген ұмтылыс бар! Ал қайырымдылық экономикасы ашық және мөлдір болуы тиіс", - дейді Динара Сәтжан.

DALA INSIDE-қа жеткен мәлімет бойынша Перизат Қайраттың ісі ашық сотта қаралуы мүмкін. Билік осы арқылы алаяқтық фактінің нақты орын алғанын дәлелдемек.

Айта кетелік, бұған дейін Қаржы мониторинг агенттігі танымал блогер, "Біз біргеміз Қазақстан" қайырымдылық қорының құрылтайшысы Перизат Қайратқа қатысты тергеу жүргізіп жатқанын хабарлаған. Агенттіктің атап өткеніндей, блогер көктемгі су тасқынынан зардап шеккендерге көмекке жиналған 1,5 млрд 🏣-ден астам қаражатты жымқырған.

Ал Ақпарат министрі Аида Балаеваның айтуынша алдағы уақытта халықтың қайырымдылыққа ақша жинау мәселесі қайта қаралады.

DALA INSIDE жағдайды бақылап отыр, бізге тіркелуді ұмытпаңыз👇

https://t.me/dalainside

📉 Микроқаржы ұйымдарының "айлық пайызы" - қып-қызыл қақпан...

Микроқаржы ұйымдарының "айлық пайызды" тиімді көрсеткіш ретінде ұсынуы қаржылық сауаттылықтан алшақ адам үшін үлкен қақпан. Сырт көзге 2-3%-дай ғана көрінген "төмен" пайыздар шын мәнінде жылдық тиімді мөлшерлемеге айналғанда, қып-қызылға шығынға батырады.

Мәселен, ай сайынғы 2.5% пайызды жылдыққа айналдырсақ, ол 34.5% шамасына жетеді.

Ақша менталитеті осы алгоритмді барынша қарапайым тілмен түсіндірмек көрмек.

Ай сайынғы 2.5% пайызды жылдық мөлшерлемеге айналдыру дегеніміз әр ай сайын үстіне қосылған пайыздарды бір жылға көбейтіп шығу.

Айталық, сіз 10 мың 🏣 қарыз алдыңыз делік. Ай сайын 2.5% артық төлеу керек.

Бірінші айда: 10,000 теңге + 2.5% = 10,250 теңге.

Екінші айда: енді сол 10,250 теңгенің 2.5% пайызын төлейсіз, бұл шамамен 10,506 теңге болады.

Үшінші айда: 10,506 теңгенің үстінен тағы 2.5% қосылады, ол енді шамамен 10,769 теңге болады.

Осылай әр ай сайын өсіп, жыл соңында пайыздар жинақталып, барлығы 34.5% шамасына жетеді. Қысқаша айтқанда, бұл – пайыздың пайызға қосылуы, яғни проценттердің өсуі.

Мұндай жоғары пайыздар көбіне "жылдам ақша", "сәтті шешім" сияқты ұрандармен жабылады. Микроқаржы ұйымдары клиентті арбау үшін ай сайынғы пайызды ғана көрсетеді де, көп адам мұның нақты қаншаға түсетінін түсіне бермейді.

🥊 Егер 34.5% ЖТМ-мен (жылдық тиімді мөлшерлеме) қарыз алсаңыз, кредиттің қамытын мойныңызға мықтап киесіз.

Не істеу керек?

Қарапайым әрі нақты кеңес: кез келген пайызды жылдық мөлшерлемеге қайта есептеу. Ай сайынғы мөлшерлемені ЖТМ-ге айналдыру қаржылық сауаттың бір көрсеткіші әрі саналы шешім жасаудың кепілі.

Егер қарыз шарттарында жылдық тиімді мөлшерлеме көрсетілмесе, арнайы калькуляторлар арқылы өзіңіз есептеп көріңіз. Ақшаның математикасы сіздің пайдаңызға жұмыс істеуі үшін қарызды саналы түрде түсініп алыңыз. Қаржылық тәуелсіздік тек кірісті көбейту емес, шығынды ақылмен басқару.

Айтқандай, арнаға тіркелуді ұмытпаңыз 👇

https://t.me/aqsha_mental

📚🧠 Өзіңді байытудың ең қарапайым жолы – жаңа нәрсе үйрену...

