AIMAGAMBETOV

Бүгін біз балалардың қосымша білім алуы мен әлеуметтік осал отбасылардың балаларына көмек көрсету сияқты екі маңызды әрі сезімтал салаға қатысты түзетулерді қабылдадық.

1. Жекеменшік мектептерде оқитын әлеуметтік осал отбасылардың балаларына әлеуметтік көмек көрсету.

Бұған дейін теңсіздік болған: мемлекеттік мектептердің балалары “Всеобуч” қоры арқылы көмек ала алса, жекеменшік мектептердегі балалар бұл мүмкіндіктен айырылған еді.

Жекеменшік мектептердің саны өсіп келеді, және онда әлеуметтік осал отбасылардың балалары оқып жатыр.

Енді бұл әділетсіздік жойылды.
Жекеменшік мектептердегі балалар да “Всеобуч” қоры арқылы мектеп формасын, оқу құралдарын және басқа да қажеттіліктерге көмек ала алады. Бұл шешім бүкіл ел бойынша ондаған мың отбасын қолдайды.

2. Мемлекеттік тапсырыс алатын балаларға арналған қосымша білім беру ұйымдары үшін хабарламалық тәртіп енгізу.

Қазіргі уақытта бұл салада тіпті қарапайым бақылау да жоқ: мемлекет қандай орталықтардың ашылатынын, жабылатынын немесе балаларға қызмет көрсететінін білмейді.
Хабарламалық тәртіп бұл мәселені белгілі бір дәрежеде шешеді, бірақ бұл үдеріс қатысушыларға артық бюрократиялық жүктеме жүктемейді.

Бұл нені білдіреді?
• Өз қызметін бастаған немесе тоқтатқан ұйым бұл туралы мемлекеттік органдарға хабарлауы тиіс.
• Бұл лицензиялау емес — бұл аталған ұйымдардың саны мен жұмысын есепке алуға мүмкіндік беретін жеңілдетілген және ең қарапайым деңгейдегі шара.

Бұл қосымша кедергілер тудырмайды, бірақ жауапкершілік деңгейін қамтамасыз етеді.

Бұл бастамаларды 2022 жылы министрлікте істеген кезде әзірлеген болатынбыз. Сол кезде біз бұл өзгерістердің негізін қаладық, бірақ ұзақ рәсімдерге байланысты оларды толық жүзеге асыруға үлгермедік.
Бүгін мен қуаныштымын: біздің жұмыс аяқсыз қалмай, Оқу-ағарту министрлігімен жалғасып, нәтижеге жеткізілді. Бұл мәселеде сабақтастықты көрдік.

Бұл шешімдер — балалар қауіпсіздігі, мүмкіндіктер теңдігі және әділеттілік туралы.
Осы түзетулерді дайындауға және қолдауға қатысқандардың бәріне алғысымды білдіремін.

Жұмыс жалғасуда!

Сегодня нами приняты важные поправки, которые затрагивают две чувствительные и значимые сферы: дополнительное образование и социальную поддержку детей из уязвимых семей.

1. Введение уведомительного порядка для организаций дополнительного образования для детей, получающих госзаказ.

Сейчас в этой сфере отсутствует даже базовый контроль: государство не знает, какие центры открываются, закрываются или оказывают услуги детям.

Уведомительный порядок в определённой мере решает эту проблему, при этом не нагружая участников процесса излишней бюрократией.

Что это значит?

Организация, которая начинает или прекращает свою деятельность, должна уведомить государственные органы. Это не лицензирование — это упрощённая и минимальная мера, позволяющая учитывать количество таких организаций и их работу.

Почему это важно?
• Чтобы дети были в безопасности.
• Чтобы родители знали, что деятельность контролируется хотя бы на базовом уровне.
• Чтобы государство могло реагировать на изменения и планировать развитие сектора.
Это не создаёт дополнительных барьеров, но гарантирует уровень ответственности.

2. Социальная помощь детям из уязвимых семей в частных школах.
До сих пор существовало неравенство: дети из государственных школ могли получать помощь через фонд “Всеобуч”, а дети из частных школ — нет. Хотя количество частных школ растёт, и в них обучается всё больше детей из социально уязвимых семей.
Теперь эта несправедливость устранена. Дети из частных школ тоже смогут получать помощь на школьную форму, учебные принадлежности и другие нужды за счёт фонда “Всеобуч”. Это решение поддержит десятки тысяч семей по всей стране.