Көп адам табысы артқан сайын материалдық дүниелерді көбейтуге тырысады – қымбат заттар сатып алады, 🥂✈️ сәнді өмір салтына ұмтылады. Алайда, уақыт өте келе бұлардың берер ләззаты мен пайдасы азаяды, ал көңілде бос кеңістік пайда болады.

Қаржылық тұрғыдан, адамның шынайы байлығы — оның тәжірибесінде, жинаған білімінде, көргені мен түйгенінде деп жазады Ақша менталитеті.

Ұзақ мерзімді тәжірибелерге инвестиция салудың артықшылығы – бұл біздің жеке даму мен өмірге деген көзқарасымызды байытып, қаржылық тәуелсіздікке деген жолды жеңілдетеді.

Білімге, дағдыларға, жаңа тәжірибелерге салынған қаражат сіздің қымбат дүниелеріңізден гөрі ұзаққа созылған өмірлік игілік әкеледі.

Жаңа тіл үйрену, тұлғалық даму курстарынан өту, кәсіби салада құнды шеберліктерді меңгеру — міне, осыларға бағытталған қаржыңыз әрдайым өзіңізге 📈 екі есе пайдамен оралады.

Тәжірибелерге қаржы салу адамның ой-өрісін кеңейтіп, жаңа ортада өз орнын тауып, жаңа мүмкіндіктерге жол ашады. Өзіңізді дамытуға, өз болашағыңызды байытатын тәжірибелерге қаражат жұмсау арқылы өмір сапасын жақсартып, ішкі байлығыңызды арттырасыз.

💰 Ақша? Ақша уақытша, ал тәжірибе – мәңгілік.

Бұл туралы алдағы уақытта кеңінен айтамыз. Тіркеле кетіңіз👇

https://t.me/aqsha_mental

⚡️ Халықтың қайырымдылыққа ақша жинау мәселесі қаралады...

Бұл жайлы Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева айтты.

Айта кетелік, бұған дейін Қаржы мониторинг агенттігі еріктілер қозғалысының белсендісі және қоғамдық қайырымдылық қорының құрылтайшысы Перизат Қайратқа қатысты тергеу жүргізіп жатқанын хабарлаған.

Агенттіктің атап өткеніндей, Перизат Қайрат көктемгі су тасқынынан зардап шеккендерге көмекке жиналған 1,5 млрд теңгеден астам қаражатты жымқырған.

Тергеу мәліметтері бойынша, қайырымдылық қорларына түскен ақшаның басым бөлігі қымбат сән бұйымдары мен жылжымайтын мүлік сатып алуға жұмсалған.

❗️ Соның ішінде:

Биыл көктемде Перизат Қ. елордадағы автосалондардан 88 млн теңгеге Mercedes-Benz S450, 80 млн теңгеге Lexus LX-600 және 39 млн теңгеге Haval автокөліктерін сатып алған.

Жалпы сомасы 600 млн теңге болатын Ақбұлақ Riviera, Highvill Ishim Gold, «Көк Жайлау» ТК (тұрақ орындарын қоса алғанда) және Vela Village коттедж қалашығындағы жылжымайтын мүлік нысандарын сатып алған.

Дубай, Доха, Лондон және Стамбулдағы бес жұлдызды қонақ үйлерде демалған.

Cartier және Louis Vuitton сияқты брендтердің қымбат аксессуарлары мен зергерлік бұйымдарды сатып алып, қымбат мейрамханаларға барып, яхталарды жалдаған.

Қылмыстық схеманы іске асыру үшін Перизат Қ. достары мен туыстарына 8 пайыз сыйақы төлеп, қордың ақшасын қолма-қол ақшаға айналдырған.

ҚМА бұл әрекеттер еріктілер қозғалысының беделіне нұқсан келтіріп, оның ашықтық пен адалдық принциптеріне күмән тудырғанын мәлімдеді.

Бұл туралы әлі де айтамыз, бізге тіркеліп алыңыз👇

https://t.me/dalainside

🧮 Экономист Олжас Байділдинов бюджет тапшылығы мәселесін шешу үшін мемлекеттік субсидияларды қысқартуды ұсынады

"Мысалы, Алматыда қоғамдық көлік билетінің нақты құны - 310 теңгеден асады, ал белгіленген баға - 120 теңге. Айырманы бюджеттен төлейміз. 2024 жылы тасымалдараушыларды субсидиялауға 97,3 млрд теңге немесе шамамен 200 млн доллар бөлінген!!! Бұл дегеніңіз қып-қызыл, қырғын ақша! Ал бүкіл ел бойынша бұл цифр одан сайын зорайып шыға келеді: тиімсіз әрі ашықтығы күмәнді субсидияға жұмсалып жатқан бюджет ақшасы. Сондықтан бюджет тапшылығын жою үшін бірінші қолға алынуы керек нәрсе – осындай субсидиялар көлемін қысқарту", - дейді "Байдильдинов. Нефть" парақшасын жүргізуші, мұнай саласы бойынша сарапшы Олжас Байділдинов.