Эти инициативы были разработаны ещё в 2022 году. Тогда мы заложили основы этих изменений, но не успели полностью реализовать их из-за длительных процедур. Сегодня я рад, что наша работа не осталась незавершённой, а была продолжена и доведена до результата Министерством просвещения. Мы увидели преемственность в этом вопросе.

Эти решения — про безопасность детей, равенство возможностей и справедливость. Спасибо всем, кто участвовал в их подготовке и поддержал их.

Работаем дальше!

Салық Кодексінің жобасына сүйене отырып, оның азаматтар үшін өмірлік маңызы бар тауарлар мен қызметтердің қолжетімділігіне кері әсер ететін қауіпті нормаларға назар аударғым келеді.

Негізгі қауіптер:

1. Тұрғын үй бағасының өсуі. Тұрғын үй сату кезінде ҚҚС (НДС) жеңілдігінің алынып тасталуы тұрғын үй бағасының өсуіне алып келу қаупі жоғары. Бұл азаматтарымыз үшін пәтер сатып алуды қиындатып, жалға алу құнының да өсуіне ықпал етуі әбден мүмкін. Әйтеуір, екінші нарықтағы тұрғын үйге әзірге тимегені кішкене жұбатады.

2. Дәрі-дәрмектер.

Дәрі-дәрмектер мен олардың өндірісіне қажетті материалдарды ҚҚС (НДС) төлеуден босатылған тауарлар тізімінен алып тастау олардың қымбаттауына әкеледі. Бұл әсіресе тұрақты медициналық қолдауды қажет ететін азаматтарға ауыр тиеді. Зейнеткерлер мен мүгедектігі бар азаматтарға бұл қиындық тудыруы мүмкін.

3. Медициналық қызметтердің қымбаттауы. Медициналық қызметтерге (НДС) енгізу медициналық қызметтердің қымбаттауына алып келуі мүмкін.

4. Қаржылық қызметтер. ҚҚС-тан босатылған кейбір қаржылық операцияларды алып тастау банктік аударымдар, зейнетақы қорларының қызметтері, төлем карталары бойынша операциялар сияқты қызметтердің құнын арттыруы мүмкін, бұл да азаматтарға кері әсерін тигізеді. Бұл жағдай кейбір азаматтарды қолма-қол ақшаға көшуге итермелеуі ықтимал.

Жалпы, осы нормалардың барлығының іске асырылуы қарапайым халыққа қосымша қаржылық жүктеме әкеліп, көптеген негізгі қызметтер мен тауарлардың қолжетімділігін төмендетуі мүмкін.

Хорошие новости.

✅ Станет еще доступнее и паллиативная помощь: с 2025 года ее финансирование вырастет на 42%, что обеспечит качественный уход для неизлечимо больных пациентов.

❇️ В следующем году запускается проект по раннему выявлению сердечно-сосудистых рисков у мужчин старше 50 лет — группы с наибольшими рисками инфарктов и инсультов.

(Информация МЗРК)

Мемлекеттік бюджеттің тапшылығы тағы бірнеше мәселемен байланысты: мемлекеттік қарыз, әртүрлі қорлардың «екінші бюджет» ретінде пайда болуы, тиімсіз бюджетаралық қарым-қатынастар және бюджеттік тәртіптің әлсіздігі.

Мемлекеттік қарыз және оны қоғам тарапынан бақылау мәселесі әлі де шешілмеген күйде қалып отыр. Бізге сыртқы және ішкі қарыздардың қатаң ашықтығын және бақылауын қамтамасыз ететін жүйе қажет. Қарыздың әрі қарай өсуі бізді бюджет дағдарысына әкелуі мүмкін. Кодекс жобасында біздің түзетулерге қарамастан, бұл мәселе жүйелі түрде шешілмей тұр.