Қазақстан мен БАӘ мемлекеттік бюджеттерін салыстыра қарастырған желідегі жазбасында ол біздің ел арабтарға қарағанда 2,7 есе мемлекеттік бюджетке көп ақша жұмсайтынын айтады. Сонда неге бізде даму жоқ? Бұған ол былай жауап қатады:

"Біріншіден, мұндағы халық саны аз, жергілікті азаматтар 3 миллиондай (9,5 млн) ғана болады. Екіншіден, мұндағы біз көріп жүрген - Дубай, Әбу Даби және өзге де көз қызықтырар қалалар жекенің ақшасына салынған. 1980 жылдардан бастап БАӘ аймағына (Таяу Шығыс және Солтүстік Африка) триллиондаған доллардың тікелей және жанама шетелдік инвестициялары келіп құйылып жатты, олардың көпшілігі БАӘ-ге бағытталады. Дубай Маринаны да мемлекет салған жоқ! Мемлекет тек инфрақұрылым түзіп, жағдай жасады, болды, қалғанының бәрі – тұрғын үйлер, сауда орталықтары, Blue Water Island жасанды аралы және т.б. әлемнің түкпір-түкпірінен келген сатып алушылардың қаражатына салынды. Сондықтан Дубай/Әмірліктер қанша мұнай өндіреді, бұл маңызды емес, бұл бір-бірін толықтыратын, бірақ бір-бірінен тәуелсіз екі бөлек дүние".

Сондай-ақ сарапшы мынандай қызық мысал келтіреді: қазан айында Дубайдың жылжымайтын мүлік нарығы тағы да рекорд орнатты - $16,7 млрд! Яғни, тек бір айда елдің жылдық мемлекеттік бюджетінің сомасына сай бастапқы және екінші деңгейдегі нарықтарда мәмілелер жасалған!

"Демек, БАӘ-ге өндірілген мұнайды сатудан түскен қаражаттан қарағанда инвестициялық ақша едәуір көп түседі. Осыны жақсылап түсініп алу керек", - дейді ол.

Арнаға тіркелуді ұмытпаңыз👇

https://t.me/dalafinance

💵 Ақша резерві: күтпеген жағдайға дайынсыз ба?

Қаржылық тұрақтылық пен ішкі тыныштық үшін "төтенше жағдайға" арналған қордың болуы өте маңызды. Кенеттен келетін мәселелер: жұмыстан айрылу, медициналық шығындар немесе күтпеген жөндеу жұмыстары кез келген адамды тығыраққа тіреуі мүмкін.

Осындай кезде ақша резерві шұғыл әрі тиімді көмек ретінде, қаржылық қауіпсіздік кепіліне айналады деп пайымдайды Ақша менталитеті.

Ақша резервін жинау үшін ең алдымен табысыңыздың белгілі бір 💵-ын тұрақты түрде бөліп отыруды дағдыға айналдырған жөн. Мамандардың кеңесі бойынша, бұл қор кем дегенде 3️⃣ айлық өмір сүруге жететін мөлшерде болуы керек.

Мысалы, егер сіздің ай сайынғы шығындарыңыз: үйге, тамаққа, көлікке және басқа қажеттіліктерге жұмсалатын қаражатыңыз 300 мың теңге болса, онда үш ай бойы осы шығындарды жабу үшін жалпы 900 мың теңге жинау керек.

Резерв жинақтаудағы басты қағида – оны күнделікті қажеттіліктер үшін пайдаланбай, тек шұғыл жағдайларда ғана жұмсау.

Қаржылық тұрақтылыққа ұмтылған әрбір адам үшін ақша резерві сенімді қорғаныс. Ол өзіңізді қауіпсіз сезініп, қаржылық тәуелсіздікке жақындай түсуге жәрдемдеседі.

Айтқандай, арнаға тіркелуді ұмытпаңыз 👇

https://t.me/aqsha_mental