Квазимемлекеттік қарыздар

Квазимемлекеттік құрылымдар көбінесе парламенттік және қоғамдық бақылаусыз ірі көлемде қарыз алады. Бұл жағдай мемлекеттік органдарға осындай қарыздарды Парламентпен келісусіз жүзеге асыруға мүмкіндік беретін лазейкаға айналды. Жаңа Бюджет кодексі бұл лазейкаларды толық жаппайды және мұндай бақылаусыз қарыздарды шектемейді. Үкімет қарыздың қауіпсіз деңгейі туралы мәлімдемелермен тыныштандыруға тырысуда, бірақ бұл жағдай одан да үлкен алаңдаушылық тудырады.

«Екінші бюджет» және бюджеттен тыс құрылған қорлар

«Екінші бюджет» ретінде жұмыс істейтін әртүрлі қорлар Парламенттің және тіпті Жоғарғы аудит палатасының жалпы қаржылық бақылауынан тыс қызмет етеді. Қаржылық жоспарлаудың біртұтастығын қалпына келтіру үшін олар жалпы стратегияның бір бөлігі болып, Парламентке есеп беруге міндетті болуы керек. Бюджет бірыңғай болуы тиіс, ал бұл мәселеге қатысты біздің түзетулеріміз әлі де талқылау кезеңінде.

Самұрық-Қазынадан дивидендтерді бюджетке аудару мәселесі

Самұрық-Қазынадан бюджетке дивидендтер аудару мәселесі де әлі шешілген жоқ. Дивидендтер бюджетке түсіп, қажет болған жағдайда Самұрық-Қазына компанияларының инфрақұрылымдық жобаларын қайта инвестициялауға бағытталуы тиіс.

Ең бастысы, барлық қаражат бюджет арқылы өтуі керек. Қазіргі таңда, жүздеген миллиард, тіпті триллионға жуық қаражат бюджеттен тыс қалып отыр деуге болады. Бұл қаражаттың бір бөлігі үкіметтің тапсырмасы бойынша әлеуметтік-мәдени нысандарды салуға және басқа да әлеуметтік бағыттарға жұмсалады, алайда бұл қаражаттың жұмсалуы ашық емес, бюджеттің жалпы мақсаттарымен байланысты емес және қоғамдық әрі бюджеттік бақылаудан тыс өтеді. Бұл жерде де нақты шаралар қажет.

Причиной бюджетного дефицита в определенной степени является бюджетное законодательство.

Огромные бюджетные полномочия Правительства и Минфина, а также большая автономия администраторов бюджетных программ, не подкрепленные подотчетностью, четкими правилами, процедурами и целевыми индикаторами, создали условия для дефицитного, несбалансированного бюджета и низкой эффективности.

Сейчас правительство, в отличие от прежних времен, уже не проводит уточнение бюджета в Парламенте. Им это не нужно. Так легче, так меньше вопросов, можно кулуарно решить любые вопросы. Они самостоятельно проводят по 8–10 корректировок бюджета в год на уровне правительства. В итоге тот бюджет, который изначально принимается Парламентом, и его задачи и цели, утвержденные в начале, меняются до неузнаваемости.

В настоящее время сами министерства могут в рамках бюджетных программ самостоятельно перераспределять средства. Четких правил и регламентов просто нет.

Теперь в рамках проекта нового Бюджетного кодекса программы будут укрупняться, и министерствам будет предоставлена еще большая самостоятельность. Я считаю, что автономия без подотчетности, без измеримых и понятных задач, сильных специалистов и нормальной системы гос. планирования — это очень опасно. Без изменения внутренних механизмов исполнения и контроля, внешнее введение блочности не решит проблему, а только усугубит ее.

Если так пойдет и дальше, бюджет можно будет в будущем утверждать в Парламенте одной общей цифрой по каждому министерству, а внутри каждое министерство будет менять распределение, как захочет. Постепенно пропадет сам смысл утверждения бюджета.

Четкие условия по трансфертам из Нацфонда — это тоже большой вопрос. Гарантированный трансферт из Национального фонда, казалось бы, должен сдерживать правительство, но остаются лазейки. Нацфонд, который должен использоваться как фонд будущих поколений, превратился в основной источник покрытия дефицита бюджета и решения проблемы неэффективности.

Нововведение блочного бюджета предоставляет министерствам еще больше свободы в распределении средств. Но, повторюсь, автономия не должна означать свободу от подотчетности. Прозрачные и измеримые показатели эффективности должны быть обязательным условием для всех структур, использующих бюджетные средства. Автономия министерств должна подкрепляться обязательной отчетностью перед Парламентом и обществом. Предполагается, что конечные индикаторы министерств будут утверждаться не Парламентом, а это значит, что госорганы будут постоянно подгонять их под конъюнктуру, что увеличит возможности для злоупотреблений и неэффективного распределения бюджетных средств.

Гибкость — это хорошо, но только при условии, что каждый потраченный тенге можно проследить и оправдать перед обществом.

У меня большие сомнения, что проект нового Бюджетного кодекса решает системные проблемы. К сожалению, в проекте, внесенном правительством, остались прежние недостатки, и системные проблемы бюджетной системы так и не были устранены.

В настоящее время по всем этим и другим направлениям нами предложены поправки, идет бурная дискуссия. Однако многие из правильных норм не поддержаны заключениями правительства.

Жұмыс істейтін зейнеткерлерді мемлекеттік бюджеттен берілетін зейнетақыдан айыру ұсынысы қоғамда үлкен алаңдаушылық туғызды.

Бұл идея бюджетті оңтайландырудың әділетті жолдарын іздеудің орнына, мемлекеттің ең осал топтарының біріне ауыртпалық салу әрекеті сияқты көрінеді.

Көптеген зейнеткерлердің өздері қазірдің өзінде лайықты өмір сүруге жетпейтін ең төменгі зейнетақы алатынын түсіну маңызды. Енді жасына байланысты әлеуметтік қамтамасыз ету құқығына кепілдік беретін Конституцияның 28-бабында көрсетілген бұл аз ғана табыс та күмән тудырып отыр.

Үнемдеудің жолдарын адамдар қарсы тұра алмайтын жерден іздейді деген әсер қалдырады. Алдымен онкологиялық науқастарды емдеуге бөлінетін қаражатты, содан кейін хоспистер мен ауыр науқастарға қолдауды қысқарту ұсынылды, енді жұмыс істейтін зейнеткерлерге қол созылуда.

Көптеген зейнеткерлер қалағаннан емес, қажеттіліктен жұмыс істеп жүр, өйткені олардың табысы негізгі қажеттіліктерді қанағаттандыруға жетпейді.

Бюджетті үнемдеу қажет, бірақ білім беру, денсаулық сақтау, зейнетақы, жәрдемақы және азаматтарымыздың еңбекақысына қол тигізуге болмайды.

Форумдар, мерекелік безендірулер, жаңа әкімшілік ғимараттардың құрылысы, қажетсіз үлкен стадиондар салу, шетелдік легионерлердің жалақылары және басқа да осындай шығындар тапшылықты толтыруға жеткілікті болар еді.

Бастысы, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі мұндай бастамалардың шын мәнінде жоқ екенін, заңнамаға өзгерістер енгізу жоспарланбайтынын түсіндірді. Министрліктің айтуынша, бұл тек талқылауға ұсынылған пікір ғана болды, ал жақын арадағы жоспарға кірмейді.

Соған қарамастан, бұл идеяның конституциялық және әділеттілік принциптеріне қайшы келетінін және азаматтардың алаңдауына негіз жоқ екенін айтқым келеді. Әріптестердің осындай сезімтал мәселелер бойынша ойланып, жауапкершілікпен пікір білдіруін қалаймын, өйткені қоғамда түсініспеушілік пен орынсыз алаңдаушылық туғызудың қажеті жоқ.

При обсуждении вопроса финансирования Назарбаев интеллектуальных школ нередко формируется искаженный дискурс, что может создать впечатление, будто эти организации вообще не приносят пользы. Надо сравнивать яблоки с яблоками.

Проблемы есть, но нужно признать, что эти организации образования (НИШ, НУ) важны для страны. Их надо развивать и финансировать.

Вместе с тем обеспечение прозрачности в финансировании и отчетности этих учреждений, а также эффективное управление — важные условия для их устойчивости и доверия со стороны общества. Вот это и нужно обеспечить.